Medea (opera Cherubiniego)

Medea

Médée

Strona tytułowa partytury Medei
Rodzaj	opéra comique (tragedia)
Muzyka	Luigi Cherubini
Libretto	François-Benoît Hoffmann
Liczba aktów	3
Język oryginału	francuski
Źródło literackie	tragedia Eurypidesa Medea
Data powstania	1792–1797
Prapremiera	13 marca 1797, Paryż, Théâtre Feydeau

Medea (fr. Médée) – opera z muzyką Luigiego Cherubiniego i librettem François-Benoît Hoffmanna.

Osoby

• Kreon – bas
• Dirce/Glauce – sopran
• Jazon – tenor
• Medea – sopran
• Neris – mezzosopran
• Kapitan – bas
• Argonauta – tenor
• Dwie powiernice Dirce – sopran, mezzosopran

Treść

Akcja opery rozgrywa się w Koryncie.

Akt I

Dirce, mająca poślubić Jazona, obawia się, że przyszły mąż porzuci ją, tak jak porzucił Medeę. Jazon natomiast obawia się, że Medea może odebrać mu synów. W czasie uroczystości ślubnych pojawia się Medea. Chce odzyskać Jazona i błaga go, by do niej powrócił, natomiast Kreonowi grozi. Kreon staje po stronie nowożeńców, zaś Jazon odpycha Medeę, która przysięga mu straszną zemstę.

Akt II

Medea wzywa Erynie na pomoc. Neris ostrzega ją, że Kreon zamierza wypędzić ją siłą z Koryntu, Medea odmawia jednak ucieczki. Przybywa Kreon i nakazuje Medei opuścić królestwo natychmiast, jednak biorąc pod uwagę jej błagania zgadza się na jeden dzień zwłoki. Jazon odmawia Medei oddania dzieci, czym wzbudza jej furię i żądzę zemsty. Medea przygotowuje dla Dirce dar – wspaniałą szatę ślubną.

Akt III

Medea z dziećmi i Neris udają się do pałacu Kreona. Dzieci wręczają pannie młodej straszliwy dar Medei i wszyscy wychodzą z pałacu. Wtedy z jego wnętrza dochodzą krzyki Dirce. Nieszczęsna ginie w płomieniach, które powstały po założeniu na ciało darowanej sukni. Pożar rozprzestrzenia się w pałacu. Na tle płonącej siedziby Kreona Medea zabija swoich synów, a sama ginie pochłonięta przez piekło.

Historia utworu

Cherubini rozpoczął komponowanie Medei w 1792 roku i pracował nad nią równocześnie pisząc Elizę. Utwór należy do gatunku opéra comique – fragmenty śpiewane przeplatane są dialogami mówionymi, napisanymi aleksandrynem. W premierowej obsadzie w partii tytułowej wystąpiła śpiewaczka i aktorka Julie-Angélique Scio. Po 20 przedstawieniach opera została zdjęta z afisza i w wersji oryginalnej znikła z repertuaru na prawie 200 lat. W 1800 roku wystawiono ją w Berlinie w przekładzie niemieckim. W 1855 we Frankfurcie, wzbogacono ją śpiewanymi recytatywami dokomponowanymi w stylu wagnerowskim przez Franza Paula Lachnera. Nowa wersja, daleka od oryginalnego zamysłu kompozytora, przyjęła się na scenach niemieckojęzycznych (Monachium – 1872, Wiedeń – 1880). W 1865 powstała inna adaptacja utworu – z tekstem włoskim i recytatywami skomponowanymi przez Luigiego Arditiego. W 1909 w mediolańskiej La Scali wystawiono Medeę z tekstem włoskim i muzyką recytatywów pochodzącą od Lachnera. W tej wersji opera wróciła na scenę dzięki Marii Callas, która w 1953 wystąpiła w partii tytułowej we Florencji i w latach 1953–1961 śpiewała ją 31 razy na różnych scenach tworząc jedną z najważniejszych ról swojej kariery. Wersja oryginalna Medei została ponownie wykonana dopiero w 1995 na Festiwalu Martina Franca. Dzieło Cherubiniego nie jest zbyt często wystawiane, przede wszystkim ze względu na niezwykłą trudność partii tytułowej, wymagającej od śpiewaczki nie tylko wyjątkowego głosu i umiejętności wokalnych, a w wersji oryginalnej także zdolności dramatycznych.

Bibliografia

• Józef Kański: Przewodnik operowy. Kraków: PWM, 2008. ISBN 978-83-224-0721-9. Brak numerów stron w książce
• Piotr Kamiński: Tysiąc i jedna opera. Kraków: PWM, 2008. ISBN 978-83-224-0901-5. Brak numerów stron w książce