Myrtilos
| |
| Występowanie | |
|---|---|
| Rodzina | |
| Ojciec | |
| Matka | |
Myrtilos (grc. Μύρτίλος) – w mitologii greckiej syn Hermesa, woźnica Ojnomaosa, króla Pisy w Elidzie.
Myrtilos był synem Hermesa[1][2] zrodzonym z Danaidy Featusy[1][2] bądź też Klymene[2].
- Drzewo genealogiczne Myrtilosa[2]
| Zeus | Maja | Danaos | |||||||||||||||||||
| Hermes | Featusa | ||||||||||||||||||||
| Myrtilos | |||||||||||||||||||||
Myrtilos został woźnicą Ojnomaosa[1], króla Pisy w Elidzie, ojca królewny Hippodamei[3], Była to piękna kobieta o złotych włosach[4]. Myrtilos od dawna ją kochał[5]. Królewna nie mogła jednak wyjść za mąż, nie tylko za niego, ale w ogóle – z woli swego ojca[6]. Różnie przyczyny podają różne wersje mitu. Wedle jednej wersji monarcha usłyszał kiedyś przepowiednię, że śmierć przyjdzie nań z ręki zięcia[3]. Powodem mogło być również to, że Ojnomaos pożądał jej kazirodczo, co spotkało się z oporem córki[6]. W każdym razie starał się uniemożliwić córce wstąpienie w związek małżeński. Pretendent musiał wygrać z władcą wyścig na rydwany. Metę ustanowiono na Przesmyku Korynckim[3], w Koryncie tam, gdzie znajdował się ołtarz Posejdona[5]. Zalotnik brał Hippodameję na swój rydwan i uciekał[6]. Piękna dziewczyna rozpraszała zalotnika w jego rydwanie, a ponadto obciążała ona dodatkowo rydwan[5] Jeśliby pretendent dojechał Przesmyku Korynckiego niedogoniony, mógł poślubić królewnę. Jeśli jednak król go dogoni, zabije go[6] przez obcięcie głowy[4]. 12 głów wisiało nad bramą do zamku Ojnomaosa, gdy wyzwanie podjął Pelops[3], syn Tantala[7], Zeusowego syna władającego niegdyś Sipylos[5] w Azji Mniejszej[8].
Tym razem sytuacja była inna, bo sama Hippodameja zakochała się w młodzieńcu wielkiej urody. Postanowiła działać. Poprosiła o pomoc Myrtilosa, wykorzystując jego uczucie[6]. Możliwe, że Pelops albo i sama Hippodameja za pomoc obiecali mu jedną noc z królewną[5]. Myrtilos majstrował przy kołach rydwanu Ojnomaosa. Jedna z wersji mówi, iż je wyjął po prostu, inna zaś podaje, że zatyczki z brązu zamienił na woskowe, co opisuje Ferekydes z Aten[6]. Możliwe też, że zmienił w ten sposób osie kół[1]. Rozpoczęto wyścig. W jego trakcie wosk stopił się i koła rydwanu króla odpadły. Monarcha stracił życie[9], przeklinając zdradę Myrtilosa[6].
Pelops wraz z żoną i Myrtilosem jechał rydwanem. Gdy Hippodameja poskarżyła się na spierzchnięte usta, mąż poszedł szukać wody, by dać jej pić. Wtedy to Myrtilos próbował ją zniewolić[6]. Inna wersja mówi, że nie było próby zgwałcenia, że to sama Hippodameja uwodziła Myrtilosa, który odrzucił jej zaloty, a następnie oskarżyła go przed Pelopsem[5]. Po powrocie Pelopsa Hippodameja powiedziała mu o próbie zgwałcenia, a ten zrzucił woźnicę z Gerajstosu do morza, które odtąd jest zwane Mirtejskim[6]. Wedle innej wersji Pelops zrzucił Myrtilosa do morza podstępem, nie zgadzając się, by współżył on z Hipodameją, co mu wcześniej obiecywał[1]. W chwili śmierci Myrtilos przeklął Pelopsa, Hippodameję, ich dzieci[6] i wszystkich potomków[1].
Na tym jednak historia Myrtilosa się nie kończy. Po jego śmierci Hermes umieścił Myrtilosa na nieboskłonie, tworząc w ten sposób gwiazdozbiór Woźnicy[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Schmidt 2006 ↓, s. 219.
- ↑ a b c d e Grimal 2008 ↓, s. 243.
- ↑ a b c d Pietrzykowski 1983 ↓, s. 224.
- ↑ a b Parandowski 1979 ↓, s. 204.
- ↑ a b c d e f Grimal 2008 ↓, s. 145.
- ↑ a b c d e f g h i j Kubiak 1997 ↓, s. 500.
- ↑ Kubiak 1997 ↓, s. 205.
- ↑ Pietrzykowski 1983 ↓, s. 223.
- ↑ Pietrzykowski 1983 ↓, s. 224-225.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu, 2008. ISBN 978-83-04-04673-3.
- Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 1997. ISBN 83-7129-585-5.
- Jan Parandowski: Mitologia. Warszawa: Czytelnik, 1979. ISBN 83-07-00233-8.
- Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1983, seria: Mitologie świata. ISBN 83-221-0111-2.
- Joël Schmidt: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Katowice: Książnica, 2006, seria: Słowniki encyklopedyczne „Książnicy”. ISBN 978-83-7132-841-1.