Nahar (waluta)

Nahar
náxar
	; awers banknotu o nominale 1 naharu
Państwo	Czeczeńska Republika Iczkerii
Lata w obiegu	bez obiegu
Bank centralny	Bank Kumański
Banknoty	1, 3, 5, 10, 20, 50, 100, 500, 1000
Monety	brak
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nahar (czecz. náxar) – oficjalna waluta Czeczeńskiej Republiki Iczkerii w 1993–2000. Kurs wymiany nahara na dolar amerykański ustalono na 1:1^[1]. Wprowadzenie do obiegu zaplanowano na 1995.

Przed nieudanym wprowadzeniem w obieg nahara, obiegowym środkiem płatniczym na terytorium Czeczenii pozostawał rubel radziecki wzoru z lat 1961–1992, oraz rubel rosyjski wzoru z 1992: banknoty o nominałach 5 000 i 10 000 ₽. Nie uznano przy tym za obowiązującą reformy monetarnej rubla rosyjskiego z 1993, na co odpowiedzią było ustalenie własnej waluty narodowej. Istnieją dwa przypuszczenia o pochodzeniu nazwy środka płatniczego. Miano by ją utworzyć od jednego ze szczytów Kaukazu, bądź pochodzi od czasownika czecz. náxart – pol. wymieniać^[2].

Emitentem został ustanowiony w 1992 Bank Kumański. Dyrektor banku centralnego, Usman Imajew jeszcze w 1993 rozpoczął negocjacje z francuskim przedsiębiorstwem typograficznym „François-Charles Oberthür”. Ostatecznie w następnym roku banknoty nahara zostały wydrukowane w Wielkiej Brytanii. Pierwsza, i jedyna seria otrzymała za datę emisji rok 1995^[3]. Kolejne emisje miały być wydawane przy współpracy bądź z drukarnią w Monachium, bądź to z Mennicą Polską^[4].

Waluty nie udało się wprowadzić w obieg z przyczyny klęski militarnej wobec ofensywy wojsk rosyjskich w listopadzie 1994. Niemal wszystkie egzemplarze banknotów nahara zostały zniszczone w siedzibie banku centralnego w Groznym. Istnieje jednak przypuszczenie, że część banknotów ma być przechowywana w banku w Monachium, co stanowiło podstawę do intencyjnego przywracania waluty w 2000–2017 przez władze cywilne powstańców czeczeńskich i później Emirat Kaukaski^[4].

Wygląd		Nominał	Rozmiar (mm)	Podstawowy kolor	Opis		Znak wodny	Data
Awers	Rewers	Nominał	Rozmiar (mm)	Podstawowy kolor	Awers	Rewers	Znak wodny	Data
		1	bd.	czarno–zielony ciemno–zielony	godło herbu Czeczeńskiej Republiki Iczkerii		nd.	1995
		3			podobizna Machmuda Esambajewa
		5			jeździec w burce – personifikacja wolności
		10		ciemno–zielony czarny	dziewczyna trzymająca w rękach włudo z owocami i dzbanek – personifikacja dobrobytu	krajobraz z żurawiem naftowym i pracującą pompą tłokową na pierwszym planie
		20			kobieta trzymająca przed sobą szablę na tle górzystego krajobrazu – personifikacja obrony	trzech galopujących jeźdźców
		50			starszy mężczyzna z laską i wagą – personifikacja sprawiedliwości	Pałac Prezydencki w Groznym
		100			jeździec na buksującym koniu – personifikacja niepodległości	grupa uzbrojonych mężczyzn w tradycyjnych strojach
		500			podobizna Szamila	wieża obronna
		1000			podobizna szejka Mansura	trzech jeźdźców na koniach

Przypisy

↑ Имаев ↓, s. 50.
↑ JohannaJ. Nichols JohannaJ., ArbiA. Vagapov ArbiA., Chechen–English and English–Chechen Dictionary, wyd. 2, New York: „RoutledgeCurzon”, 2005, s. 176, ISBN 0-415-31594-8 (ang.).
↑ Кожара ↓, s. 6.
↑ ^a ^b Кожара ↓, s. 8.

Bibliografia

Юсуп Имаев. Чеченская валюта – „Нахар”. „Таганский бонист”. R. 17 (39), s. 50, maj 1997. (ros.).
Антон Кожара. Деньги мятежной республики. „Петербургский коллекционер”. 14 (8), s. 6–8, 2000. (ros.).

[CITEREFИмаев50-1] Имаев ↓, s. 50.

[2] JohannaJ. Nichols JohannaJ., ArbiA. Vagapov ArbiA., Chechen–English and English–Chechen Dictionary, wyd. 2, New York: „RoutledgeCurzon”, 2005, s. 176, ISBN 0-415-31594-8 (ang.).

[CITEREFКожара6-3] Кожара ↓, s. 6.

[CITEREFКожара8-4] Кожара ↓, s. 8.

[1]

[2]

[3]

[4]