Naramowice
| Część miasta Poznania | |
 Centrum Naramowic – ul. Naramowicka i Kościół MB Częstochowskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| W granicach Poznania |
1 stycznia 1925[1] (obszar dworski) |
| Wysokość |
79 m n.p.m. |
| Populacja (2010) • liczba ludności |
|
| Strefa numeracyjna |
(+48) 61 |
| Tablice rejestracyjne |
PO |
Położenie na mapie Poznania Mapa Naramowic | |
| 52°26′59,8″N 16°56′51,9″E/52,449944 16,947750 | |
Naramowice – część miasta Poznania i jednocześnie jednostka obszarowa w Systemie Informacji Miejskiej (SIM)[3], położona w północnej części miasta na osiedlu samorządowym Naramowice.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Według Systemu Informacji Miejskiej jednostka obszarowa Naramowice znajduje się w granicach:[3]
- od północy i wschodu: torami kolejowymi a następnie rzeką Wartą;
- od południa: ulicą Lechicką do Umultowskiej wyłączając teren Wilczego Młyna;
- od zachodu: ulicą Umultowską ku torom kolejowym.
Graniczy z takimi jednostkami obszarowymi Systemu Informacji Miejskiej jak: Umultowem na północy i północnym wschodzie, Piątkowem na zachodzie (poprzez lasy komunalne Żurawiniec), Winogradami, Wilczym Młynem i Szelągiem na południu oraz poprzez rzekę Wartę z Główną i Karolinem na wschodzie. Teren Naramowic otacza dookoła teren obszaru SIM Osiedle Władysława Łokietka.[3]
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Naramowice wzmiankowano, jako wieś, już w 1366. Wieś szlachecka położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[4]. W XVIII w. była to już duża wieś z dworem i dwoma młynami. W 1779 wspominano tutaj też browar, karczmę i kuźnię. W 2. połowie XIX w. na Naramowice składały się: właściwa wieś, a także osady Wilczy Młyn, Różany Młyn i Naramowice Olędry (nieistniejąca dziś wieś olęderska, założona w 1760). Do Poznania włączono najpierw właściwe Naramowice i Wilczy Młyn (1925), a resztę osad w 1940[5]. Po II wojnie światowej Naramowice rozwijały się przede wszystkim w zakresie rolno-przemysłowym. Funkcjonowało tu duże gospodarstwo ogrodnicze. W jednej z hal tego przedsiębiorstwa otwarto pierwszy w Poznaniu market po roku 1989 – funkcjonował on pod marką Pozperito.
W październiku 1950 r. wyłączono z gminy Piątkowo gromadę Naramowice i włączono ją do Poznania[6].
Obszar Naramowic w latach 1954–1990 należał do dzielnicy Stare Miasto. W latach 80. XX wieku planowano budowę nowej zajezdni autobusowej u zbiegu ulic Bolka i Rubież[7].
W 1993 r. utworzono dwie jednostki pomocnicze miasta: Osiedle Poznań-Wilczy Młyn i Osiedle Poznań-Naramowice[8][9]. W 2010 r. w Poznaniu przeprowadzono reformę funkcjonalną jednostek pomocniczych i 1 stycznia 2011 roku połączono osiedla administracyjne: Naramowice i Wilczy Młyn w jedno Osiedle Naramowice oraz przyłączono do niego tereny nieprzydzielone do żadnych jednostek[10].
-
Północne przedpola Cytadeli, przypuszczalnie Naramowice w czasie walk podczas II wojny światowej w 1945. Zdjęcie Z. Szumowskiego -
Tereny obecnego Piątkowa, Moraska, Umultowa i Naramowic sfotografowane przez satelitę wywiadowczego KH-4A 1023, w dniu 23 sierpnia 1965 roku -
Zdjęcie Fortu V Twierdzy Poznań zrobione przez satelitę wywiadowczego KH-4A 1023, w tym samym dniu -
Zbiornik gazu na Naramowicach w 1993 roku
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Dzielnica znajduje się w stadium rozwoju budownictwa mieszkaniowego, jest stale rozbudowywana o nowe jednostki (np. Osiedle Przy Rezerwacie, Osiedle Zielona Podkowa, Osiedle Żurawiniec), zwłaszcza w północnej części. Funkcja rolno-przemysłowa praktycznie zanikła. Istnieje część starszej zabudowy jednorodzinnej i porolniczej.
Osią Naramowic jest ulica Naramowicka, mająca swój początek na skrzyżowaniu z ul. Słowiańską. Niegdyś ulica Naramowicka zaczynała się tuż przy Cytadeli. Dziś początkowy odcinek dawnej ulicy Naramowickiej nosi nazwę ul. Przełajowa.
Naramowice są dzielnicą typowo mieszkalną, ale znajdują się tu też firmy, markety i restauracje, a także Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej z 1981. Za kościołem powstało w 2009 neomodernistyczne osiedle mieszkaniowe Małe Naramowice wzorowane na rozwiązaniach holenderskich.
Pamiątką Wielkiego Kryzysu z lat 30. XX wieku jest dawne Osiedle Opieki Społecznej, zbudowane w 1933.
Na posesji u zbiegu ulic Naramowickiej i Bolka stoi międzywojenna słupowa kapliczka z dużym krucyfiksem na szczycie i naczółkiem wykonanym z cegieł. Wewnątrz umieszczona jest niewielka pieta (wcześniej stała tu figurka Matki Boskiej). Według tradycji parafialnej kapliczka ta była miejscem zbiorowych modlitw o dobrą pogodę dla rolników i obfite plony[11]. Przy Zespole Szkół im. Jadwigi i Władysława Zamoyskich (ul. Rubież 20) stoi słupowa kapliczka maryjna (Matka Boska z Dzieciątkiem na wysokiej kolumnie). Na cokole umieszczona jest tablica z napisem: Królowej Polski za powtórne wskrzeszenie Ojczyzny 1918 i 1945.
-
Krańcówka tramwajowa Błażeja -
Osiedle Przy Rezerwacie (2009) -
Osiedle w rejonie ul. Jasna Rola (2009) -
Osiedle Żurawiniec II (2011) -
Osiedle Małe Naramowice (2010) -
Osiedle za Fortem (2010) -
Dom przy ulicy Burgundzkiej wchodzący w skład zabudowy osiedla Opieki Społecznej (2016) -
Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej (2010) -
Kapliczka na rogu ulic Naramowickiej i Bolka (2011)
.jpg)
.JPG)
Przyroda
[edytuj | edytuj kod]W zachodniej części Naramowic, na pograniczu z Umultowem, znajduje się rezerwat przyrody Żurawiniec.
Toponimia
[edytuj | edytuj kod]
Nazwy ulic w obrębie Naramowic pochodzą z kilku grup toponimicznych:
- od imion zaczynających się na literę B – np. Boranta, Burysława, Bolka, Błażeja, Bogusława, Bogumiła, Bożymira, Bronisza, Budzisława
- od nazw ryb – np. Karpia, Sielawy
- od nazwisk generałów dowodzących jednostkami polskiej armii podczas kampanii wrześniowej w 1939 – np. Stanisława Grzmota-Skotnickiego, Edmunda Knolla Kownackiego, Franciszka Kleeberga
- od imion dawnych słowiańskich bóstw – Swarożyca, Kupały, Marzanny, Dziewanny i jednego bałtyjskiego – Perkuna.
Ponadto znajdują się tu pojedyncze ulice, które nie przynależą do żadnej z tych kategorii – Jasna Rola, Dworska, Czarnucha.
Komunikacja
[edytuj | edytuj kod]W okresie okupacji niemieckiej kursował na Naramowice z Garbar ciągnik marki Deutz napędzany gazem generatorowym z drewna, ciągnący przyczepę pasażerską[12]. U zbiegu ulic Bolka i Rubież planowano w końcowych latach PRL zbudowanie dużej zajezdni autobusowej. W początku 1988 podjęto nawet w tym zakresie prace dokumentacyjne. Obiekt nigdy nie powstał[13].
23 kwietnia 2022 roku uruchomiono trasę tramwajową prowadzącą do przystanku krańcowego (bez pętli) przy ul. Błażeja. Ulica Naramowicka została po 23 kwietnia przebudowana wraz z uruchomieniem trasy tramwajowej, dlatego obecnie przy ul. Błażeja znajduje się pętla tramwajowa. Obecnie przez Naramowice przejeżdżają tramwaje linii 3 i 10[14]. Obsługę komunikacyjną dzielnicy zapewniają ponadto dzienne autobusy MPK Poznań tj.: 146, 167, 169, 911 oraz nocne: 214, 218 i 224.
Kultura
[edytuj | edytuj kod]W 2019 w pustostanie na terenie historycznego osiedla Opieki Społecznej powstał mikro dom kultury "Lotaryńska 6"[15][16].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Podział administracyjny Poznania
- Wilczy Młyn
- Zbiornik gazu na Naramowicach w Poznaniu
- Szkoła Podstawowa nr 60 w Poznaniu
- Kolej obwodowa w Poznaniu – przebiega przez Naramowice
- Staw Młyński (Naramowice)
- Różany Potok
- Osiedle Różany Potok
- Cmentarz przy ul. Jasna Rola
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 112, poz. 996
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 48, poz. 436
- ↑ a b c https://web.archive.org/web/20170922004858/http://zdm.poznan.pl/content/pliki/mapa_jed_obsz.jpg Mapa jednostek obszarowych Systemu Informacji Miejskiej Poznania
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 43.
- ↑ Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz, Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986, s. 91, ISBN 83-03-01260-6, OCLC 835895412.
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 października 1950 r. w sprawie zmiany granic miast: Poznania, Gniezna, Torunia i Zawiercia (Dz.U. z 1950 r. nr 48, poz. 436)
- ↑ M. Jurczak, Mówi przewodniczący Rady Pracowniczej MPK - Jerzy Stasiewski, w: Z Życia MPK, nr 18(421)/1989, s. 1
- ↑ Uchwała Nr LXXXVII/481/93 Rady Miasta Poznania z dnia 13 lipca 1993 r. w sprawie powołania Osiedla Poznań-Wilczy Młyn
- ↑ Uchwała Nr XCI/531/93 Rady Miasta Poznania z dnia 19 października 1993 r. w sprawie powołania Osiedla Poznań-Naramowice
- ↑ Uchwała Nr LXXV/1062/V/2010 Rady Miasta Poznania z dnia 6 lipca 2010 (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2010 r. Nr 180, poz. 3360)
- ↑ Joanna i Jerzy Sobczakowie, Poznań – kapliczki przydrożne, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2010, s.50, ISBN 978-83-7503-112-6
- ↑ Edmund Nadolski, Kiedy brakowało nam autobusów, w: Z Życia MPK Poznań, nr 1(547)/1996, s. 4, ISSN 0329-6637
- ↑ XXIV sesja Miejskiej Rady Narodowej (budżetowa), w: Kronika Miasta Poznania, nr 4/1988, s.139, ISSN 0137-3552
- ↑ Poznań. Druga linia tramwajowa będzie dojeżdżać na Naramowice już od 25 czerwca [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2022-12-04] (pol.).
- ↑ Lotaryńska 6 otwarta! Na Naramowicach powstał Mikro Dom Kultury - Malta Festival Poznań 2019 [online], 2019.malta-festival.pl, 5 lutego 2020 [dostęp 2024-01-06] (pol.).
- ↑ Dr Marta Wiśniewska. Jedyny taki Mikro Dom Kultury [online], Życie Uniwersyteckie [dostęp 2024-01-06] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Poznań – plan miasta i okolic 1:20.000, Wydawnictwo Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2011, ISBN 83-87157-01-5
- Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz, Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986, s. 91, ISBN 83-03-01260-6, OCLC 835895412.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Granice Osiedla Naramowice. edziennik.poznan.uw.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- Naramowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 906.
| Obszary Systemu Informacji Miejskiej | |
|---|---|
| Osiedla mieszkaniowe | |
| Atrakcje turystyczne | |
| Tereny zielone | |
| Ulice | |
| Mosty | |
| Kościoły |
