Nowa Aleksandria (gmina)
| gmina wiejska | |
| 1867–1933 | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Gubernia | |
| Powiat | |
| Data powstania |
1 stycznia 1867 |
| Data likwidacji |
1 kwietnia 1933 |
| Siedziba | |
Nowa Aleksandria (lub gmina Nowo-Aleksandria, 1916–1933 Puławy) – dawna gmina wiejska istniejąca na przełomie XIX i XX wieku w guberni lubelskiej. Siedzibą władz gminy była Nowa Aleksandria, stanowiąca od 1906 (do 1846 i od 1916 jako Puławy) odrębną gminę miejską.
W 1866 roku przystąpiono w Królestwie Polskim do reformy administracji w celu unifikacji tego kraju z Cesarstwem Rosji. Wraz z reformą gubernialno-powiatową przeprowadzono nowy podział na gminy wiejskie w ramach guberni i powiatów. Mniej więcej z dwóch gmin, z czasów 1859 roku powołano jedną nową gminę. Zmiany zostały ogłoszone z końcem 1866 roku (19/31 grudnia) i weszły w życie z początkiem 1867 roku[1]. Gmina Nowa Aleksandria należała do powiatu nowoaleksandryjskiego w guberni lubelskiej[2][3]. Na uwagę zasługuje fakt, iż Nowa Aleksandria była jedyną siedzibą powiatu w Królestwie Polskim bez praw miejskich bądź statusu osady – była wsią.
19 maja?/31 maja 1870 z gminy Nowa Aleksandria wyłączono wsie Sielce, Chrząchów, Chrząchówek, Wólka Nowodworska i Dęba (włączone do gminy Kurów), wsie Osiny i Wola Osińska (włączone do gminy Żyrzyn) oraz wieś Wronów (włączoną do nowo utworzonej gminy Gołąb)[4]. Tego samego dnia powstała też ówczesna gmina Końskowola jako enklawa na obszarze gminy Nowa Aleksandria, powstała w związku z utratą praw miejskich przez miasto Końskowola i przekształceniu go w wiejską w granicach dotychczasowego miasta[4].
W 1906 roku Nowa Aleksandria uzyskała prawa miejskie, przez co została wyłączona z gminy wiejskiej, zaś 2 maja 1916 przywrócono pierwotną nazwę – Puławy[5], która obowiązuje do dzisiaj.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku utrzymano przywróconą nazwę miasta Puławy[6], a nazwę gminy Nowa Aleksandria jako gminę Puławy[7].
1 stycznia 1925 część obszaru gminy Puławy włączono do gminy Końskowola (wsie: Młynki, Opoka, Pożóg, Starawieś, Witowice, przysiółek Końskowola, majątek Końskwola Poduchowna, folwark Końskowola oraz kolonie: Końskowola nr 1, 2 i 3), przez co ta ostatnia stała się gminą wielowioskową[8]; natomiast do gminy Puławy włączono z powrotem wieś Wronów z gminy Gołąb[8]. 9 lipca 1925 wieś Pożóg z gminy Końskowola przyłączono z powrotem do gminy Puławy[9].
1 kwietnia 1933 gminę Puławy zniesiono i wcielono do gminy Końskowola (miejscowości Michałówka, Parchatka, Pożóg, Ruda Czechowska, Rudy, Skowieszyn, Włostowice, Wólka Profecka i Wronów)[10]. Miesiąc po tym, 17 listopada 1933, Wólkę Profecką (251,94 ha) z Włostowicami. część wsi Rudy z częścią lasu donacyjnego Ruda Czechowska na zachód od kolei z częścią lasu rządowego między koleją a Wólka Profecką włączono do Puław[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Leszek Zugaj (2013): HISTORIA ADMINISTRACJI W GMINIE RAWA MAZOWIECKA.
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279).
- ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359).
- ↑ a b Postanowienie z 6 (18) marca 1870, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 97).
- ↑ UMCS Digital Library – Dziennik Rozporządzeń c. i k. Jeneralnego Gubernatorstwa Wojskowego dla Austryacko-Węgierskiego Obszaru Okupowanego w Polsce 1916, Cz. 8 (11 maj) [online], dlibra.umcs.lublin.pl [dostęp 2020-03-15] (ang.).
- ↑ Puławy – rys historyczny. [dostęp 2010-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-25)].
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom IV – Województwo Lubelskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
- ↑ a b Dz.U. z 1924 r. nr 99, poz. 917.
- ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 474.
- ↑ Dz.U. z 1933 r. nr 21, poz. 156.
- ↑ Dz.U. z 1933 r. nr 90, poz. 701.