Nowy Testament w przekładzie Stanisława Murzynowskiego
.png) Nowy Testament (1553) | |
| Skrót(y) |
SM |
|---|---|
| Kanon | |
| Język | |
| Opublikowanie Nowego Testamentu | |
| Tłumacz(e) | |
| Źródła przekładu |
Tekst grecki w opracowaniu Erazma z Rotterdamu |
| Wydawca pierwszego wydania | |
| Przynależność religijna | |
Nowy Testament w przekładzie Stanisława Murzynowskiego, także Nowy Testament królewiecki – protestancki przekład Nowego Testamentu na język polski, zainicjowany przez luteranów. Było to pierwsze polskie tłumaczenie Nowego Testamentu, jednocześnie pierwszy NT wydany drukiem i pierwszy polski przekład ksiąg biblijnych dokonany na podstawie języków oryginalnych. Pełny przekład Nowego Testamentu ukazał się w roku 1553[1].
Pełny tytuł: TESTAMENT NOVVY ZVPEŁNY. Z Greckiego ięzyka na Polski przelożony / i wykładem krotkiem obiaśniony. Wczym wszystkiem dokładano śię Laćińskiego / i na kilka inszych ięzykow przełożenia / i ktemu Starych i Nowych pisma świętego Doctorow. Przytem przydana iest nauka czytania i pisania ięzyka Polskiego / ku tym kśięgam i inszem pożyteczna / J Regestr naleźienia Ewangeljiei i Epistoły na niedźielę i święta insze przes rok / i na wykład Mattheusza świętego.
Opis
[edytuj | edytuj kod]W roku 1525 Albrecht Hohenzollern (1490–1568) ogłosił luteranizm religią państwową w Prusach. W roku 1544, już jako władca świecki, nakazał on poddanym mu Polakom czytanie Pisma Świętego w ich języku. Ponieważ jednak nie było żadnego przekładu Pisma Świętego w języku polskim, powierzył to zadanie działaczowi reformacyjnemu i drukarzowi Janowi Seklucjanowi (zm. 1578). Do wykonania przekładu Seklucjan zaangażował studenta Uniwersytetu w Wittenberdze Stanisława Murzynowskiego (1528–1553)[2].
Stanisław Murzynowski w pracy nad przekładem wykorzystał tekst grecki Novum Instrumentum omne (1516) opracowany przez Erazma z Rotterdamu oraz wersję łacińską i kilka innych przekładów narodowych[3]. Tłumaczenie najpierw Ewangelii według Mateusza, a następnie czterech ewangelii ukazało się w 1551 r. w Królewcu, nakładem Jana Seklucjana w drukarni Aleksandra Augezdeckiego. Rok później ten sam wydawca opublikował Dzieje i Listy, a w roku 1553 cały Nowy Testament w przekładzie Stanisława Murzynowskiego.
Kodeks oprócz Nowego Testamentu zawierał dedykację dla króla Zygmunta Augusta, przedmowę dla czytelników autorstwa Jana Seklucjana, orthographię polską, opracowanie De autoritate Verbi Dei oraz spis znaków[2].
W latach 2007 i 2008 w ramach serii wydawniczej Biblia Slavica opublikowano reedycję Nowego Testamentu Murzynowskiego. Podstawą tego wydania były cztery Ewangelie z roku 1551 oraz część druga Nowego Testamentu z roku 1552, obejmująca Dzieje Apostolskie, Listy oraz Apokalipsę (ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej PAN)[4].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W styczniu 2018 roku w Rokiciu koło Płocka przy kościele św. Piotra i Pawła odsłonięto pomnik pierwszego polskiego Nowego Testamentu w przekładzie Stanisława Murzynowskiego. Na jednym z boków pomnika znajduje się oryginalne tłumaczenie Ośmiu Błogosławieństw[5]. Pomnik ufundowali mieszkańcy wsi Murzynowo skąd pochodziła rodzina Stanisława Murzynowskiego. Autorem projektu oraz jego wykonawcą był prof. Karol Badyna z Pracowni Rzeźby w Krakowie[6].
-
Pomnik pierwszego tłumaczenia Nowego Testamentu Murzynowskiego.
_(Church_of_Saints_Peter_and_Paul_in_Rokicie)_(17).jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Halina Płoszek, Ewangelicy augsburscy – luteranie, artykuł w: Jednota – dwumiesięcznik religijno-społeczny, nr. 8-9/1991.
- ↑ a b Tadeusz Sznajderski. Reformacja i polskie przekłady Biblii. „Zagadnienia Rodzajów Literackich”. vol. LX z. 4 (2017). s. 71-83. DOI: 10.26485/ZRL/2017/60.4/5. ISSN 0084-4446.
- ↑ Polskie przekłady Biblii (biblijna.strona.pl). biblijna.strona.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-10)]. (Internet Archive)
- ↑ Arleta Łuczak. Najstarsze słowiańskie przekłady Biblii w niemieckiej serii „Biblia Slavica”. „Nauka”, s. 145, 146 (2/2014), 2014. ISSN 1231-8515.
- ↑ Wyjątkowy pomnik Słowa Bożego. W Polsce!. aleteia.org, 2020-04-27. [dostęp 2020-08-06].
- ↑ Rokicie: odsłonięcie pomnika pierwszego przekładu Nowego Testamentu. kair.ekai.pl, 2018-01-21. [dostęp 2020-08-06].