Przejdź do zawartości

Paul Landowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Paul Landowski
Paul Maximilien Landowski
Ilustracja
Paul Landowski w 1913 roku
Data i miejsce urodzenia

1 czerwca 1875
Paryż, Francja

Data i miejsce śmierci

31 marca 1961
Boulogne-Billancourt, Francja

Narodowość

francuska

Dziedzina sztuki

rzeźbiarstwo

Epoka

XX wiek

Ważne dzieła

Rzeźba św. Genowefy na moście Pont de la Tournelle,
Pomnik Reformacji w Genewie,
Pomnik Widma,
Statua Chrystusa Zbawiciela w Rio de Janeiro

podpis
Odznaczenia
Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wojenny 1914–1918 (Francja)
Nagrody

Złoty medal Olimpijskiego Konkursu Sztuki i Literatury 1928

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Paul Maximilien Landowski[1] (ur. 1 czerwca 1875 w Paryżu, zm. 31 marca 1961 w Boulogne-Billancourt) – francuski rzeźbiarz pochodzenia polskiego. Jego najbardziej znanym dziełem jest statua Chrystusa Zbawiciela w Rio de Janeiro.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Paul Landowski urodził się 1 czerwca 1875 roku w Paryżu[1][2]. Był najmłodszym z szóstki dzieci Edwarda Landowskiego, powstańca styczniowego, który po upadku powstania wyemigrował do Francji, oraz jego żony, Julie Vieuxtemps, córki Henriego Vieuxtempsa, belgijskiego skrzypka i kompozytora[3][2][1].

Jako pięciolatek Paul doznał krótkotrwałej ślepoty, gdy zaś miał siedem lat, stracił oboje rodziców. Wychowaniem jego oraz starszego rodzeństwa zajął się brat ojca, Paweł, również mieszkający w Paryżu były powstaniec styczniowy[2]. Po jego śmierci młodszym rodzeństwem opiekował się najstarszy z braci[4]. W trakcie dorastania Landowski coraz bardziej interesował się literaturą i rzeźbiarstwem[2]. W latach 1895–1900 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu[5]. Artysta skończył także kursy portrecisty i dokształcał się w zakresie anatomii człowieka – rysował m.in. tablice naukowe[3][2].

Po spędzeniu kilku lat we Włoszech, w 1906 roku zamieszkał w Boulogne-Billancourt[2][4]. W tym samym roku odznaczono go Legią Honorową w stopniu kawalera[6]. Uczestniczył w działaniach zbrojnych I wojny światowej – za udział w bitwie nad Sommą został odznaczony francuskim Krzyżem Wojennym 1914–1918[2].

Twórczość i inna działalność

[edytuj | edytuj kod]

Pierwszym wielkim sukcesem Paula Landowskiego jako rzeźbiarza była nagroda Prix de Rome, którą zdobył w 1900 roku za rzeźbę David combattant Goliath („Dawid walczący z Goliatem”)[2]. Sławny stał się z kolei po tym, jak w 1909 roku stworzył rzeźbę Aux artistes dont le nom s’est perdu („Artystom, których imię zaginęło”), która została ustawiona pod kopułą paryskiego Panteonu[5][7].

Z biegiem lat powstawały kolejne dzieła Landowskiego[2]. Do tych najbardziej znanych należy wykonana w 1928 roku rzeźba św. Genowefy, patronki Paryża, stojąca przy wejściu na most Pont de la Tournelle[5][4][2]. Wraz z Henrim Bouchardem stworzył też rzeźby Pomnika Reformacji w Genewie. W latach 1927–1935 wykonał z kolei Widma – pomnik francuskich ofiar II bitwy nad Marną[2]. Był również autorem dzieł zrealizowanych na zlecenie władz miasta Paryża: pomnika Michela de Montaigne’a przy Rue des Écoles (1933), płaskorzeźb fontanny przy Porte de Saint-Cloud i grobowca marszałka Ferdinanda Focha w Dôme des Invalides[8][5][3]. Oprócz rzeźb Landowski tworzył także obrazy[3].

W 1925 roku wystawił na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa w Paryżu model tzw. Le Temple de l’Homme („Świątynia człowieka”), kompleksu budynków zaprojektowanych z udziałem architektów: Taillensa, Bigota i Laprade’a, mającego stanowić przedłużenie osi Avenue des Champs-Élysées między Porte Maillot a La Défense[9][5]. Główny budynek kompleksu miał się składać z czterech przeciwległych ścian, dwojga drzwi i przeddziedzińca. Jedne drzwi były poświęcone nauce, zaś drugie Psyche – obie ich pary prowadziły na plac, w którego centrum miała stać rzeźba Synowie Kaina[5]. Przy każdej z czterech ścian miały się znaleźć monumentalne posągi o wysokości 8 m, skupione wokół czterech tematów Prometeusza, religii, legend i hymnów, a dodatkowo każdą ze ścian miały zdobić płaskorzeźby związane z takimi tematami, jak np.: Chrystus ukrzyżowany, Prometeusz skuty łańcuchami, Hinduskie Wedy „Hymnu do Świtu” czy Kantyki stworzeń św. Franciszka. Kompleks Le Temple de l’Homme ostatecznie nigdy nie został zrealizowany, a stworzone przez Landowskiego z myślą o nim dzieła Synowie Kaina, Brama Nauki i Hymn do Świtu trafiły odpowiednio do: ogrodu Tuileries, wejścia do nowej paryskiej szkoły medycznej i muzeum lat 30.[5]

Paul Landowski stopniowo zyskiwał międzynarodową rozpoznawalność[5]. W 1928 roku pracował dla władz Chin, dla których stworzył m.in. pomnik z Mauzoleum Sun Jat-sena[2][5]. W 1931 roku stworzył swoje najbardziej znane dzieło – statuę Chrystusa Zbawiciela na szczycie góry Corcovado w Rio de Janeiro, będącą formą upamiętnienia 100. rocznicy uzyskania niepodległości przez Brazylię[5][2]. Landowski wykonał statuę na zlecenie Heitora da Silvy Costy w Paryżu w postaci glinianej struktury podzielonej na kilka części, które następnie zostały przetransportowane statkiem do Brazylii, gdzie na ich podstawie wykonano finalny posąg z betonu, odsłonięty 12 października 1931 roku[5][2].

W 1928 roku Landowski zdobył złoty medal w konkurencji „Rzeźbiarstwo” na Olimpijskim Konkursie Sztuki i Literatury w Amsterdamie (stworzył rzeźbę o nazwie Boxer)[10]. W latach 1933–1937 pełnił funkcję dyrektora Akademii Francuskiej w Rzymie, a następnie został dyrektorem Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych w Paryżu[5][2]. W 1941 roku wraz z Paulem Belmondo i André Derainem uczestniczył w tzw. Voyage à Berlin, objazdowej wyprawie po Niemczech, będącej projektem Josepha Goebbelsa zrealizowanym w ramach koncepcji zapraszania przez władze nazistowskie wielu europejskich artystów do intelektualnej współpracy z Niemcami[5].

Pod koniec II wojny światowej Landowski kontynuował projekt Le Temple de l’Homme, lecz bez powodzenia w realizacji. W 1956 roku wykonał rzeźbę Le Retour éternel („Wieczny powrót”), ustawioną w kolumbarium cmentarza Père-Lachaise[5].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Pierwszą żoną Paula Landowskiego była urodzona w 1888 roku Geneviève Nénot[5]. Poślubił ją 3 listopada 1907 roku i miał z nią dwójkę dzieci: Nadine Landowski (ur. 1908), malarkę, oraz Jeana Maxa Landowskiego (ur. 1911)[1][2]. Obydwoje zmarli w 1943 roku[2].

Po śmierci Nénot w 1911 roku, 6 grudnia 1913 roku Landowski wziął ślub z Amélie Cruppi (1884–1970) i wraz z nią doczekał się urodzonego w 1915 roku syna Marcela Landowskiego, kompozytora oraz urodzonej w 1917 roku córki Françoise Landowski-Caillet, pianistki i malarki[1][2]. Syn zmarł w 1999 roku, córka zaś osiem lat później[2].

Paul Landowski zmarł 31 marca 1961 roku w swoim domu w Boulogne-Billancourt[2][5]. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu Cimetière Pierre-Grenier[11].

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Pod adresem zamieszkania Paula Landowskiego, Max Blondat 14 w Boulogne-Billancourt, utworzono muzeum Musee-Jardin Paul Landowski, gdzie w ogrodzie i podziemnej galerii można podziwiać prace i projekty artysty[2]. Ponadto imię Paula Landowskiego nosi nowoczesne centrum kulturalne, tzw. Espace Landowski w Boulogne-Billancourt, w którym w muzeum lat 30. znajdują się m.in. dzieła Landowskiego[2][3].

Galeria wybranych dzieł

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Paul LANDOWSKI. [w:] Profile [on-line]. gw.geneanet.org. [dostęp 2021-10-12]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Artur Hanula: Paul Landowski – potomek powstańca styczniowego, autor słynnego pomnika Chrystusa w Rio de Janeiro. [w:] Polska we Francji [on-line]. polskifr.fr, 2019-07-19. [dostęp 2021-10-12]. (pol.).
  3. ↑ a b c d e Znane postacie: rzeźbiarz Paul Landowski. paryz.pl. [dostęp 2021-10-12]. (pol.).
  4. ↑ a b c Paul Landowski – rzeźbiarz polskiego pochodzenia. polonia.tvp.pl, 2020-10-13. [dostęp 2021-10-12]. (pol.).
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Paul Landowski. [w:] Biographies [on-line]. wonders-of-the-world.net. [dostęp 2021-10-12]. (ang.).
  6. ↑ Landowski, Paul Maximilien (1er juin 1875 – 31 mars 1961). agorha.inha.fr. [dostęp 2021-10-13]. (fr.).
  7. ↑ Michèle Lefrançois: Paul Landowski: l'œuvre sculpté. books.google.pl, 2009. [dostęp 2021-10-12]. (fr.).
  8. ↑ Le geste insolite des étudiants devant la statue de Montaigne !. pariszigzag.fr. [dostęp 2021-10-12]. (fr.).
  9. ↑ Paul Landowski. lucindariley.co.uk. [dostęp 2021-10-13]. (ang.).
  10. ↑ Olympic Art Competition. [w:] Olympic Games 1928 Amsterdam [on-line]. olympic-museum.de. [dostęp 2021-10-12]. (ang.).
  11. ↑ Paul Landowski. [w:] Memorials [on-line]. findagrave.com. [dostęp 2021-10-13]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Paul_Landowski&oldid=73429386”