Przedsiębiorstwo Materiałów Podsadzkowych Przemysłu Węglowego
50°15′16″N 19°02′00″E/50,254444 19,033333 Siedziba przedsiębiorstwa (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Przemysłowa 10 |
| Data założenia | |
| Data likwidacji | |
| Forma prawna | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
| 50°15′16″N 19°02′00″E/50,254444 19,033333
| |
Przedsiębiorstwo Materiałów Podsadzkowych Przemysłu Węglowego (PMP–PW) – państwowe przedsiębiorstwo funkcjonujące na Górnym Śląsku w latach 1951–1991. PMP–PW zajmowało się wydobyciem kruszywa i piasku podsadzkowego, przewozami kolejowymi na obszarze aglomeracji GOP oraz zarządem infrastruktury kolei piaskowych. Siedziba dyrekcji PMP–PW znajdowała się w Katowicach.
W latach 1951–1991 PMP–PW było po PKP drugim co do wielkości polskim zarządem kolejowym.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Przedsiębiorstwo Materiałów Podsadzkowych Przemysłu Węglowego zostało powołane decyzją ministra górnictwa z 7 września 1950 roku. Rozpoczęło działalność 1 stycznia 1951 roku.
Majątek założycielski przedsiębiorstwa stanowiły znacjonalizowane po II wojnie światowej oraz państwowe piaskownie na terenie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Do pierwszych kopalni odkrywkowych piasku PMP–PW należały: Przezchlebie, Pyskowice, Gołonóg, Jęzor, Siemonia, Rogoźnik, Bór-Juliusz, Milowice, Rozkówka, Jan Kanty, Bierut, Siersza, Rzeczyce, Brzezinka, Dąbrówka Mała, Szopienice, Panewnik, Bańgów, Smolnica, Jankowice, Borowa Wieś i Ziemowit.
Od 1951 roku przedsiębiorstwo systematycznie rozbudowywało pola wydobywcze na terenie Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Pierwsza nowa kopalnia piasku została otwarta w Szczakowej na terenie Jaworznicko-Chrzanowskiego Okręgu Przemysłowego, w 1952 roku rozpoczęła wydobycie kopalnia Maczki-Bór, a w 1966 roku uruchomiono kopalnię piasku w Kotlarni na terenie Rybnickiego Okręgu Węglowego.
Poza kopalniami od 1951 roku w skład majątku PMP–PW wchodziło również kilka przemysłowych linii kolejowych i tabor kolejowy. Stały się one zalążkiem sieci kolei piaskowych, które przedsiębiorstwo systematycznie rozbudowywało i modernizowało do lat 80. XX wieku. Centralny punkt węzłowy kolei PMP–PW znajdował się na stacji kolejowej Jęzor skąd rozchodziły się na cały Górnośląski Okręg Przemysłowy dwutorowe magistrale kolejowe łączące kopalnie piasku z kopalniami węgla i zakładami przemysłowymi. Pierwotnie linie te obsługiwane były trakcją parową, od połowy lat 50. XX wieku zastępowaną spalinową i elektryczną.
W 1987 roku przedsiębiorstwo włączono do Wspólnoty Węgla Kamiennego. W 1990 roku po likwidacji Wspólnoty Węgla Kamiennego PMP–PW zrestrukturyzowano. W 1991 roku Przedsiębiorstwo Materiałów Podsadzkowych Przemysłu Węglowego zlikwidowano i wydzielono z jego masy cztery niezależne przedsiębiorstwa wydobywcze piasku z własną infrastrukturą kolejową: KP Szczakowa, KP Maczki-Bór, KP Kuźnica Warężyńska, KP Kotlarnia.
Powstałe po podziale PMP–PW firmy zostały przekształcone w spółki prawa handlowego, a następnie do 2013 roku sprywatyzowane. KP Maczki-Bór i KP Szczakowa stały się zalążkiem przewoźników kolejowych wchodzących w skład holdingów CTL Logistics i DB Cargo Polska.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Ty2-5680, jeden z wielu parowozów serii Ty2 wykorzystywanych w PMPPW -
TKz-211, jeden z typów parowozów wykorzystywanych w PMPPW, eksponat Muzeum Kolejnictwa w Warszawie -
Parowóz Tp4-217 wykorzystywany przez PMP–PW na kopalni piasku w Pyskowicach -
Pole piaskowe Ciężkowice -
Pole piaskowe Bór-Wschód -
Stacja kolejowa Kotlarnia
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Piotr Kazimierowski. Koleje piaskowe i górnicze. Biuletyn Instytutu Rozwoju i Promocji Kolei 53/2001