Przejdź do zawartości

Ruch oporu w III Rzeszy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nieoficjalna flaga niemieckiego ruchu oporu, zaprojektowana w 1944 roku przez Josefa Wirmera[1]
Wodowanie okrętu szkolnego Horst Wessel w 1936 roku. Kółkiem zaznaczono Augusta Landmessera, który jako jedyny odmówił wykonania nazistowskiego pozdrowienia Heil Hitler
Obraz Trzecia Rzesza namalowany w 1934 roku przez niemieckiego antynazistowskiego malarza Heinricha Vogelera
Tablica pamiątkowa na fasadzie Bendlerblocku w Berlinie poświęcona uczestnikom zamachu z 20 lipca 1944 roku, którzy niedługo później zostali rozstrzelani na dziedzińcu tego budynku

Ruch oporu w III Rzeszy[2][3][4] (niem. Deutscher Widerstand[5], Widerstand gegen den Nationalsozialismus[5]; w tłum. na pol. „Niemiecki ruch oporu”, „Ruch oporu przeciwko narodowemu socjalizmowi”) był tworzony przez jednostki i grupy wywodzące się ze środowiska cywilnego, wojska oraz duchowieństwa[4], które podczas istnienia w latach 1933–1945 III Rzeszy w różny sposób wyrażały sprzeciw wobec panującej w tym państwie władzy nazistowskiej.

Najbardziej radykalnym przejawem działalności tego ruchu było siedemnaście zamachów na życie przywódcy III Rzeszy Adolfa Hitlera, jakie w latach 1938–1944 przeprowadzili niektórzy z antynazistowskich opozycjonistów. Ostatnim z nich był zamach w Wilczym Szańcu dokonany 20 lipca 1944 roku, który, tak jak poprzednie zakończył się niepowodzeniem. Jego rezultatem było wytropienie, aresztowanie i skazanie na śmierć około 7 tysięcy osób, na które padło jakiekolwiek podejrzenie o związek z zamachem[4], co doprowadziło do ostatecznego unicestwienia ruchu oporu w nazistowskich Niemczech.

Grupy, spiski i wydarzenia

[edytuj | edytuj kod]

Znani członkowie ruchu oporu

[edytuj | edytuj kod]
 Zobacz też kategorię: Straceni członkowie ruchu oporu w III Rzeszy.

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Pamięć o ruchu oporu w III Rzeszy jest popularyzowana m.in. przez Centrum Pamięci Niemieckiego Ruchu Oporu w Berlinie[6] czy Stowarzyszenie Ofiar Prześladowanych przez Reżim Nazistowski – Stowarzyszenie Antyfaszystów[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Christina Hebel: Symbolik bei Demos: Warum bei Pegida die Kreuz-Fahne weht. [w:] Pegida [on-line]. spiegel.de, 2015-07-29. [dostęp 2022-04-13]. (niem.).
  2. ↑ Witold Biegański, Mieczysław Juchniewicz, Stanisław Okęcki: Polacy w ruchu oporu narodów Europy: 1939-1945. [w:] Strona 543 [on-line]. books.google.pl, 1977. [dostęp 2019-06-18]. (pol.).
  3. ↑ Zofia Antkiewicz, Jan Burek, Aleksandra Ciecieląg, Anna Dobrowolska, Grzegorz Dumała, Weronika Gońda, Emilia Jankiewicz, Aleksandra Komornicka, Witold Kunicki-Goldfinger, Julia Machnowska, Radosław Micka, Maria Pawlak, Antoni Zakrzewski: Berlin. Miasto pamięci: Przewodnik. [w:] Pamięć o oporze formą legitymizacji [on-line]. books.google.pl, 2015. [dostęp 2019-06-19]. (pol.).
  4. ↑ a b c Kto tworzył ruch oporu w III Rzeszy. [w:] Rzecz o historii [on-line]. rp.pl, 2016-11-20. [dostęp 2019-06-19]. (pol.).
  5. ↑ a b Die Gedenkstätte Deutscher Widerstand. gdw-berlin.de. [dostęp 2019-06-18]. (niem.).
  6. ↑ Miejsce Pamięci Niemiecki Ruch Oporu [online], Museumsportal Berlin [dostęp 2023-05-04] (pol.).
  7. ↑ Ziele [online], VVN-BdA [dostęp 2023-05-04] (niem.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Ulrich von Hassell: The Von Hassell Diaries 1938-1944: the Story of the Forces Against Hitler Inside Germany. Doubleday, 1947, ISBN 0-404-16944-9 (ang.).
  • Hans Mommsen: Alternative zu Hitler. Studien zur Geschichte des deutschen Widerstandes. Beck, 2000, ISBN 3-406-45913-7 (niem.).
  • Gregor Schöllgen: A Conservative Against Hitler: Ulrich von Hassell – Diplomat in Imperial Germany, the Weimar Republic, and the Third Reich, 1881-1944. Palgrave Macmillan, 1991, ISBN 0-312-05784-9 (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ruch_oporu_w_III_Rzeszy&oldid=72291906”