Rzeź Béziers
| wojny albigeńskie | |||
 Béziers dzisiaj | |||
| Czas |
22 lipca 1209 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
wymordowanie mieszkańców | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Francji  | |||
| 43°20′51,3600″N 3°13′08,3640″E/43,347600 3,218990 | |||
Rzeź Béziers – krwawy epizod wojen albigeńskich w początkach XIII wieku w Langwedocji. Skutkiem zdobycia miasta przez krzyżowców wymordowana została znaczna liczba ludności, a miasto uległo zniszczeniu.
Przyczyny
[edytuj | edytuj kod]Papież Innocenty III ogłosił w 1209 roku krucjatę przeciwko katarom. Hrabia Tuluzy, Rajmund VI, który do tej pory tolerował ich na podległym sobie terenie, postanowił pojednać się z Kościołem i zgodził się wziąć udział w krucjacie[1]. Z ramienia kościoła krucjacie przewodził legat papieski Arnaud Amaury, opat z Cîteaux.
Przebieg wydarzeń
[edytuj | edytuj kod]21 lipca 1209 10-tysięczna armia krzyżowców podeszła pod niewielkie miasteczko Béziers nad rzeką Orb, zamieszkane zarówno przez katolików, jak i katarów oraz Żydów. Dzień wcześniej Raimond-Roger Trencavel, wicehrabia Carcassonne i Béziers, przekonał mieszczan, że powinni się bronić i wytrzymać kilka dni, zanim nadejdzie odsiecz. Tymczasem ani fortyfikacje miejskie, ani mieszkańcy nie byli przygotowani do oblężenia. Mury były stare, od dawna nienaprawiane, bramy miejskie ledwie trzymające się na zawiasach, a mieszkańcy od dawna nieszkoleni w rzemiośle wojennym.
Krzyżowcy oblegli miasto. Zażądali wydania katarów przebywających w mieście. Odmówiono im. Dowódcy zebrali się na naradę, by opracować szczegóły oblężenia, gdy tymczasem na moście nad rzeką pojawił się tłum mieszczan wywijających białymi flagami, strzelających z łuków i rzucających kamienie, wszystko do wtóru głośnych okrzyków mających sprowokować krzyżowców. Kilku rycerzy rzeczywiście ruszyło na most, ale szybko zostali odparci, zostawiając jednego zabitego, którego tłum poćwiartował i wrzucił do rzeki. To sprowokowało licznych, a spragnionych łupów ciurów obozowych. Zaczęli gromadzić się coraz liczniej przed wejściem na most, a pod wieczór zaatakowali i chociaż uzbrojeni byli w większości jedynie w noże i drewniane pałki, furia ich ataku była nadzwyczajna. Mieszczan na moście zatłuczono pałkami w kilka chwil, po czym nastąpił nieskoordynowany, przez nikogo niedowodzony szturm. Atakujący pięli się na mury i gołymi rękoma wyrywali kamienie z zaprawy. Pod uderzeniami drągów, siekier i zaimprowizowanych taranów ustąpiły bramy i rankiem 22 lipca żądny krwi tłum wdarł się do miasta.
W kościele wyrżnięto w pień 7000 ludzi, w tym mężczyzn, kobiety i dzieci, a nawet odprawiających mszę kapłanów. Podobnie było w kościele Saint-Nazaire i w miejskiej synagodze. Na ulicach miasta zabito dalsze kilka tysięcy. Ludzi mordowano w domach, które po obrabowaniu podpalano. Dopiero w tym momencie wojsko zdecydowało się wkroczyć do akcji. Rycerstwo zajęło się głównie odbieraniem ciurom zrabowanych dóbr i przeszukiwaniem tych miejsc, które uszły uwagi pierwszej fali rabusiów. Tymczasem miasto płonęło coraz większym ogniem. Wkrótce hełmy i kolczugi zaczęły parzyć. Oślepieni dymem zdobywcy rzucili się do ucieczki w panice, tratując się nawzajem, zostawiając na pastwę płomieni tych mieszkańców Béziers, którzy przeżyli masakrę.
W czasie ucieczki z miasta runął do rzeki most miejski, grzebiąc kilkudziesięciu niedawnych rabusiów.
Na wieść o rzezi obrońców Béziers, część katarskich zamków poddała się bez walki.
Namiestnik apostolski, opat Arnaud zdał papieżowi listownie następującą relację: „Dzisiaj Wasza Świątobliwość, dwadzieścia tysięcy mieszkańców wydano mieczowi, niezależnie od posady, wieku czy płci. Po tak wielkiej rzezi ludzkiej miasto zostało splądrowane i spalone. W ten sposób dosięgła je zdumiewająca kara boska.”[2][3].
Wg Cezarego z Heisterbach opat Arnaud zapytany przez krzyżowców, jak mają rozpoznać heretyków, którzy, wykorzystując to, że są przemieszani z katolikami, mogą się pod nich podszywać, a później powrócić do wiarołomstwa, miał odpowiedzieć: „Zabijcie wszystkich! Bóg rozpozna swoich” (łac. Caedite eos! Novit enim Dominus qui sunt eius)[4]. Régine Pernoud zwróciła uwagę, że Cezary z Heisterbach swe dzieło napisał około sześćdziesiąt lat po opisanych wypadkach i żadne źródło z epoki nie potwierdza tego, by takie słowa padły. Sam Cezary miał według niej „żywą wyobraźnię”. Od 1866[dlaczego od tej daty?] żaden historyk[skąd to wiadomo?] nie traktował tego zdania poważnie[5][niedostateczne uźródłowienie].
Mimo że katedra Saint-Nazaire i kościół Św. Marii Magdaleny przetrwały do dziś (odbudowano je po zniszczeniach i pożarach w czasie rzezi), nie ma w nich i w okolicy żadnej informacji o rzezi[informacji, czy upamiętnienia?].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Marian Banaszak, Historia Kościoła Katolickiego, t. 2. Średniowiecze, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1989, s. 168–169, OCLC 255578053.
- ↑ Patrologia Latinae cursus completus, series Latina, ed. J-P. Migne 1844–1864 Paris, Vol. 216:col. 139
- ↑ Historia powszechna - Od imperium Karola Wielkiego do kryzysu XIV wieku. T. 8. Mediaset Group SA, 2007, s. 440. ISBN 978-84-9819-815-7.
- ↑ Caesarii Heisterbacensis monachi ordinis Cisterciensis Dialogus miraculorum, t. 1, Coloniae, Bonnae et Bruxellis, Sumptibus J.M. Heberle, 1851, s. 302 [dostęp 2023-03-03] (łac.).
- ↑ Régine Pernoud, Inaczej o średniowieczu, Gdańsk: Marabut, 2002, s. 17, ISBN 83-7233-194-4, OCLC 749493904.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mark Gregory Pegg: A Most Holy War. Oxford University Press, 2008. ISBN 978-0-19-517131-0.
- Régine Pernoud: Inaczej o średniowieczu. Gdańsk: "Marabut"; Warszawa : "Volumen", 2002. ISBN 83-916703-5-X.