Skarżysko-Kamienna (stacja kolejowa)
51°06′57″N 20°52′54″E/51,115833 20,881667 Budynek dworca – widok od strony peronów nocą | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja |
Osiedle Przydworcowe |
| Data otwarcia |
1885 |
| Poprzednie nazwy |
Бзин (1885–1897) |
| Rodzaj | |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów |
4 |
| Liczba krawędzi peronowych |
6 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu skarżyskiego  | |
Położenie na mapie Skarżyska-Kamiennej  | |
| 51°06′57″N 20°52′54″E/51,115833 20,881667
| |
.jpg)
Skarżysko-Kamienna – stacja kolejowa w Skarżysku-Kamiennej, w województwie świętokrzyskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego[1]. Powstała w 1885 roku w ramach budowy kolei Iwangorodzko-Dąbrowskiej. Jedna z czterech stacji kolejowych w Polsce posiadających status stacji rozrządowej i jednocześnie jeden z większych[od czego?] kolejowych węzłów towarowych w kraju.
Położenie stacji kolejowej oraz jej znaczne rozmiary uwarunkowały specyficzne rozwiązania komunikacyjne w mieście. Część osobowa stacji znajduje się w centralnej części miasta, pomiędzy osiedlami: Przydworcowym i Dolna Kamienna, a część towarowa w północno-wschodniej części, przy granicy ze Skarżyskiem Kościelnym[2]. Dworzec kolejowy znajduje się przy Al. Niepodległości 90A[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Historia stacji kolejowej w Skarżysku-Kamiennej sięga końca XIX wieku – w 1885 roku nastąpiło uruchomienie linii Iwangorodzko-Dąbrowskiej. W ówczesnej miejscowości Kamienna, która dała początek obecnemu miastu, linia ta rozgałęziała się w kierunku wschodnim – do Ostrowca i Bodzechowa, oraz zachodnim – do Koluszek. W miejscu rozwidlenia zbudowano stację II klasy, której nadano nazwę pobliskiej wsi Bzin, chociaż obiekt zlokalizowany był na terenie Kamiennej. Obiekt posiadał parowozownie, warsztaty naprawy taboru kolejowego, 3 remizy, kuźnię, pompownię oraz warsztat obróbki metalu. Nazwa Skarżysko dla stacji przyjęła się w 1897 r. po upaństwowieniu kolei.
Ruch pasażerski
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Wymiana roczna | Wymiana pasażerska na dobę | miejsce w Polsce |
|---|---|---|---|
| 2017[4] | 913 000 | 2 500 | 97 |
| 2018[5] | 913 000 | 2 500 | |
| 2019[4] | 1 060 000 | 2 900 | 94 |
| 2020[4] | 769 000 | 2 100 | 78 |
| 2021[4] | 913 000 | 2 500 | 80 |
| 2022[6] | 3 500 | 98 |
Linie kolejowe
[edytuj | edytuj kod]Stacja Skarżysko-Kamienna ma charakter stacji węzłowej. Przebiegają przez nią dwie linie kolejowe o znaczeniu państwowym: linia kolejowa nr 8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny i linia kolejowa nr 25 Łódź Kaliska – Dębica. Z wyjątkiem odcinka linii nr 25 od Skarżyska do Tomaszowa Mazowieckiego, obie linie są zelektryfikowane i dwutorowe. Kilometraże linii przebiegających przez stację Skarżysko-Kamienna przedstawia poniższa tabela[7]:
| Nr | Nazwa | km stacji | ||
|---|---|---|---|---|
| pocz. | osi | końca | ||
| 8 | Warszawa Zachodnia – Kraków Główny | 142,923 | 143,442 | 144,452 |
| 25 | Łódź Kaliska – Dębica | 142,552 | 143,513 | 144,366 |
Infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]Budynek dworca
[edytuj | edytuj kod]Podczas I wojny światowej w 1916 r. budynek dworca został spalony przez Rosjan – odbudowano go jednak w podobnym kształcie i do dnia dzisiejszego spełnia on swoją funkcję. Wewnątrz znajduje się czynna całodobowo hala poczekalni, gdzie znajduje się kiosk i sklepiki, a także dwie kasy biletowe spółki PKP Intercity, prowadzące również sprzedaż biletów spółki Polregio oraz Kolei Mazowieckich. W budynku dworca swoją siedzibę ma ponadto Świętokrzyski Oddział Przewozów Regionalnych[8] oraz Zespół Drużyn Konduktorskich Zakładu Południowego spółki PKP Intercity.
Perony
[edytuj | edytuj kod]Stacja posiada 3 perony – 1, 2 oraz 3[9]. Dawniej funkcjonował peron 1a, zatrzymywały się przy nim pociągi do Łodzi i Tomaszowa Mazowieckiego[10]. Od 2021 ruch pasażerski na tej linii powrócił, a w 2023 peron 1a doczekał się remontu.
Wszystkie perony wykonane są z utwardzonej nawierzchni bitumicznej[9]. Do peronu pierwszego dojście możliwe jest z ulicy oraz z budynku dworca[9]. Do pozostałych peronów dostęp jest przez kładkę dla pieszych oraz przejścia w poziomie szyn. Od 2022 dojście możliwe jest dzięki tunelowi podziemnemu który zastąpił dawną kładkę[9].
Szczegółowy wykaz wszystkich peronów na stacji znajduje się w poniższej tabeli[9].
| Nr linii kolejowej |
Nr peronu | Rodzaj | Wysokość [m] |
Długość [m] | Nr toru | Nawierzchnia | Architektura | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| strona lewa |
strona prawa |
strona lewa |
strona prawa | ||||||
| 8 | 1 | peron jednokrawędziowy wysoki | 0,76 | – | 245 | – | 3 | płyty peronowe | zadaszenie; ławki; nagłośnienie |
| b.d. | 1a | peron wyspowy niski | 0,30 | b.d. | b.d. | 7 | 3 | naw. bitumiczna | ławki; nagłośnienie |
| 8 | 2 | peron wyspowy wysoki | 0,76 | 400 | 400 | 1 | 2 | płyty peronowe | zadaszenie; ławki; nagłośnienie |
| 25 | 3 | peron wyspowy wysoki | 0,76 | 400 | 400 | 6 | 8 | płyty peronowe | zadaszenie; ławki; nagłośnienie |
W przeszłości, począwszy od drugiej połowy lat 80. XX w., stacja wyposażona była ponadto w paletowe tablice informacyjne typu „Pragotron”[11]. Obecnie na stacji brak tego typu urządzeń.
Urządzenia sterowania ruchem kolejowym
[edytuj | edytuj kod]Część rozrządowa
[edytuj | edytuj kod]Ruch w części rozrządowej stacji obsługiwany jest z nastawni SKA, SKB, SKC i SKE. W przeszłości wykorzystywana była także nastawnia SKD, obecnie przeznaczona do rozbiórki[12]. Rozrządem wagonów na górce rozrządowej steruje nastawnia rorządowa SKBr[13].
Przed modernizacją stacja rozrządowa wyposażona była w dwie górki rozrządowe, pracujące na kierunku północ-południe, oddzielone głównymi torami zasadniczymi. Obie górki, tzw. „warszawska” i „dęblińska” wyposażone były w mechaniczne urządzenia sterowania ruchem kolejowym. Stacja rozrządowa przeszła modernizację w latach 1986–1988. Zmodernizowana stacja jest stacją jednokierunkową dwugrupową, o kierunku pracy północ-południe. Obecnie wyposażona jest w jedną górkę rozrządową wraz z całością infrastruktury towarzyszącej[13]:
- 16 torów przyjazdowych,
- 32 tory kierunkowo-odjazdowe,
- 3 tory odjazdowe do Radomia,
- 3 tory odjazdowe do Stalowej Woli Rozwadowa,
- 2 tory wyciągowe,
- 2 tory komunikacyjne w grupie kierunkowo-odjazdowej,
- 1 tor komunikacyjny w grupie przyjazdowej,
- 1 tor na górce rozrządowej.
W okręgach SKA, SKB i SKC stacji rozrządowej zabudowane zostały przekaźnikowe urządzenia typu E z napędami zwrotnicowymi EEA4 w łącznej ilości 149 sztuk[13]. Na górce rozrządowej (okręg SKBr) zastosowano urządzenia automatycznego rozrządu[13]:
- systemy automatycznego sterowania hamulcami ZWH i HAD sterujące:
- 4 hamulcami odstępowymi typu ETH-11026,
- 32 hamulcami docelowymi typu ETH-10013;
- system pomiaru wolnej długości torów kierunkowych SKT-1,
- system indywidualnego nastawiania zwrotnic SNZ-2 (33 zwrotnice).
Od listopada 1998 roku systemy ZWH i HAD w okręgu SKBr są wyłączone z eksploatacji z powodu uszkodzenia pakietów cyfrowych MC02 i MA11 oraz braku możliwości ich naprawy (części zamienne nie są już produkowane). Z powodu uszkodzenia głowic EFM 2101 czujników ELS-7 wyłączono z eksploatacji także system licznikowy do stwierdzania zajętości rozjazdów EOL[13]. Sprawne są: system pomiaru wolnej długości torów kierunkowych SKT-1 oraz system sterowania hamulcami SHT-1. System nastawiania zwrotnic SNZ-2 wymaga regeneracji[13]. W wyniku prac wykonanych w latach 2004–2007 sprawność techniczna hamulców odstępowych oraz głównego rurociągu ich zasilającego została przywrócona[13].
Część osobowa
[edytuj | edytuj kod]Modernizacja stacji w latach 80. XX w. ominęła część osobową. Ruchem w tej części stacji zarządzają nastawnia dysponująca SY[14] i wykonawcza SY2. Te dwa okręgi nastawnicze do dziś wyposażone są w mechaniczne urządzenia SRK z sygnalizacją świetlną[13].
Połączenia
[edytuj | edytuj kod]
Obecnie (2022) ze stacji Skarżysko-Kamienna pociągami osobowymi Kolei Mazowieckich można dojechać do następujących stacji:[15]
Pociągami osobowymi Polregio można dojechać do następujących stacji:
- Kielce Główne
- Ostrowiec Świętokrzyski
- Opoczno
- Tomaszów Mazowiecki
- Kraków Główny
- Częstochowa
- Łódź Kaliska
- Łódź Chojny
Pociągami pośpiesznymi PKP InterCity można dojechać do następujących stacji:
- Kraków Główny
- Warszawa Wschodnia
- Świnoujście
- Zakopane
- Lublin Główny
- Katowice
- Olsztyn Główny
- Wrocław Główny
- Kielce Główne
- Kołobrzeg
Transport towarowy
[edytuj | edytuj kod]W północno-wschodniej części miasta znajduje się oddana do użytku we wrześniu 1988 r. stacja rozrządowa; Skarżysko-Kamienna jest siedzibą zakładu przewozów towarowych[16] oraz zakładu taboru[17] spółki PKP Cargo. Poniższa tabela przedstawia statystyki załadunku towarów na stacji Skarżysko-Kamienna w wybranych latach.
| Załadunek masy towarowej (tony) |
Liczba załadowanych wagonów (szt.) | |
|---|---|---|
| 1985 | 149 300 | 8588 |
| 1990 | 82 000 | 3645 |
| 1995 | 42 595 | 1470 |
| 1997 | 29 665 | 1108 |
| 1998 | 28 215 | 1143 |
| 1999 | 22 551 | 868 |
| 2000 | 18 674 | 757 |
| 2001 | 10 418 | 487 |
| 2002 | 6279 | 343 |
| 2003 | 19 830 | 810 |
| 2004 | 18 976 | 767 |
| 2005 | 16 976 | 767 |
| 2006 | 22 833 | 1174 |
Komunikacja z dworcem
[edytuj | edytuj kod]W bezpośrednim sąsiedztwie dworca znajduje się bezpłatny parking oraz dworzec autobusowy przewoźników dalekobieżnych. Odjeżdżają stąd m.in. autokary Polskiego Busa[18], czy PKS Polonus. Po drugiej stronie al. Niepodległości znajduje się natomiast pętla autobusowa Miejskiej Komunikacji Samochodowej w Skarżysku-Kamiennej.
Przejścia
[edytuj | edytuj kod]Przejście pomiędzy osiedlami Przydworcowym i Dolna Kamienna zapewnia podziemne przejście częściowo oddane do użytku w 2022 r.[19] Połączenie drogowe między poszczególnymi osiedlami, rozdzielonymi stacją, jest nieco bardziej utrudnione[20]. Nad zachodnią głowicą stacji znajduje się wiadukt drogowy, a za północną głowicą przejazd kolejowy. W 2021 roku została zaczęta rozbiórka kładki nad torami[21]
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Dworzec od strony miasta -
Peron 3 -
peron 1a oraz szynobus SA139-019 -
Wnętrze dworca (przed remontem, 2015) -
Historia rozwoju węzła kolejowego -
Tablica pamiątkowa -
Pt47-13
_Travelarz.JPG)
_Travelarz.JPG)
_Travelarz.JPG)
_Travelarz.JPG)
_Travelarz.JPG)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 403
- ↑ Skarżysko-Kamienna. mapa.targeo.pl. [dostęp 2016-06-26]. (pol.).
- ↑ Polskie Koleje Państwowe S.A.: Wykaz czynnych dworców kolejowych. 2016-05-31. [dostęp 2016-06-26]. (pol.).
- ↑ a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
- ↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
- ↑ Załącznik 2.4. Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013 (pol.).
- ↑ Przewozy Regionalne: Kontakt - świętokrzyskie. przewozyregionalne.pl. [dostęp 2016-06-26]. (pol.).
- ↑ a b c d e Załącznik 2.4A Wykaz peronów. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013 (pol.).
- ↑ Skarżysko-Kamienna w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
- ↑ Mieczysław Szczurkiewicz. Przygotowanie stacji kolejowych do wzmożonych przewozów letnich. „Eksploatacja kolei”, 1980. [dostęp 2016-06-26]. (pol.).
- ↑ Załącznik nr 2 do: Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, Polskie Koleje Państwowe S.A., Oddział Gospodarowania Nieruchomościami.
- ↑ a b c d e f g h Aktualny stan techniczny urządzeń na stacji rozrządowej Skarżysko-Kamienna, okręg SKBr, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2011 [dostęp 2016-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-20].
- ↑ MS: Życzenia dla Kolejarzy.... skarzysko24.pl, 2008-11-27. [dostęp 2016-06-27].
- ↑ Plakatowy rozkład jazdy - Wybór stacji - Portal Pasażera - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. [online], portalpasazera.pl [dostęp 2022-02-19] (pol.).
- ↑ PKP Cargo - Zakład Przewozów Towarowych w Skarżysku-Kamiennej. [dostęp 2008-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-18)].
- ↑ PKP Cargo - Zakład Taboru w Skarżysku-Kamiennej. [dostęp 2008-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-18)].
- ↑ Souter Holdings Poland Sp. z o.o.: Rozkład jazdy. polskibus.com. [dostęp 2016-06-26].
- ↑ Mateusz Bolechowski, Historyczny dzień w Skarżysku - Kamiennej. Otwarto podziemne przejście pod torami (ZDJĘCIA) [online], Echo Dnia Świętokrzyskie, 26 sierpnia 2022 [dostęp 2022-10-18] (pol.).
- ↑ Mateusz Bolechowski: Ponad dwa miliardy na świętokrzyskie koleje. Będzie tunel pod torami w Skarżysku za 23,6 miliona. echodnia.eu, 2016-05-31. [dostęp 2016-06-26]. (pol.).
- ↑ Ruszyła rozbiórka kładki przy dworcu w Skarżysku. Przez tory przechodzimy inaczej [online], ProSkarżysko, 18 lipca 2021 [dostęp 2022-12-12] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof Zemeła: Skarżysko-Kamienna – nadanie praw miejskich. Skarżysko-Kamienna: Muzeum im. Orła Białego, 2003. ISBN 83-918854-1-0. OCLC 749302248.
- Miasto Skarżysko-Kamienna w statystyce, Urząd Miejski w Skarżysku-Kamiennej, 1987-1995
- Miasto Skarżysko-Kamienna: Informator statystyczny, Urząd Miasta w Skarżysku-Kamiennej, 1999-2005
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Skarżysko-Kamienna w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – atlaskolejowy.net
- Skarżysko-Kamienna w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
- Skarżysko-Kamienna w internetowym rozkładzie jazdy PKP – rozklad-pkp.pl (odjazdy)
| Skarżysko-Kamienna | ||
| Linia 8 Warszawa Zachodnia – Kraków Główny (143,442 km) | ||
  odległość: 4,754 km
|
|
odległość: 2,367 km
|
| Linia 25 Łódź Kaliska – Dębica (143,513 km) | ||
odległość: 2,364 km
|
|
odległość: 2,690 km
|
| Czynne |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nieczynne |
|
