Sobór Zwiastowania w Charkowie

sobór Zwiastowania
Свято-Благовіщенський кафедральний собор
	nr rej. 63-101-2532
	sobór katedralny
	; Widok ogólny
Państwo	Ukraina
Obwód	charkowski
Miejscowość	Charków
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego
Eparchia	charkowska
Wezwanie	Zwiastowania
Wspomnienie liturgiczne	25 marca/7 kwietnia
	Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	św. Melecjusza (Leontowicza), św. Aleksandra (Pietrowskiego), św. Atanazego, patriarchy Konstantynopola
Historia
Data rozpoczęcia budowy	2 października 1888
Data zakończenia budowy	1901
Data poświęcenia	1901
Data zamknięcia	1930
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Data reaktywacji	1943
Dane świątyni
Styl	neobizantyjski
Architekt	Michaił Łowcow
Świątynia; • materiał bud.; • wysokość; • długość; • liczba wiernych	; • cegła; 59 m; 71 m; 4000 osób
Wieża kościelna; • liczba wież; • wysokość wież	; 1; 80 m
Ołtarz; • liczba ołtarzy	; 1
Liczba naw	1
Dzwonnica; • typ dzwonnicy	; wbudowana
	Położenie na mapie Ukrainy sobór Zwiastowania
	Położenie na mapie obwodu charkowskiego sobór Zwiastowania
	Położenie na mapie Charkowa sobór Zwiastowania
	49°59′26,0″N 36°13′26,0″E/49,990556 36,223889
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Sobór Zwiastowania^[1] (ukr. Свято-Благовіщенський кафедральний собор) – prawosławny sobór w Charkowie, katedra eparchii charkowskiej Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego.

Historia

Sobór powstał na przełomie XIX i XX wieku na miejscu kilku wcześniejszych świątyń prawosławnych pod tym samym wezwaniem. Decyzja o jego budowie zapadła w 1887 i została podjęta przez grupę charkowskich wiernych kierowanych przez miejscowego biskupa Ambrożego. Komitet koordynujący budowę zebrał na cel wzniesienia soboru 34 tys. rubli z dobrowolnych datków, zaś w roku 1888 wykupił działkę od rady miasta. Autorem projektu świątyni był architekt Michaił Łowcow. Poświęcenie kamienia węgielnego miało miejsce 2 października 1888; budowa soboru trwała do 1901 i była finansowana ze składek wiernych z Charkowa i innych miast Imperium Rosyjskiego – łączny koszt obiektu zamknął się w kwocie 400 tys. rubli. W roku ukończenia prac nad świątynią miało miejsce jej uroczyste poświęcenie.

Sobór został wzniesiony w całości z cegły. Jego wysokość od podstawy do wierzchołka krzyża na głównej kopule wynosi 59 metrów, zaś wysokość dzwonnicy – 80 m. Długość świątyni wynosi 71 m. Jest ona przeznaczona do równoczesnego udziału 4 tys. wiernych w nabożeństwie. Ikonostas w soborze wykonany został z białego marmuru przez moskiewskiego artystę Wasilija Orłowa, ikony dla niego wykonał Andriej Danilewski. Autorami fresków na ścianach soboru są malarze charkowscy Swiatienko i Marczenko, którzy w swojej pracy naśladowali dekorację soboru św. Włodzimierza w Kijowie oraz w mniejszym stopniu soboru Chrystusa Zbawiciela w Moskwie.

Jeszcze w listopadzie 1919 w bezpośrednim sąsiedztwie soboru została otwarta cerkiew św. Andrzeja Rzymianina, zaś od strony dzwonnicy – kaplica św. Michała Archanioła i św. Mojżesza. W latach 1922–1924 o obiekt toczone były spory różnych organizacji kościelnych, zaś władze bolszewickie kilkakrotnie planowały jego całkowite zamknięcie dla celów kultowych. W latach 1925–1926 w obiekcie odbywały się koncerty muzyczne, jednak nadal był on czynny; ostateczna likwidacja świątyni miała miejsce 14 lutego 1930. Według oficjalnych dokumentów miała zostać ona przeznaczona na cele kulturalne, jednak w rzeczywistości urządzono w niej stajnię i magazyn.

W 1943 sobór został ponownie przekazany prawosławnym i od tego czasu pozostaje czynny. W 1946 decyzją arcybiskupa Stefana obiekt został katedrą eparchii charkowskiej (wcześniej funkcje te pełnił sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Charkowie, zamknięty w 1930^[2]).

W XX wieku w soborze dla kultu wystawione zostały relikwie św. Atanazego III, patriarchy Konstantynopola, dotąd przechowywane w Mgarskim Monasterze Przemienienia Pańskiego w Łubniach^[3].

W nocy z 1 na 2 lipca 1974, silny wiatr zerwał z dzwonnicy wieńczący ją krzyż; po naprawie został on ponownie uszkodzony przez wiatr w 1996. Rok później górna część dzwonnicy spłonęła w pożarze; pierwotny wygląd obiektu został przywrócony po kolejnym remoncie.

Przypisy

↑ Polski egzonim wprowadzony na 123. posiedzeniu KSNG.
↑ Успенский собор Харькова возвращен Церкви
↑ Historia monasteru na jego oficjalnej stronie. [dostęp 2012-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-04)].

Bibliografia

Sobór na oficjalnej stronie eparchii. pravoslavie.kharkov.ua. [dostęp 2011-02-28]. (ros.).

[1] Polski egzonim wprowadzony na 123. posiedzeniu KSNG.

[2] Успенский собор Харькова возвращен Церкви

[3] Historia monasteru na jego oficjalnej stronie. [dostęp 2012-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-04)].

[1]

[2]

[3]