Solfeż

Nazwy solmizacyjne dźwięków na klawiaturze fortepianu

Solfeż (wł. solfeggio) – nauka i metoda czytania nut głosem, przedmiot nauczania praktycznego w szkolnictwie muzycznym.

Nazwa pochodzi od ćwiczeń wokalnych opartych na solmizacji. W XVIII w. solfeżem nazywano również ćwiczenia instrumentalne doskonalące umiejętność czytania nut, później nazwa obejmowała wszystkie metody nauczania śpiewu z nut, w celu wyczulenia słuchu, wyrobienia pewności i czystości intonacji i trafiania dźwięków głosem oraz pogłębiania ogólnej muzykalności.

Wraz z założeniem w 1795 Konserwatorium Paryskiego nauka solfeżu weszła do podstawowego programu nauczania . Ukazały się też pierwsze wydania drukiem zbiorów ćwiczeń , również nazywanych solfeżami. Francuska tradycja nauki solfeżu była punktem wyjścia dla różnych metod nauczania i rozwijania umiejętności muzycznych w innych krajach, np. metody Hindemitha, Villi-Lobosa czy relatywnej metody Kodálya .

Współcześnie solfeż stał się dyscypliną służącą kształceniu słuchu muzycznego. Oprócz nauki czytania nut (solfeż właściwy) i zapisywania muzyki ze słuchu (dyktando) obejmuje ona także rozwijanie zdolności i umiejętności słuchowej analizy muzyki poprzez rozwijanie poczucia wysokości, barwy i funkcji dźwięku oraz poczucia rytmu i cech agogiczno-dynamicznych, kształtowanie zdolności intonacyjnych, wrażliwości na skale dźwiękowe i style muzyczne, umiejętności świadomego improwizowania muzyki głosem itp.

Bibliografia

• Jerzy Habela: Słowniczek muzyczny. Warszawa: PWM, 1968, s. 179. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).

• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 826–827. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).

• Owen Jander: Solfeggio (solfège). W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. S. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).