Przejdź do zawartości

Stefan Halski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stefan Halski
kapitan administracji kapitan administracji
Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1893
Żywiec

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Ośrodek Zapasowy 18 Dywizji Piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Waleczności (Austro-Węgry)

Stefan Tadeusz Halski (ur. 19 listopada 1893 w Żywcu, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Zygmunta i Michaliny z Bośniackich[a]. Pochodził z Żywiecczyzny[1]. Był bratem bliźniakiem Eugeniusza (1893–1940) oraz bratem Zdzisława Tadeusza (1897–1975), kawalera Orderu Virtuti Militari i Zygmunta. Zamieszkiwał w Nowym Sączu, gdzie ukończył Gimnazjum nr 2, po czym zdał maturę w Seminarium Nauczycielskim w Starym Sączu w 1912. W tym czasie działał w Związku Strzeleckim.

Po wybuchu I wojny światowej został wcielony do cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej. Razem z braćmi Eugeniuszem i Zdzisławem walczył w szeregach 32 pułku piechoty OK[2]. Na stopień chorążego rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1915[2]. Został wzięty do niewoli rosyjskiej i przebywał w niej od sierpnia 1916 do września 1918. Po odzyskaniu wolności działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, był zaangażowany w formowanie polskich wojsk na terenie Spiszu i Orawy.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego dekretem z 3 kwietnia 1919 z zatwierdzeniem posiadanego stopnia chorążego[3]. Otrzymał przydział z dniem 1 listopada 1918 do 20 pułku piechoty[4]. Służył w 1 pułku strzelców podhalańskich i 2 pułku strzelców podhalańskich, później był w sztabie 1 Brygady Górskiej. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej w funkcji adiutanta batalionu 2 pułku strzelców podhalańskich. Został mianowany do stopnia podporucznika w 1919.

W latach 1921–1926 pełnił służbę w Powiatowej Komendzie Uzupełnień Jasło z siedzibą w Sanoku oraz w sztabie Dowództwa Okręgu Korpusu nr X w Przemyślu, pozostając oficerem nadetatowym 2 pułku strzelców podhalańskich[5][6]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1660. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. Jako oficer instrukcyjny przy PKU pełnił równocześnie obowiązki komendanta Oddziału Związku Strzeleckiego w Sanoku, który latem 1922 roku liczył 30 czynnych członków i zakończył szkolenie rekruckie, a ochotnicy po ukończeniu szkolenia podstawowego mieli prawo zgłoszenia na kurs podoficerski[8]. 10 listopada 1923 przydzielony został do macierzystego 2 psp w Sanoku[9]. W 1926 został dowódcą 3 kompanii ckm w 62 pułku piechoty w Bydgoszczy. 31 marca 1930 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[10]. Początkowo pełnił służbę na stanowisku dowódcy kompanii granicznej KOP „Dubrowa”[11], a później kwatermistrza batalionu KOP „Krasne” w Krasnem nad Uszą. Od 1935 służył w 42 pułku piechoty w Białymstoku[12], najpierw objął funkcję oficera materiałowego, następnie komendanta Obwodu Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego, później stanowisko oficera mobilizacyjnego[13]. W międzyczasie został przeniesiony do korpusu oficerów administracji, grupa administracyjna[14].

Po wybuchu II wojny światowej w toku ewakuacji został przeniesiony do Białegostoku do Ośrodka Zapasowego 18 Dywizji Piechoty. Podczas kampanii wrześniowej brał udział w obronie Twierdzy Brzeskiej w Brześciu. Po agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez Sowietów i przewieziony do obozu w Starobielsku[15]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[16], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[17]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 797[16].

Był żonaty z Janiną (z domu Stryszowska). Jego brat bliźniak Eugeniusz także był jeńcem obozu w Starobielsku i również został zamordowany w Charkowie.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]
  • Eugeniusz i Stefan Halscy są jednymi z upamiętnionych na tablicy odsłoniętej 16 maja 1992 w kościele św. Kazimierza w Nowym Sączu, upamiętniającej synów ziemi sądeckiej zamordowanych w ramach zbrodni katyńskiej w 1940[21].
  • 5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[22][23][24]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[25][26][27].
  • 18 kwietnia 2009, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w rodzinnym Żywcu został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Stefana Halskiego.
  • 23 kwietnia 2010 w Zespole Szkół Zawodowych w Starym Sączu im. Władysława Orkana została odsłonięta tablica upamiętniająca 23 absolwentów Seminarium Nauczycielskiego, którzy byli ofiarami zbrodni katyńskiej; jednym z uhonorowanych został Stefan Halski[28][29][30][31][32].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Inne źródło (Andrzej Leszek Szcześniak) podaje jako imię matki: Maria.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Władysław Motyka: Synowie Ziemi Żywieckiej zamordowani w Katyniu. milowka.info, 3 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 kwietnia 2014)].
  2. ↑ a b c Ranglisten 1918 ↓, s. 154, 346.
  3. ↑ 1302. Dekret. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”. 41, s. 992, 1919-04-12. 
  4. ↑ 1334. Rozkaz. „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 1001, Nr 41 z 12 kwietnia 1919. 
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 379.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 328.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 379, 420, 1465.
  8. ↑ Z organizacji i życia Związku Strzeleckiego w Sanoku. „Polska Zbrojna”. 204, s. 4, 1922-07-30. Warszawa. 
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 74 z 26 listopada 1923 roku, s. 688.
  10. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 117.
  11. ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-07-16].
  12. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 18 kwietnia 1935 roku, s. 43.
  13. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 598.
  14. ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 292.
  15. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 307. ISBN 83-7001-294-9.
  16. ↑ a b Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 158.
  17. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  18. ↑ M.P. z 1931 r. nr 179, poz. 260.
  19. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-07-16].
  20. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-07-16].
  21. ↑ Nowy Sącz - tablica katyńska. miejscapamiecinarodowej.pl. [dostęp 2014-04-20].
  22. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 36 [dostęp 2024-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  23. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  24. ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  25. ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  26. ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
  27. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
  28. ↑ Ryszard Kumor. Starosądecka tablica zbrodni katyńskiej. „Kurier Starosądecki”, s. 4, Nr 193. Kwiecień 2010. ISSN 1508-9290. 
  29. ↑ Tablica ku czci starosądeckich katyńczyków. sadeczanin.info, 17 kwietnia 2010. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 kwietnia 2014)].
  30. ↑ Tablica ku czci starosądeckich katyńczyków. sadeczanin.info, 23 kwietnia 2010. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 kwietnia 2014)].
  31. ↑ Po siedemdziesięciu latach dwadzieścia trzy dęby dla katyńczyków. powiat.nowy-sacz.pl, 26 kwietnia 2010. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 kwietnia 2014)].
  32. ↑ Ryszard Kumor. Starosądecka tablica ku czci pomordowanych w Katyniu i Charkowie. „Kurier Starosądecki”, s. 6, Nr 194. Lipiec 2010. ISSN 1508-9290. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stefan_Halski&oldid=75029806”