Stefania Pityńska

Stefania Pityńska

Perełka

podporucznik
Data i miejsce urodzenia	6 września 1925 Kuryłówka
Data i miejsce śmierci	15 grudnia 1997 Ulanów
Przebieg służby
Siły zbrojne	Narodowa Organizacja Wojskowa Armia Krajowa Narodowe Zjednoczenie Wojskowe
Jednostki	Oddział Partyzancki NOW-AK „Ojca Jana”
Stanowiska	sanitariuszka
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa akcja „Burza”, działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce, bitwa pod Kuryłówką
Odznaczenia

Stefania Pityńska, z domu Krupa ps. „Perełka” (ur. 6 września 1925 w Kuryłówce, zm. 15 grudnia 1997 w Ulanowie) – sanitariuszka w oddziałach podziemia niepodległościowego w ramach Narodowej Organizacji Wojskowej i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.

Życiorys

Urodziła się jako jedno z czworga dzieci Piotra (listonosz, zm. 1935) i Marii z domu Staroń (zm. 1970). Miała braci Michała, Stanisława oraz siostrę Marię. Po tragicznej śmierci ojca Michał Krupa był głównym żywicielem i opiekunem rodziny, pracował jako drwal w Nadleśnictwie Brzyska Wola. Po wybuchu II wojny światowej w 1941 ukraińska policja wraz Niemcami okradła i spaliła zabudowania Krupów w Kuryłówce. Kilka dni później, nieobecny podczas tego aktu Michał, zabił siekierą jednego ze sprawców, ukraińskiego policjanta. Od tego czasu Krupa był poszukiwany przez gestapo i Ukraińców. Stefania wraz z matką i rodzeństwem uciekła za San do Starego Miasta.

Po nadejściu frontu wschodniego jako sanitariuszka brała udział w bitwie pod Kuryłówką 7 maja 1945, w której polskie oddziały leśne okręgu „San” stoczyły jedną z największych batalii polskich partyzantów przeciw Sowietom, zakończonej rozbiciem kolumny oddziałów NKWD (poległo 57 enkawudzistów). Podczas walk została ranna, zaś wywieziona na furmance z pola walk, poznała również rannego i transportowanego tym pojazdem, żołnierza Aleksandra Pityńskiego ps. „Kula”. Para wzięła ślub 20 stycznia 1946 w Tarnawcu. Po samobójczej śmierci dowódcy oddziału, Józefa Zadzierskiego ps. „Wołyniak” z 29 grudnia 1946, ciężarna odeszła wraz z mężem z oddziału. Ukrywali się w różnych miejscach na terenie Ulanowa. 15 marca 1947 urodził się ich syn Andrzej.

Po wojnie rodzina Pityńskich zamieszkała w Ulanowie. Rodzina Pityńskich była poddana prześladowaniu, w postaci rewizji, najścia domu, przeszukań, pobić ze strony funkcjonariuszy komunistycznych władz (wiązały się z poszukiwaniem Michała Krupy, nadal aktywnego partyzanta). Po jego aresztowaniu w 1959 i skazaniu, a następnie wyjściu na wolność w 1965, Michał Krupa zamieszkał z rodziną Pityńskich w Ulanowie.

Została awansowana do stopnia podporucznika.

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych
• Krzyż Armii Krajowej
• Medal Wojska

Bibliografia

• Także walczę – moją bronią jest sztuka. W: Kajetan Rajski: Wilczęta. Rozmowy z dziećmi Żołnierzy Wyklętych. Warszawa: Pro Patria, 2014, s. 83–116. ISBN 978-83-939007-1-8.