Tad Danielewski

Tad Danielewski
Prawdziwe imię i nazwisko	Tadeusz Zbigniew Danielewski
Data i miejsce urodzenia	29 marca, 1921 ; Radom
Data i miejsce śmierci	6 stycznia 1993 ; Los Angeles
Zawód	reżyser filmowy, producent, pedagog

Tad Danielewski (ur. 29 marca 1921 w Radomiu, zm. 6 stycznia 1993 w Los Angeles) – amerykański reżyser filmowy, producent i pedagog polskiego pochodzenia.

Życiorys

Młodość

W czasie II wojny światowej był członkiem polskiego podziemia, brał udział w powstaniu warszawskim, został wywieziony na roboty do Niemiec, z których został oswobodzony przez wojska amerykańskie^[1]^[2]. Po wojnie studiował aktorstwo na Royal Academy of Dramatic Art w Londynie. W 1948 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych^[1]^[2]. Tam studiował na Uniwersytecie Stanu Ohio, University of Iowa i na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa w Baltimore^[2].

Kariera filmowa

W 1957 założył Stratton Productions Inc. – firmę, która zrealizowała wiele produkcji filmowych w Nowym Jorku, Los Angeles i Londynie. W filmie The Big Wave (1961) był współautorem scenariusza, reżyserem i koproducentem (wspólnie z japońską firmą, Toho Company). W kilku projektach współpracował z noblistką Pearl S. Buck. Przykładem ich wpółpracy jest realizacja amerykańskiej wersji indyjskiego filmu Przewodnik (The Guide, 1965), której scenarzystką była Buck^[1]^[2].

W 1962 roku Danielewski wyreżyserował film No Exit, do którego scenariusz, na podstawie sztuki Jean-Paula Sartre’a Huis clos, napisał George Tabori. Główne role zagrały w nim żona Taboriego, Viveca Lindfors, oraz Rita Gam. Za swoje kreacje obydwie wykonawczynie zostały nagrodzone Srebrnymi Niedźwiedziami dla najlepszej aktorki na 12. MFF w Berlinie^[3]^[1]^[2]^[4].

Zajmował się też filmami dokumentalnymi. Był jednym z realizatorów 4-godzinnego dokumentu Africa, nagrodzonego nagrodą Emmy i emitowanego przez stację ABC w sezonie 1967–1968^[1]. Z kolei w roku 1972 wyreżyserował dokument España puerta abierta^[2].

Przy realizacji swoich seriali (Omnibus, Robert Montgomery Presents, Matinee Theater, Wide Wide World, a także serialu dla dzieci Muggsy) współpracował z wieloma, różnymi stacjami telewizyjnymi.^[2].

Kariera pedagogiczna

Pod koniec lat 50. XX wieku założył w Nowym Jorku szkołę aktorską – Tad Z. Danielewski Actors’ Workshop. Dwadzieścia lat później otworzył też jej oddział w Los Angeles. Wśród jego uczniów były takie późniejsze gwiazdy kina, jak James Earl Jones, Mercedes Ruehl, Martin Sheen czy Sigourney Weaver^[1]^[2].

W latach 1977–1988 był profesorem na wydziale filmu i teatru Uniwersytetu Brighama Younga w Provo w stanie Utah. Wykładał też na Uniwersytecie Południowej Kalifornii w Los Angeles, którego był profesorem emeritusem^[2].

Życie prywatne

Tad Danielewski był trzykrotnie żonaty.

Pierwszą jego żoną była Polka, z którą wyemigrował do Ameryki, aktorka Sylvia Daneel (z d. Łakomska). Miał z nią syna Christophera^[5].

Z drugą żoną, Priscillą Decatur Machold, miał syna Marka i córkę Annę. Mark Z. Danielewski (ur. w 1966) jest pisarzem, nominowanym do National Book Award. Anna Danielewski (ur. w 1968) jest piosenkarką rockową, jazzową i folkową, znaną pod pseudonimem Poe^[6].

JegoTrzecie małżeństwo, z Lillian D’Arc, pozostało bezdzietne i trwało do jego śmierci^[1].

Tad Danielewski zmarł na raka w wieku 71 lat, w swoim domu, w Los Angeles^[2].

Filmografia

1955–1958 Matinee Theatre serial TV – reżyser
- Coming of Age (1955), sezon 1 odc. 35
1955–1958 Wide Wide World serial TV
1954–1957 Robert Montgomery Presents serial TV – reżyser
- Sunset Boulevard (1956), sezon 8 odc. 13
- The Enemy (1957), sezon 8 odc. 26
- The New World (1957), sezon 8 odc. 34
- Faust '57 (1957), sezon 8 odc. 41
1961 The Big Wave – reżyser, scenarzysta, producent
1962 No Exit – reżyser
1965 Przewodnik (The Guide)
1967–1968 Africa film dokumentalny
1972 España puerta abierta film dokumentalny – reżyser

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Tad Danielewski, An Acting Teacher And a Director, 71. [w:] The New York Times [on-line]. 1993-01-13. [dostęp 2017-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-30)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Tad Z. Danielewski; Founder of Actors Workshop. [w:] Los Angeles Times [on-line]. 1993-01-13. [dostęp 2017-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-28)]. (ang.).
↑ Feinberg 1999 ↓, s. 20.
↑ Price Winners 1962. [w:] Berlinale [on-line]. [dostęp 2017-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-07)]. (ang.).
↑ Sylvia Daneel. [w:] Ambassador Theater ICC [on-line]. [dostęp 2017-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-07)]. (ang.).
↑ Jonathan Russell Clark: Did Mark Z. Danielewski Just Reinvent the Novel?. [w:] Literary Hub [on-line]. 2015-05-13. [dostęp 2017-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-14)]. (ang.).

Bibliografia

Anat Feinberg: Embodied Memory: The Theatre of George Tabori. University Of Iowa Press, 1999. ISBN 978-0-87745-686-5.

Linki zewnętrzne

Tad Danielewski w bazie IMDb (ang.)
Tad Danielewski w bazie Filmweb
Sylvia Daneel w bazie IMDb (ang.)
Mark Z. Danielewski w bazie IMDb (ang.)
Poe w bazie IMDb (ang.)

[NYT-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Tad Danielewski, An Acting Teacher And a Director, 71. [w:] The New York Times [on-line]. 1993-01-13. [dostęp 2017-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-30)]. (ang.).

[LAT-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Tad Z. Danielewski; Founder of Actors Workshop. [w:] Los Angeles Times [on-line]. 1993-01-13. [dostęp 2017-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-28)]. (ang.).

[CITEREFFeinberg199920-3] Feinberg 1999 ↓, s. 20.

[Berlinale-4] Price Winners 1962. [w:] Berlinale [on-line]. [dostęp 2017-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-07)]. (ang.).

[ATICC-5] Sylvia Daneel. [w:] Ambassador Theater ICC [on-line]. [dostęp 2017-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-07)]. (ang.).

[LitHub-6] Jonathan Russell Clark: Did Mark Z. Danielewski Just Reinvent the Novel?. [w:] Literary Hub [on-line]. 2015-05-13. [dostęp 2017-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-14)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]