Tadeusz Hołuj

Tadeusz Hołuj
Data i miejsce urodzenia	23 listopada 1916 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	23 października 1985 ; Kraków
	Poseł na Sejm PRL VI i VII kadencji
Okres	od 1972; do 1980
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Tadeusz Hołuj (ur. 23 listopada 1916 w Krakowie, zm. 23 października 1985 tamże) – polski pisarz, publicysta i polityk, poseł na Sejm PRL VI i VII kadencji.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Józefa i Barbary^[1]^[2]. Uczęszczał do gimnazjum w Jaśle. Przed II wojną światową był współredaktorem „Naszego Wyrazu”. Studiował prawo i polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z tego okresu pochodzą jego zbiory poezji: Dziewczyno, Płyniemy naprzód (1938) i Płonące ścieżki (1938).

Wiosną 1939 był spikerem audycji polskich w radiu niemieckim^[3].

W 1939 uczestniczył w wojnie obronnej. W czasie okupacji był członkiem Związku Walki Zbrojnej. W połowie lipca 1942 pod zarzutem wrogiej działalności przeciwko Niemcom został aresztowany i tymczasowo przetrzymywany przy ul. Montelupich w Krakowie. Wysłany transportem samochodowym do obozu koncentracyjnego Auschwitz (nr więźnia 62 937), dokąd przybył 4 września 1942 i gdzie przebywał do października 1944. Był członkiem Komitetu Naczelnego Grupy Bojowej Oświęcim. Przebywał w różnych obozach koncentracyjnych do końca wojny.

Po wojnie był działaczem politycznym i społecznym, członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 24 maja 1945), następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zasiadał w plenum Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Krakowie. Był posłem na Sejm PRL VI i VII kadencji. Od 1957 do 1967 pełnił funkcję sekretarza generalnego Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego. Współzałożyciel krakowskiego lewicowego klubu Kuźnica. Zasiadał w radzie naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz w zarządzie głównym Związku Literatów Polskich.

Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera IIIA-wsch-za grobem Kameckich)^[4].

Twórczość

Debiutował tomikami: Dziewczyno, Płyniemy naprzód (1938), Płonące ścieżki (1938). W 1942 napisał konspiracyjny Marsz triumfalny.

Po wojnie tworzył powieści historyczne nawiązujące do początków ruchu rewolucyjno-socjalistycznego, demokratycznego, radykalnego, m.in.: Próba ognia (1946), Królestwo bez ziemi (tom 1–4, 1954–1956), Róża i płonący las (tom 1–2, 1971), Osoba (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1974).

Doświadczeniom obozowym poświęcił m.in.: powieść Koniec naszego świata (1958), Drzewo rodzi owoc (1963), Raj (1972), dramat Dom pod Oświęcimiem (wydany i wystawiony w 1948), opowiadania Jutrzenka (1956) i To (1964).

Wszystkie jego utwory objęte były w 1951 zapisem cenzury w Polsce, podlegały natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek^[5].

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy I klasy
Order Sztandaru Pracy II klasy
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Złoty Krzyż Zasługi (12 czerwca 1946)^[6]^[7]
Krzyż Oświęcimski (1985)^[8]
Medal 40-lecia Polski Ludowej^[9]
Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1966)^[10]

Nagrody

Nagroda m. Krakowa (1958)
Nagroda Państwowa II stopnia w dziedzinie literatury (1966)^[11]
III nagroda w konkursie Naczelnej Redakcji Programów Artystycznych TV z okazji 25-lecie PRL za widowisko Dwadzieścia pięć (1969)
nagroda Komitetu ds. PRiTv za scenariusz widowiska telewizyjnego Rzecz o Ludwiku Waryńskim (1972)
nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w dziedzinie literatury (1975)

Upamiętnienie

Jedna z ulic na terenie Mysłowic nosiła nazwę Tadeusza Hołuja, zmienioną na Tadeusza Kantora zarządzeniem zastępczym Wojewody Śląskiego nr NPII.4131.4.76.2018 z 10 lipca 2018^[12].

Przypisy

↑ Resistance movement in Auschwitz, 18 stycznia 1945 .
↑ Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL [online], ipn.gov.pl .
↑ Karol Estreicher jr, Dziennik wypadków, t. V, Kraków 2013, s. 424.
↑ Wyszukiwarka grobów w Krakowie.
↑ Zbigniew Żmigrodzki, Cenzura PRL, Wrocław 2002, s. 16.
↑ M.P. z 1946 r. nr 140, poz. 260 („za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji”).
↑ Profil na stronie Biblioteki Sejmowej.
↑ Stefan Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990: vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wydawnictwo Kanion, 1992, s. 123.
↑ Uznanie dla twórców kultury, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.
↑ „Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 1 (41), styczeń–marzec 1967, s. 430.
↑ „Nowiny Rzeszowskie”, nr 170 (5306), 20 lipca 1966, s. 2.
↑ Zarządzenie Zastępcze nr NPII.4131.4.76.2018 Wojewody Śląskiego z dnia 10 lipca 2018 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy. „Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego”. Poz. 4686, s. 1, 11 lipca 2018. Katowice.

Linki zewnętrzne

Tadeusz Hołuj w bazie filmpolski.pl

[1] Resistance movement in Auschwitz, 18 stycznia 1945 .

[2] Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL [online], ipn.gov.pl .

[3] Karol Estreicher jr, Dziennik wypadków, t. V, Kraków 2013, s. 424.

[4] Wyszukiwarka grobów w Krakowie.

[5] Zbigniew Żmigrodzki, Cenzura PRL, Wrocław 2002, s. 16.

[6] M.P. z 1946 r. nr 140, poz. 260 („za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji”).

[7] Profil na stronie Biblioteki Sejmowej.

[8] Stefan Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990: vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wydawnictwo Kanion, 1992, s. 123.

[9] Uznanie dla twórców kultury, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.

[10] „Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 1 (41), styczeń–marzec 1967, s. 430.

[11] „Nowiny Rzeszowskie”, nr 170 (5306), 20 lipca 1966, s. 2.

[12] Zarządzenie Zastępcze nr NPII.4131.4.76.2018 Wojewody Śląskiego z dnia 10 lipca 2018 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy. „Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego”. Poz. 4686, s. 1, 11 lipca 2018. Katowice.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]