Telektroskop
ponieważ w wersji angielskiej rola Szczepanika jest o wiele mniejsza, jest tam opisany jako jeden z kilku wynalazców związanych z tym urządzeniem.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Telektroskop – urządzenie służące do przesyłania na odległość ruchomego obrazu kolorowego wraz z dźwiękiem[1], wynalezione i opatentowane w 1897 roku przez polskiego wynalazcę i prekursora „telewizji elektrycznej”[2] Jana Szczepanika[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Swój wynalazek Szczepanik zgłosił w Brytyjskim Urzędzie Patentowym (patent brytyjski nr 5031)[4][5] w roku 1897 jako „telektroskop, czyli aparat do reprodukowania obrazów na odległość za pomocą elektryczności”[5][6]. Urządzenie transmitowało obraz w barwach naturalnych wraz z dźwiękiem rozkładając go na punkty, które przekazywane były do odbiornika zamieniającego je ponownie na spójny kolorowy przekaz działając na identycznej zasadzie jaką stosuje dzisiejsza telewizja[7]. Pomimo dużego rozgłosu i uznania w krajach zachodnich telektroskop nie został wdrożony do produkcji ze względu na zbyt duży stopień skomplikowania i kosztowność. Dzięki telektroskopowi amerykański uczony Albert Abramson uznał Szczepanika za trzecią z osób, które w znaczący sposób przyczyniły się do powstania telewizji.
3 kwietnia 1898 wynalazek Szczepanika znalazł się na okładce New York Timesa, gdzie został opisany jako urządzenie „do transmisji kolorowych promieni”[8]. W 1898 Mark Twain opisał entuzjastycznie wynalazek Szczepanika w futurystycznym artykule From the „London Times” of 1904[9]. W roku 1900 Szczepanik przedstawił na Wystawie światowej w Paryżu udoskonalone urządzenie do przenoszenia obrazu na odległość – „telefot”[10].
Działanie
[edytuj | edytuj kod]Działanie telektroskopu:[11]
- wykorzystując fizjologiczną właściwość oka ludzkiego, przez krótkotrwałą projekcję szybko po sobie następujących punktów można uzyskać wrażenie całości obrazu
- analiza obrazu przesyłanego telewizyjnie jest to rozbicie go na punkty i ponowne połączenie jego elementów
- transponowanie wartości świetlnych tych punktów na wartości elektryczne łatwe do transmisji i odwrotne postępowanie w urządzeniu odbiorczym
- konieczność utrzymywania ścisłej synchronizacji między stacją nadawczą i odbiorczą
- nowy zupełnie sposób sterowania promieniem świetlnym poprzez wychylanie go w dwóch prostopadłych do siebie kierunkach. Przypomina to zjawiska w lampie oscyloskopowej gdzie strumień elektronów wychylany jest przy pomocy pola elektrostatycznego lub magnetycznego
- powiązanie transmisji obrazu z dźwiękiem.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Andrzej Krajewski: Jak Polacy budowali pierwszy telewizor. focus.pl, 2010-12-23. [dostęp 2023-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-28)]. (pol.).
- ↑ Polska. Informator. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1977.
- ↑ Tomasz Osuch: Wielcy tarnowianie: Jan Szczepanik. Genialny wynalazca z Galicji. naszemiasto.pl, 2011-02-10. [dostęp 2023-12-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-10)]. (pol.).
- ↑ Method and Apparatus for Reproducing Pictures and the like at a Distance by Means of Electricity. worldwide.espacenet.com. [dostęp 2023-12-08]. (ang.).
- ↑ a b Polska. Zarys encyklopedyczny. Warszawa: PWN, 1974.
- ↑ Muzeum Okręgowe w Tarnowie: Jan Szczepanik – polski Edison. muzeum.tarnow.pl. [dostęp 2011-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-06)]. (pol.).
- ↑ Wynalazki i odkrycia (strona prywatna): Szczepanik Jan. www.wynalazki.mt.com.pl. [dostęp 2011-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-15)]. (pol.).
- ↑ Dr Johannes Horovitz: THAT NEW TELECTROSCOPE; Details of the Instrument That Is to Transmit Pictures Over a Telegraph Wire. SZCZEPANIK'S WEIRD MACHINE Claims of the Polish Schoolmaster as to What His Telectroscope Will Do and How It Does It -- A Scheme for the Transmission of Colored Rays. The New York Times. [dostęp 2016-05-16]. (ang.).
- ↑ Mark Twain: From The „London Times” of 1904. [w:] The Century [on-line]. hathitrust.org, 1898, Vol. 57 No. 1 s. 101. [dostęp 2023-12-08]. (ang.).
- ↑ „Słownik historii Polski”, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
- ↑ według opisu ZSP1 w Krośnie
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Władysław Jawsiewicki: Jan Szczepanik: wielki wynalazca. Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Techniczne, 1961.
- Anna Pragłowska: Zapomniany wynalazca: o Janie Szczepaniku. Tarnów: 2002. ISBN 83-86744-31-6.
- Praca zbiorowa: Ocalić od zapomnienia: patroni tarnowskich ulic. T. 2, O-Ż. Tarnów: Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego, 2004. ISBN 83-915445-6-7.