Trzciniak brunatny
| Acrocephalus nijoi[1] | |||
| (Yamashina, 1940) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
trzciniak brunatny | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Trzciniak brunatny[5] (Acrocephalus nijoi) – gatunek małego ptaka z rodziny trzciniaków (Acrocephalidae). Występował endemicznie na wyspie Aguijan (Mariany Północne, Oceania). Ostatniej obserwacji dokonano w 1995. Gatunek uznany za wymarły; wymarł najpóźniej spośród wszystkich wymarłych ptaków holocenu (nie licząc podgatunków).
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy gatunek opisał japoński ornitolog Yoshimaro Yamashina (założyciel Yamashina Institute for Ornithology) w 1940 na łamach „Tori”[6] (czasopisma Ornithological Society of Japan). Autor nadał mu nazwę Conopoderas luscinia nijoi, uznając go za podgatunek trzciniaka słowiczego (A. luscinius)[3][7][8]. Pierwsze okazy pozyskał Nijo w 1940, przesłał je do YIO[7]. Obecnie (2022) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny i inne ornitologiczne autorytety uznają trzciniaka brunatnego za odrębny gatunek, umieszczają go w rodzaju Acrocephalus pod nazwą A. nijoi[5][9][10][11].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała wynosiła około 18 cm. Jest to stosunkowo duży trzciniak z długim dziobem. Wierzch ciała oliwkowożółty, brew i spód ciała matowożółte[12]. W porównaniu do trzciniaka słowiczego trzciniaki brunatne wyróżniały się mniej ciepłymi barwami wierzchu ciała oraz ciemniejszymi i bardziej brązowymi bokami ciała i brzuchem. Ponadto miały krótsze dzioby[13]. Podobnie jak w przypadku innych trzciniaków Marianów Północnych niemożliwe byłoby odróżnienie trzciniaka brunatnego tylko po upierzeniu, różni się jednak wymiarami. Wymiary dla 3 zbadanych osobników: długość skrzydła 86,3 ± 4,6 mm, długość dzioba (od końca do nasady w czaszce) 28,0 ± 1,7 mm, długość skoku 29,4 ± 1,9 mm, długość ogona 79,7 ± 4,3 mm[7].
Zasięg, ekologia
[edytuj | edytuj kod]Trzciniak brunatny występował na wyspie Aguijan (Mariany Północne, Oceania). Zamieszkiwał obszary pokryte zagajnikami i zakrzewieniami[12].
Status
[edytuj | edytuj kod]IUCN uznaje trzciniaka brunatnego za gatunek wymarły (EX, Extinct)[12]. W latach 80. populację oszacowano na niecałe 15 osobników. W 1992 obserwowano już tylko dwa śpiewające samce[7]. Ostatniej obserwacji dokonano w 1995, kiedy to Annie Marshall odnotowała już tylko jednego śpiewającego samca. Poszukiwania w 2000, 2002 i 2008 nie przyniosły rezultatu, gatunek uznano za wymarły[8]. Za wymarcie odpowiedzialne są najprawdopodobniej wprowadzone na wyspę drapieżniki, w tym koty i szczury[12], oraz niszczenie środowiska przez wprowadzone na wyspę kozy[13]. Biorąc pod uwagę jedynie gatunki (bez podgatunków), trzciniak brunatny to najpóźniej wymarły spośród wymarłych ptaków holocenu[14]. W 2016 Rob Martin (BirdLife International) zasugerował, aby uznać ten gatunek za krytycznie zagrożony i przypuszczalnie wymarły (CR-PE, Critically Endangered, Possibly Extinct)[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Acrocephalus nijoi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Aguijan Reed-warbler (Acrocephalus nijoi). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-09)].
- ↑ a b c D. Lepage: Aguijan Reed-Warbler Acrocephalus nijoi. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-12-31]. (ang.).
- ↑ Acrocephalus nijoi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Acrocephalidae Salvin, 1882 (1838) - trzciniaki - Brush, reed and swamp warblers (wersja: 2019-04-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-12-05].
- ↑ Yamashina, Yoshimaro. „Tori”. 10 (50), s. 674, 1940.
- ↑ a b c d T. Saitoh, A. Cibois, S. Kobayashi, E. Pasquet, J.-C. Thibault. The complex systematics of the Acrocephalus of the Mariana Islands, western Pacific. „Emu”. 112 (4), s. 343–349, 2012. DOI: 10.1071/MU12012.
- ↑ a b c Rob Martin: Archived 2016 forum topics: Nightingale Reed-warbler (Acrocephalus luscinius) is being split: list A. nijoi as Critically Endangered (Possibly Extinct), A. hiwae as Critically Endangered, and A. astrolabii, A. yamashinae and A. luscinius as Extinct?. BirdLife International, 12 października 2016. [dostęp 2017-05-07].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-31]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2022-12-31].
- ↑ Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of Birds of the World: v2022 [online], 2022 [dostęp 2022-12-31].
- ↑ a b c d Aguijan Reed-warbler Acrocephalus nijoi. BirdLife International. [dostęp 2015-05-07].
- ↑ a b Peter Kennerley, David Pearson: Reed and Bush Warblers. A&C Black, 2010, s. 158–459. ISBN 978-0-7136-6022-7.
- ↑ Maas, P.H.J: Globally Extinct Birds. The Sixth Extinction, 2 stycznia 2017. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-10)].