Wełnisz
Wygląd
Wełnisz niski | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj |
wełnisz |
Nazwa systematyczna | |
Eritrichium Schrader ex Gaudin Fl. Helv. 2: 4, 57. 1828[3] | |
Typ nomenklatoryczny | |
E. nanum (Linnaeus) Schrader ex Gaudin[3] |
Wełnisz (Eritrichium) – rodzaj roślin należący do rodziny ogórecznikowatych (Boraginaceae). Obejmuje około 50 gatunków[4][5]. Występują one na półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego[4] i w Arktyce[6], głównie w Azji (w Chinach 39 gatunków)[5], poza tym w Ameryce Północnej i w Europie[4] (dwa gatunki rosną w strefie podbiegunowej Rosji, jeden na Uralu, a wełnisz niski E. nanum we wschodnich i południowych Karpatach oraz w Alpach[6]). Niektóre gatunki są uprawiane, zwłaszcza E. nanum w ogrodach skalnych[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Byliny i rośliny jednoroczne, szczeciniasto lub miękko owłosione, z włoskami przylegającymi[5].
- Liście
- Skrętoległe[5].
- Kwiaty
- Zebrane na ogół w szczytowe wierzchotkowe kwiatostany, rzadko pojedyncze. Działki kielicha zrośnięte tylko u nasady, rozpostarte lub odgięte, powiększające się w czasie owocowania. Płatki korony zrośnięte u nasady w krótką rurkę z osklepkami (rzadko są nieobecne), poza tym tworzą szeroką, dzwonkowato-kołową koronę w kolorze niebieskim, jasnofioletowym lub jasnoróżowym, rzadko białym lub żółtawym. Pręciki krótkie, nie wystają z rurki korony, pylniki kulistawe. Zalążnia górna, czterokomorowa, z pojedynczą, krótką szyjką słupka[5].
- Owoce
- Rozłupnie rozpadające się na cztery rozłupki, na krawędziach czasem oskrzydlone, żebrowane lub kolczaste[5].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj należy do podplemienia Eritrichiinae, plemienia Rochelieae w podrodzinie Cynoglossoideae w obrębie rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae[7].
- Wykaz gatunków[8]
- Eritrichium acaule W.W.Sm.
- Eritrichium acicularum Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium afghanicum Rech.f.
- Eritrichium aldanense Ovczinnikova
- Eritrichium alpinum Ovczinnikova
- Eritrichium aretioides (Cham.) A.DC.
- Eritrichium baicalense Popov ex Ovczinnikova
- Eritrichium borealisinense Kitag.
- Eritrichium caespitosum Ovcz.
- Eritrichium canum (Benth.) Kitam.
- Eritrichium caucasicum (Albov) Grossh.
- Eritrichium confertiflorum W.T.Wang
- Eritrichium deltodentum Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium deqinense W.T.Wang
- Eritrichium dubium O.Fedtsch.
- Eritrichium echinocaryum (I.M.Johnst.) Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium fetisowii Regel
- Eritrichium gracillimum Rech.f.
- Eritrichium hemisphaericum W.T.Wang
- Eritrichium heterocarpum Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium howardii (A.Gray) Rydb.
- Eritrichium humilis A. DC.
- Eritrichium humillimum W.T.Wang
- Eritrichium huzhuense X.F.Lu & G.R.Zheng
- Eritrichium incanum (Turcz.) A.DC.
- Eritrichium jacuticum Popov
- Eritrichium jenisseense Turcz. ex A.DC.
- Eritrichium kamelinii Ovczinnikova
- Eritrichium kangdingense W.T.Wang
- Eritrichium karavaevii Ovcz.
- Eritrichium kungejense Baitenov & Kudab.
- Eritrichium lasiocarpum W.T.Wang
- Eritrichium latifolium Kar. & Kir.
- Eritrichium laxum I.M.Johnst.
- Eritrichium longifolium Decne.
- Eritrichium longipes Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium mandshuricum Popov
- Eritrichium medicarpum Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium mertonii Riedl
- Eritrichium minimum (Brand) H.Hara
- Eritrichium nanum (L.) Schrad. ex Gaudin – wełnisz niski[9]
- Eritrichium nipponicum Makino
- Eritrichium ochotense Jurtzev & A.P.Khokhr.
- Eritrichium oligocanthum Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium pamiricum B.Fedtsch. ex O.Fedtsch.
- Eritrichium pauciflorum (Ledeb.) A.DC.
- Eritrichium pectinatociliatum Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium pectinatum (Pall.) A.DC.
- Eritrichium pendulifructum Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium petiolare W.T.Wang
- Eritrichium pseudolatifolium Popov
- Eritrichium pseudostrictum Popov
- Eritrichium putoranicum Ovcz.
- Eritrichium qofengense Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium relictum Kudab.
- Eritrichium sajanense (Malyschev) Sipliv.
- Eritrichium serxuense W.T.Wang
- Eritrichium sessilifructum Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium sichotense Popov
- Eritrichium sinomicrocarpum W.T.Wang
- Eritrichium splendens Kearney ex W.Wight
- Eritrichium subjacquemonti i Popov
- Eritrichium tangkulaense W.T.Wang
- Eritrichium thomsonii (C.B.Clarke) I.M.Johnst.
- Eritrichium thymifolium (DC.) Y.S.Lian & J.Q.Wang
- Eritrichium tianschanicum Iljin ex Ovczinnikova
- Eritrichium tschuktschorum Yurtsev & V.V.Petrovsky
- Eritrichium tuvinense Popov
- Eritrichium uralense Serg.
- Eritrichium villosum (Ledeb.) Bunge
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-01-01] (ang.).
- ↑ a b Eritrichium. [w:] Index Nominum Genericorum [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ a b c d David J. Mabberley , Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 341, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c d e f Eritrichium Schrader ex Gaudin. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ a b T.G. Tutin, V.H. Heywood i in.: Flora Europaea Vol. 3. Cambridge, London, New York, New Rochelle, Melbourne, Sydney: Cambridge University Press, 1981, s. 117.
- ↑ Genus: Eritrichium Schrad. ex Gaudin. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ Eritrichium. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-01].
- ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 38.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):