Wikipedysta:Boston9/brudnopis
Siedziba przedsiębiorstwa przy ul. Wolskiej 157/159 w Warszawie | |
Państwo | |
---|---|
Adres |
ul. Wolska 157/159 |
Data założenia |
1908 |
Data likwidacji |
1948 |
Forma prawna | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
Położenie na mapie Warszawy | |
52°13′33,600″N 20°56′39,188″E/52,226000 20,944219 |
Fabryka Przetworów Chemicznych „Dobrolin”, F. A i G. Pal. S-ka Firmowa[1] − nieistniejące już przedsiębiorstwo z sektora chemicznego, znajdujące się przy ul. Wolskiej 157/159 w Warszawie.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Założycielem przedsiębiorstwa był Ferdynand Adolf Pahl[2]. Około 1800 roku rodzina Pahlów przyjechała, prawdopodobnie z północnych Niemiec, do Koła, skąd później przeniosła się do Włocławka[2]. W 1907 roku Pahlowie (w późniejszych latach członkowie rodziny zaczęli używać spolszczonej formy nazwiska)[3] przeprowadzili się z Włocławka do Warszawy[2].
W 1908 roku Ferdynand Adolf Pahl kupił małą wytwórnię pasty do butów znajdującą się na Pradze, przy ul. Wołowej 34[2]. Po pewnym czasie przyjął do spółki braci − Oskara i Gustawa[4].
W 1914 roku przedsiębiorstwo przeniosło się na ul. Grzybowską 40, do wynajętych pomieszczeń należących do spółki Haberbusch i Schiele[2]. W czasie okupacji niemieckiej podczas I wojny światowej przedsiębiorstwo przestało funkcjonować z powodu konfiskaty surowców przez okupanta[4]. Wznowiło działalność w 1919 roku, jednocześnie mechanizując i unowocześniając produkcję[4]. W 1921 roku zostało przekształcone w spółkę akcyjną[5], a w 1928 roku przeniosło się do nowo wybudowanej własnej siedziby przy ul. Wolskiej 157/159[6][7]. Zespół produkcyjny „Dobrolina”, znajdujący się pomiędzy ulicami: Wolską, Gizów i Jana Kazimierza, składał się z kilkunastu budynków licowanych szarą cegłą, z elementami detalu art déco[6].
Spółka produkowała m.in. pastę do butów, pastę do podłóg, proszek do prania Mytol, proszek do czyszczenia Fors, płyn do czyszczenia Piecobłyk, proszek na insekty Sam oraz muchołapki[2]. Większość produktów była wytwarzana wyłącznie z krajowych surowców[2]. Przedsiębiorstwo angażowało się w działalność dobroczynną, m.in. finansowało kolonie dla dzieci i ustanowiło fundusz wieczysty dla osób leczonych na jednym łóżku w Szpitalu Ewangelickim w Warszawie[3].
Po śmierci w 1935 roku Ferdynanda Adolfa Pala prezesem spółki został jego najmłodszy brat Gustaw[2]. W 1938 roku zatrudniała ona 467 osób[8].
Podczas II wojny światowej przedsiębiorstwo zostało zniszczone w stosunkowo niewielkim stopniu[9] (według innego źródła w 1945 roku budynki były zniszczone w 70%, a urządzenia techniczne w 80%)[10]. Produkcję wznowiono w grudniu 1946 roku[5].
31 grudnia 1948 roku przedsiębiorstwo zostało znacjonalizowane[5]. Na krótko przejął je przemysł tłuszczowy, jednak później produkcję wstrzymano, maszyny i surowce wywieziono, a w budynkach dawnego „Dobrolinu” ulokował się Zakład Sprężyn PZL Warszawa[9] (według innego źródła Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego „Delta-Warszawa II”)[5]. W 1957 roku podjęto nieudaną próbę reaktywacji przedsiębiorstwo przy ul. Zbarskiej na Ochocie[9].
W 2007 roku wszystkie budynki „Dobrolinu” zostały wyburzone[6], a na ich miejscu w latach 2008−2012 powstało osiedle mieszkaniowe Dobrolin[9][11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stanisław Misztal: Rozwój i lokalizacja przemysłu Warszawy międzywojennej [w:] Warszawa II Rzeczypospolitej 1918−1939. Zeszyt 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 44.
- ↑ a b c d e f g h Tomasz Markiewicz, Tadeusz W. Świątek, Krzysztof Wittels: Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku. Warszawa: Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, 2012, s. 179. ISBN 978-83-62020-46-1.
- ↑ a b Tadeusz W. Świątek, Rafał Chwizczuk: Stolica wielu kultur. Warszawa: 2018, s. 89. ISBN 978-83-62679-28-7.
- ↑ a b c Eugeniusz Szulc: Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie. Zmarli i ich rodziny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1989, s. 423. ISBN 83-06-01606-8.
- ↑ a b c d Janusz Dziano, Wojciech Kępka-Mariański, Ireneusz Wywiał, Danuta Koper: Warszawska Wola. Co było, co jest, co pozostanie.... Magia Słowa, 2015, s. 116. ISBN 978-83-940821-0-9.
- ↑ a b c Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 307. ISBN 978-83-931723-5-1.
- ↑ Karol Mórawski (red.): Leksykon wolski. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1997, s. 63. ISBN 83-7005-389-0.
- ↑ Stanisław Misztal: Przemysł Woli w latach 1939−1974 [w:] Dzieje Woli. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 491.
- ↑ a b c d Tomasz Markiewicz, Tadeusz W. Świątek, Krzysztof Wittels: Polacy z wyboru. Rodziny pochodzenia niemieckiego w Warszawie w XIX i XX wieku. Warszawa: Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, 2012, s. 180. ISBN 978-83-62020-46-1.
- ↑ Wola. Lata odbudowy 1945−1948. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Warszawy. Oddział Wola, 1975, s. 59.
- ↑ Osiedle Dobrolin. urbanity.pl. [dostęp 2024-09-30].
Kategoria:Odolany Kategoria:Przemysł w Warszawie
https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Specjalna:Zdezaktualizowane_przejrzane_strony&dir=prev&namespace=&size=5 Wikipedysta:Boston9/brudnopis/1
- 19 078 głosów
- Pomoc:Porady_prawne/Czas_i_zakres_ochrony#Stare_zdj.C4.99cia
- per Wikipedia:CWNJ#BEZŁAD
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomoc:Ilustrowanie#Skalowanie_ilustracji
- https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:OTRS/pl#Wz.C3.B3r_o.C5.9Bwiadczenia
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomoc:Jak_unika%C4%87_podejrze%C5%84_o_NPA#Prawo_cytatu
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomoc:Porady_prawne/Przedmiot_ochrony#Materia.C5.82y_urz.C4.99dowe_czy_nie.3F
- http://community.languagetool.org/wikiCheck/pageCheck?url=https%3A%2F%2Fbackend.710302.xyz%3A443%2Fhttp%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FORP_Kujawiak_%281921%29&lang=pl
- http://tools.wmflabs.org/catscan2/catscan2.php?language=commons&project=wikimedia&depth=10&categories=%C5%81%C3%B3d%C5%BA&ns[6]=1&max_age=200&only_new=1&ext_image_data=1&file_usage_data=1
@Boston9 W przeszłości kilkakrotnie podnoszono ideę zorganizowania w Warszawie igrzysk olimpijskich (Igrzysk Nadwiślańskich), w których miały być wykorzystane już istniejące, zmodernizowane obiekty sportowe, ale również nowe kompleksy i urządzenia sportowe. Pomysły te jednak nie doczekały się realizacji, z wyjątkiem pojedynczych budów lub modernizacji, takich jak Centrum Olimpijskie.[potrzebny przypis]
Przydatne
[edytuj | edytuj kod]Boston9 (dyskusja • wkład • rejestr • rejestr nadużyć • blokady • zablokuj • uprawnienia • CU • globalny wkład (konta w innych projektach) • licznik)
Ten artykuł zawiera treści wydzielone lub skopiowane z innego artykułu Wikipedii. Zawarta tu treść pochodzi w całości lub w części z artykułu Przykładowy artykuł. Zobacz pełną listę autorów tego artykułu. Treści pochodzące z Wikipedii są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomoc:Jak_napisa%C4%87_doskona%C5%82y_artyku%C5%82#Kolejno.C5.9B.C4.87_i_wymagalno.C5.9B.C4.87_sekcji_ko.C5.84cowych Artykuł wydzielony https://pl.wikipedia.org/wiki/Dyskusja:Holokaust_w_okupowanej_Polsce_1939-1945
Generowanie statystyk
[edytuj | edytuj kod]- https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Web_statistics_tool
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedysta:MalarzBOT/zdezaktualizowane_strony/autorzy?fbclid=IwAR1WJz_z-HAL3kgvj_2oa2Zi4m7SKWWbkN0XjL-zEWb4lDtDdgiCA4Jt0Uc
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Szablon:Aktualno%C5%9Bci
- Patrz przykład: Teologia Augustyna z Hippony
- http://tools.wmflabs.org/sighting/deep_out_of_sight.php?language=pl
- http://tools.wmflabs.org/sighting/deep_insight.php?language=pl
- Pieskowa Skała – fajna galeria
- https://tools.wmflabs.org/quentinv57-tools/tools/sulinfo.php?username=Boston9
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Pomnik_Szmula_Zygelbojma
- https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Graphics_Lab/Photography_workshop
- https://tools.wmflabs.org/xtools/pcount/index.php?name=Boston9&wiki=wikipedia&lang=pl
- http://toolserver.org/~vvv/adminstats.php?wiki=plwiki_p&tlimit=31536000
- https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Categories_for_discussion/2016/04/Category:Members_of_KOD-demonstration_in_Poland
Wikipedia:CWNJ#MÓWNICA i Wikipedia:CWNJ#FORUM https://pl.wikipedia.org/wiki/Specjalna:Statystyki_oznaczania http://tools.wikimedia.pl/~masti/review.html Jidoka (ang. autonomation, pol. autonomizacja[1]) – jeden z dwóch podstawowych elementów Systemu Produkcyjnego Toyoty,
autonomizacja (jap. jidoka), czyli „automatyzacja z ludzkimi cechami” (Ohno 2008:7) lub „inteligentna automatyzacja” (Aoki 2013:42). To pojęcie oznaczało wyposażenie maszyn w systemy uniemożliwiające przekazywanie wadliwych części lub produktów do kolejnego etapu procesu . Koncepcja autonomizacji została zaczerpnięta z wcześniejszych prac Sakichi’ego Toyody, który wpadł na pomysł instalowania w automatycznych krosnach wspomnianego mechanizmu zatrzymującego urządzanie w przypadku braku lub zerowania się nici (Aoki 2013:42). W ten sposób zapobiegano powstawaniu braków jakościowych, a pracownicy mogli wykorzystać czas poświęcany wcześniej na monitorowanie poprawności pracy maszyn, na wykonywanie innych, dodających wartość, zadań.
- ↑ Chet Marchwiński, John Shook, Alexis Schroeder: Leksykon Lean. Ilustrowany słownik pojęć z zakresu Lean Management. Wrocław: Lean Enterprise Institute Polska, 2010, s. 27. ISBN 978-83-926554-5-9.
l.p. | Hasło | okolica/temat | Dlaczego to hasło jest ciekawe i ważne? | kto chce? | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Pomnik Gloria Victis | Żoliborz | Co roku 1 sierpnia na Powązkach Wojskowych tutaj o godzinie „W” zaczynają się obchody kolejnej rocznicy wybuchu powstania warszawskiego | ||
2 | Ulica Łazienkowska w Warszawie | Śródmieście | Kultowa ulica kibiców Legii Warszawa z ważnym dla piłki nożnej pomnikiem oraz reliktami przedwojennego kościoła Matki Boskiej Częstochowskiej, którego ruiny wystąpiły w jednej z akcji wymierzania sprawiedliwości przez głównego bohatera „Złego“ Leopolda Tyrmanda | ||
3 | Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego za Reportaż Literacki | inne | Ustanowiona w 2010 przez Radę m. st. Warszawy nagroda literacka upamiętnia związanego z Ochotą Ryszarda Kapuścińskiego. Jest przyznawana autorom książek reporterskich, które podejmują ważne problemy współczesności i pogłębiają wiedzę o świecie innych kultur. W opracowaniu tego hasła istnieje możliwość wsparcia merytorycznego przez panią sekretarz Nagrody. | ||
4 | wybrane warszawskie muzeum | inne | Wciąż brakuje nam 20 haseł o warszawskich muzeach z tej listy. To grupa najprzyjemniejszych i najłatwiejszych do opracowania haseł – chociaż zawsze wymaga wcześniejszej wizyty „w terenie” | ||
5 | Wielka Oficyna w Łazienkach Królewskich | Śródmieście | Popularna siedziba Podchorążówki (i tak zwyczajowo nazywana), ale wcześniej kuchnia Stanisława Augusta Poniatowskiego i jego dworu. Największy budynek w Łazienkach Królewskich, od którego rozpoczęło się powstanie listopadowe. | ||
6 | Pomnik Warszawskiej Syrenki (Stare Miasto) | Śródmieście | Chociaż trudno w to uwierzyć, ale symbol Warszawy z Rynku Starego Miasta i monument będący w pierwszej piątce najbardziej „wędrujących” stołecznych pomników, nie ma swego hasła, a tylko krótką notkę w haśle Warszawska Syrenka. Podobnie z jej młodszą siostrą przy Centrum Nauki Kopernik, do którego Ludwice Nitschowej pozowała Krystyna Krahelska. | ||
7 | Akcja na aptekę Wendego | inne | Zakończona sukcesem akcja zaopatrzeniowa zdobycia lekarstw i środków opatrunkowych z niemieckiej apteki K. Wendego przy ul. Krakowskie Przedmieście 46, przeprowadzona 10 lipca 1944 przez żołnierzy IV plutonu 1 kompanii oddziału dyspozycyjnego Kedywu batalionu „Parasol”. Akcją dowodził Janusz Brochwicz-Lewiński ps. „Gryf”. Kilka lat temu na fasadzie kamienicy odsłonięto tablicę pamiątkową. | ||
8 | Pomnik Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie (Ochota) | Ochota | Odsłonięty w w 1935 monument dłuta Ludwiki Nitschowej to jeden z najpiękniejszych pomników Ochoty. Jest to jednocześnie jeden z nielicznych warszawskich pomników, który przetrwał II wojnę światową (chociaż do dzisiaj nosi ślady po kulach, w tym jeden w okolicach serca). PS. Hasła nie ma także drugi pomnik naszej noblistki, odsłonięty w 2014 przez dwóch prezydentów na skarpie obok kościoła Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny. | ||
9 | Drogi i szlaki rowerowe w Warszawie | inne | Poszukiwani są miłośnicy dwóch kółek, którzy zaktualizują i rozbudują to hasło. | ||
10 | Gmach Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie | Śródmieście | Bardzo ważny budynek, gdyż obecnie mieści się tutaj Kancelaria Prezydenta RP (o wiele lepiej znany Pałac Prezydencki pełni głównie funkcje reprezentacyjne), a w dobudowanej nowszej części (pod tym samym adresem, tj. ul. Wiejska 10) ma swoje biura Państwowa Komisja Wyborcza. Jeden z najlepszych warszawskich projektów Zdzisława Mączeńskiego | ||
11 | Kościół św. Jozafata w Warszawie | Żoliborz | Kościół parafialny na Żoliborzu. Na terenie tej parafii znajduje się Cmentarz Wojskowy na Powązkach. Hasło dla tych, którzy lubią zagadki. | ||
12 | Akcja Bracka | inne | Przedstawiona m.in. w filmie Kamienie na szaniec akcja Szarych Szeregów z 2 lutego 1943, której celem była ewakuacja konspiracyjnych materiałów i przedmiotów z opieczętowanego przez Gestapo mieszkania rodziny Błońskich przy ul. Brackiej 23. Niestety, młodzi dowódcy popełnili tutaj błędy, a w strzelaninie z przybyłym na miejsce patrolem policji granatowej lekko ranny w udo został jeden z jej uczestników, Jan Bytnar ps. „Rudy”. | ||
13 | Ulica Mazowiecka w Warszawie | Śródmieście | Zasłużona śródmiejska ulica, najważniejsza z nieopisanych jeszcze w Wikipedii przecznic ulicy Świętokrzyskiej. To m.in. adres „Małej Ziemiańskiej”, a w 1941 – miejsce wykonania wyroku na Igo Symie. | ||
14 | Budynek Kierownictwa Marynarki Wojennej w Warszawie | Ochota | Chociaż Warszawa nie ma dostępu do morza, to właśnie tutaj powstał gmach Admiralicji, zaprojektowany przez Rudolfa Świerczyńskiego, z konstrukcją znakomitego Stefana Bryły. | ||
15 | Pałacyk Cukrowników | Śródmieście | Urokliwy pałacyk przy ul. Mokotowskiej 25, dawana siedziba spółek cukrowni lubelskich (stąd nazwa) i rezydencja dyrektora Banku Cukrownictwa. Obecnie w budynku mieści się Instytut Adama Mickiewicza popularyzujący polską kulturę za granicą. Jednym z jego najbardziej znanych warszawskich projektów była instalacja „Tęcza”, ustawiona najpierw w Brukseli, a później na placu Zbawiciela. | ||
16 | Koszary Wołyńskie | Śródmieście | Obiekt dla patriotów Muranowa. Najmniej znany budynek epoki stanisławowskiej w Warszawie – monumentalny gmach Koszar Artylerii Koronnej nazywany w XIX wieku (od stacjonującego tam rosyjskiego Lejb-Gwardyjskiego Wołyńskiego Pułku) Koszarami Wołyńskimi. W okresie getta warszawskiego m.in. druga siedziba Judenratu, później wschodnia granica obozu koncentracyjnego KL Warschau. Obecnie w jego miejscu znajduje się Muzeum Historii Żydów Polskich | ||
17 | Leszek Grodecki | biogram | Powstaniec warszawski (m.in. uczestnik walk o Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych), a po wojnie znakomity siatkarz i reprezentant Polski w tej dyscyplinie sportu. Miał wyskok dosiężny 110 cm, i jako jeden z pierwszych polskich siatkarzy atakował tzw. hakiem (bokiem do siatki). Propozycja rozbudowy hasła nim w oparciu o materiały i zdjęcia, które można otrzymać od naszych kolegów z PWPW. | ||
18 | Kamieniczka przy ul. Długiej 1 w Warszawie | Śródmieście | Przyklejony do kościoła św. Ducha zabytkowy domek to jedno z warszawskich „naj” – wybudowany w pierwszej połowie XIX wieku na miniaturowej działce wydzielonej z posesji paulinów jest uważany za najmniejszą kamienicę w stolicy. | ||
19 | Pomnik Marii Konopnickiej w Warszawie | Śródmieście | Z inicjatywą wzniesienia w Ogrodzie Saskim pomnika poetki wystąpiły dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 11 z Kalisza (w tym mieście Maria Konopnicka spędziła swoje dzieciństwo), pisząc list do redakcji „Płomyczka”, co rozpoczęło zbiórkę pieniędzy wśród dzieci z całej Polski. Niestety, monument od 1966 czeka, aby warszawiacy napisali o nim hasło w Wikipedii:) | ||
20 | Aleksander Kunicki | biogram | Aleksander Kunicki „Rayski” jako szef komórki wywiadu oddziału dywersyjnego Kedywu „Agatu” Komendy Głównej Armii Krajowej (w styczniu 1944 nazwę oddziału zmieniono na „Pegaz”, a później – „Parasol”) uczestniczył w przygotowywaniu wielu głośnych akcji wymierzonych przeciwko przedstawicielom niemieckich władz okupacyjnych w Warszawie m.in. Kutschera, Bürkl, Kretschmann i akcji Weffels. Na Commons jest jego zdjęcie (chociaż możemy także wgrać na wolnej licencji fotografię wyższej jakości). | ||
21 | Figura św. Klemensa Hofbauera w Warszawie | Śródmieście | Ta znajdująca się obok kościoła sakramentek rzeźba jednego z patronów stolicy jest jedną z nielicznych rzeźb religijnych, które pozostawiono w czasie powojennej odbudowy Starego i Nowego Miasta. Na frontowej ścianie cokołu można obejrzeć płaskorzeźbioną scenę cudownego połowu ryb. | ||
22 | Kamienica Pod Murzynkiem | Śródmieście | Jedna z najbardziej znanych kamienic na Rynku Starego Miasta (nr 36). Jej historia sięga 1499. Na fasadzie znajduje się głowa murzynka (stąd jej nazwa). Jedna z najmniej zniszczonych w czasie II wojny światowej staromiejskich kamienic, gdyż – podobnie jak w przypadku jej sąsiadek po stronie Dekerta – w ramach prac nad właściwym wyeksponowaniem zbiorów muzeum jeszcze przed 1939 wstawiono w niej żelbetowe stropy. Po 1989 z fasady kamienicy usunięto tablicę z brązu upamiętniająca fakt, że w 1899 na zebraniu robotniczym przemawiał tutaj Feliks Dzierżyński. | ||
23 | Ławeczki Chopina | Śródmieście | Na swoje hasło czeka jeden z najoryginalniejszych pomników Warszawy ostatnich lat – 15 „grających” ławeczek z czarnego kamienia, ustawionych w 2010 w najważniejszych miejscach związanych z Fryderykiem Chopinem | ||
24 | Ludwik Kauffmann | biogram | Znakomity rzeźbiarz, od 1823 pracujący w Warszawie. Autor m.in. pomnika Natalii z Potockich Sanguszkowej w Natolinie, kilku posagów na fasadzie i przed kościołem św. Karola Boromeusza, a także kamiennych personifikacji Wisły i Tybru przed pałacem Na Wyspie w Łazienkach Królewskich. | ||
25 | Pomnik Janusza Kusocińskiego w Warszawie | Bielany | Nasz mistrz olimpijski z Los Angeles (1932) ma niecodzienny pomnik w kształcie walca, odsłonięty w 1979 na terenie kampusu warszawskiej AWF | ||
26 | Akcja megafonowa | inne | Akcja przeprowadzona 3 maja i 31 lipca 1943 przez Organizację Małego Sabotażu „Wawer”, polegająca na podłączeniu się do ulicznej sieci radiofonii i nadaniu przez uliczne „szczekaczki” (1 na placu Wilsona i 9 w Śródmieściu) audycji patriotycznych. Wśród uczestników byli m.in. Bronisław Pietraszewicz ps. „Lot” i Jerzy Zborowski ps. „Jeremi” (krótkie wzmianki o tej akcji w hasłach). | ||
27 | Stefan Rodkiewicz | biogram | Pracownik Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej, od marca 1941 komendant Okręgu Żoliborz, a następnie Okręgu Północ Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”. Inicjator akcji megafonowej, a także uczestnik wielu innych „wawerskich” akcji jak malowanie na murach napisów Pawiak pomścimy, zawieszenie polskiej flagi na spalonej Wieży Zygmuntowskiej Zamku Królewskiego i złożenie wieńca na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza 3 maja 1943. W czasie powstania walczył w Śródmieściu w zgrupowaniu „Bartkiewicz”, a następnie w batalionie „Kiliński”. | ||
28 | Warszawska Fabryka Koronek Szymona Landaua | Wola | Malowniczo obrośnięty bluszczem ceglany budynek w kształcie litery „L” (zachowana m.in. żelazna stolarka okienna i stropy Kleina) tej fabryki przy ul. Burakowskiej 3/7 stanowi jeden z najlepszych przykładów rewitalizacji architektury poprzemysłowej w Warszawie. Uzupełniony kameralną współczesną zabudową stał się modnym miejscem na mapie stolicy z butikami, sklepami, restauracją i pracowniami artystycznymi. | ||
29 | Kamienica Pod Bazyliszkiem | Śródmieście | Ta znajdująca się po Stronie Zakrzewskiego Rynku Starego Miasta zabytkowa kamienica warszawiakom kojarzy się kulinarnie, ze względu na znajdującą się tutaj restaurację „Bazyliszek” należąca do Artura Jarczyńskiego (właściciela kilku innych warszawskich restauracji m.in. „U Szwejka”, „Jeffsa” i „Kompania Piwnej”). Chociaż według legendy bazyliszek mieszkał w zupełnie innej staromiejskiej kamienicy, to jego kutą rzeźbę możecie obejrzeć właśnie tutaj. | ||
30 | Plac Broni w Warszawie | Śródmieście | Dzisiaj trochę zapomniany największy plac XIX-wiecznej Warszawy. Został wytyczony w 1824 na rozkaz wielkiego księcia Konstantego jako plac musztry oraz przeglądów wojska w rejonie dzisiejszych ulic: Dzikiej, Stawek i Pokornej. | ||
31 | Budynek YMCA w Warszawie | Śródmieście | Bardzo ciekawy, funkcjonalistyczny gmach z basenem, salami gimnastycznymi i internatem dla młodzieży męskiej przy ul. Konopnickiej 6, którego budowa została sfinansowana z zapisu amerykańskiego milionera Sereno Fenna. Tutaj po wojnie mieszkał Leopold Tyrmand, co upamiętnia tablica na fasadzie i niedaleki pasaż jego imienia. Obecnie siedziba Kwatery Głównej ZHP, Muzeum Harcerstwa oraz Teatru Buffo. | ||
32 | Ulica Karowa w Warszawie | Śródmieście | Historyczna warszawska ulica, której nazwa związana jest z magazynem karowym, czyli ówczesnym zakładem oczyszczania miasta. Znajduje się przy niej kilka encyklopedycznych obiektów, m.in. wiadukt Markiewicza i Dom Spotkań z Historią. | ||
33 | Drzewo-pomnik przy Muzeum Więzienia Pawiak | Śródmieście | Niezwykła historia pomnika warszawskiego drzewa – limaka, który ok. 1900 wyrósł na dziedzińcu Pawiaka. | ||
34 | Gmach Banku Polskiego i Giełdy | Śródmieście | Trzeci z wielkich gmachów Antonio Corazziego mieszczący instytucję, która dała nazwę placowi Bankowemu. Obecnie w budynku znajduje się Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II. | ||
35 | Kaplica Halpertów | Wola | Kaplica pogrzebowa warszawskiej wspólnoty ewangelickiej, ozdoba cmentarza ewangelicko-augsburskiego przy ul. Młynarskiej. | ||
36 | Kasyno przy al. Szucha | Śródmieście | Kasyno garnizonowe, którego budynek został rozebrany ok. 1970 w czasie budowy Trasy Łazienkowskiej. Jedna ze wstydliwych kart z okresu II wojny światowej – w latach 1940–1944 działało tutaj kasyno gry dla Polaków. Pomimo apeli prasy podziemnej o bojkotowanie tego miejsca, cieszyło się dużą ono popularnością, o czym świadczy m.in. fakt, że po zamachu na Kutscherę Niemcy aresztowali tutaj 385 osób. Wcześniej, w maju 1942, dokonano w nim zamachu bombowego, rok później kasyno ucierpiało podczas jednego z radzieckich nalotów na Warszawę. | ||
37 | Kamienica Metrykantów | Śródmieście | Kamienica przy ul. Świętojańskiej 21, vis-a-vis kościoła jezuitów. Jedna z dwóch warszawskich kamienic, na których po wojnie odtworzono tablicę libertacyjną. | ||
38 | Gmach Banku Polskiego w Warszawie | Śródmieście | Monumentalny gmach przy ul. Bielańskiej 10/12 został wzniesiony dla rosyjskiego Banku Państwa. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 został przejęty przez Polską Krajową Kasę Pożyczkową, a w 1924 – Bank Polski. Ważny punkt dla sekcji „Sygnalizacja” podczas akcji pod Arsenałem. W 1944 miejsce zaciętych walk podczas powstania warszawskiego. Ostańce reduty były jedną z proponowanych lokalizacji MPW. | ||
39 | Ulica Wałowa w Warszawie | Śródmieście | Ulica, która zachowała w swojej nazwie istnienie Wału Zygmuntowskiego | ||
40 | Warszawska Fabryka Sprzętu Spawalniczego „Perun” | Praga-Południe | Jedna z najstarszych działających nieprzerwanie w tym samym miejscu (od 1913 na ul. Grochowskiej 301/305) warszawskich fabryk. Ostatnio na jej teren przeniósł przeniósł się popularny praski klub „Sen Pszczoły”. | ||
41 | Ulica Zielna w Warszawie | Śródmieście | W 1908 pod nr 39 wybudowano tutaj pierwszy warszawski drapacz chmur, zdobyty przez powstańców 20 sierpnia 1944. Wcześniej, 1 września 1939, w nieistniejącym już budynku Polskiego Radia (nr 27) zaczyna się film Pianista Romana Polańskiego. Przy ulicy ciekawy pałac Janaszów i... polski oddział Bank of China w biurowcu Zielna Point zaprojektowanym przez Stefana Kuryłowicza. | ||
42 | Aleja Róż w Warszawie | Śródmieście | Dawniej droga narolna Ujazdowa, po parcelacji jedna z najbardziej eleganckich ulic Śródmieścia, mieszkał tutaj m.in. Konstanty Ildefons Gałczyński. Dla miłośników historii – kamienica Szelechowa (nr 2), w której w latach 1943–1944 mieszkał Franz Kutschera – i początek akcji 1 lutego 1944. | ||
43 | Ulica Pańska w Warszawie | Śródmieście | Ciekawa równoleżnikowa wolska ulica, nie tylko dla miłośników polskiego filmu (w zachowanej kamienicy nr 85 kręcono popularny warszawski serial Dom, a w jednym z bloków Osiedla Pańska – Czterdziestolatka). Tutaj (pod nr 67) 31 lipca 1944 podczas popołudniowej odprawy Komendy Głównej Armii Krajowej podjęto decyzję o rozpoczęciu powstania warszawskiego. | ||
44 | Kamienica Wójtowska w Warszawie | Śródmieście | W średniowieczu najważniejsza kamienica na Rynku Starego Miasta (nr 19) – siedziba wójta i sądu ławniczego Starej Warszawy. | ||
45 | Antoni Dygat | biogram | Architekt, który zaprojektował m.in. modernistyczny gmach najprawdopodobniej najcenniejszej, a na pewno najlepiej chronionej (tutaj drukowane są m.in. wszystkie polskie banknoty i dowody osobiste) warszawskiej fabryki – Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, nietypowo zlokalizowanej na Nowym Mieście. | ||
46 | Austeria w Łazienkach Królewskich | Śródmieście | Kolejne brakujące hasło dla miłośników Łazienek. Znajdujący się przy wjeździe od strony ul. Myśliwieckiej budynek austerii wzniesiony dla gości króla jest jednym z nielicznych miejsc w Warszawie, gdzie można obejrzeć oryginalne XVIII-wieczne haki do przywiązywania koni. Na hasło czeka także Oranżeria Gotycka, dawniej ozdoba Ogrodu Belwederskiego, z której do naszych czasów zachowały się tylko fundamenty (do odszukania w terenie). | ||
47 | Dom Pod Syreną | Praga-Północ | Zabytkowy budynek przy ul. Inżynierskiej 6 wybudowany w miejscu pierwszej w Warszawie remizy tramwajów konnych, skąd w grudniu 1866 wyruszył pierwszy warszawski tramwaj, przewożący podróżnych pomiędzy dworcami: Petersburskim i Wiedeńskim. W okresie międzywojennym kompaktowa zajezdnia autobusowa. | ||
48 | Ulica Powązkowska w Warszawie | Wola Żoliborz Bemowo Bielany |
Ulica biegnąca przez cztery dzielnice, adres znanych warszawskich nekropolii – Starych Powązek i Powązek Wojskowych. | ||
49 | Pomnik Francesco Nullo | Śródmieście | Niecodzienny, ale artystycznie bardzo udany, dar włoskiego Bergamo dla Warszawy. Odsłonięty w 1939 przez jednego z liderów włoskich faszystów i zięcia Benito Mussoliniego, Galeazzo Ciano. | ||
50 | Juliusz Dzierżanowski | biogram | Architekt, projektant kilku ważnych obiektów w Warszawie związanych w tramwajami, m.in. zajezdni na ul. Kawęczyńskij z kąpieliskiem dla tramwajarzy. Kierował także budową Hali Koszyki. | ||
51 | Rogatki Wolskie | Wola | Jedne z najważniejszych warszawskich rogatek – musiał je mijać każdy wyjeżdżający z miasta lub doń przyjeżdżający z Paryża i Berlina. Obydwa domki rogatkowe zostały rozebrane przez Niemców w 1942 z powodów logistycznych (likwidacja „wąskiego gardła” na strategicznej trasie Wolska–Chłodna–most Kierbedzia). Podobny los spotkał Rogatki Jerozolimskie na dzisiejszym placu Zawiszy. | ||
52 | Pomnik Poległym w Służbie i Obronie Polski Ludowej | Śródmieście | Największy z kilku nieistniejących już pomników wzniesionych w Warszawie w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Ogromny monument znajdujący się w latach 1985–1991 na placu Żelaznej Bramy dosłownie przesłonił pałac Lubomirskich. Przez warszawiaków był nazywany „pomnikiem utrwalaczy” lub „ubeliskiem”, możecie o nim przeczytać np. na portalu sztuka.net. Obecnie w tym miejscu znajduje się pomnik Tadeusza Kościuszki. | ||
53 | Pomnik Wojciecha Bogusławskiego w Warszawie | Śródmieście | Monument ojca polskiego teatru przed gmachem Teatru Wielkiego był odsłaniany dwukrotnie. Stoi na cokole z rozebranego monumentalnego soboru św. Aleksandra Newskiego, na którym to cokole można dotknąć śladów po kulach z powstania. Na hasło czeka też jego sąsiad z drugiej strony głównego wejścia do gmachu teatru. | ||
54 | Dom Pod Skarabeuszami | Mokotów | Interesująca willa Władysława i Jadwigi Malinowskich, wniesiona w latach 30. przy błyskawicznie zabudowującej się w tamtym czasie w kierunku południowym ul. Puławskiej (nr 101). Nazywana tak zwyczajowo ze względu na zachowane płaskorzeźby skarabeusza i sowy – symbole korporacji Arkonia, do której należeli właściciel i architekt. | ||
55 | Pomnik Williama Heerleina Lindleya w Warszawie | Mokotów | Nieznany zupełnie pomnik z 1936, a w zasadzie głaz z płaskorzeźbą, na terenie Stacji Pomp Rzecznych Wodociągów Warszawskich przy ul. Czerniakowskiej 124, upamiętniający głównego twórcę warszawskich wodociągów i kanalizacji. Wykonanie zdjęcia do hasła będzie wymagało przećwiczenia nowej umiejętności – uzyskania zgody na wejście i sfotografowanie obiektu dla Wikipedii. Robimy to cały czas. Na przykład, przedstawiające miejsce punktu sanitarnego zorganizowanego po akcji pod Arsenałem, mogło zostać wykonane i umieszczone w artykule tylko dzięki życzliwości obecnych właścicieli willi przy ul. Ursynowskiej. | ||
56 | Ulica Rymarska w Warszawie | Śródmieście | Nieistniejąca już warszawska ulica, początkowo droga biegnąca wzdłuż Wału Zygmuntowskiego. Aż do 1945 nadawała trójkątny kształt placowi Bankowemu. | ||
57 | Fabryka Wyrobów Żelaznych „Duschik i Szolce” | Wola | Nieistniejąca fabryka przy ul. Żelaznej 63 róg Grzybowskiej, której niewielki fragment (wpisany w 1992 do rejestru zabytków) możemy oglądać do dzisiaj. Fabryka m.in. dostarczała maszyny i elementy wyposażenia dla klastra wolskich browarów. W pobliżu w latach 1940–1942 mieściła się jedna z bram do getta, co upamiętnia jeden z pomników granic getta. | ||
58 | Kamienica Klucznikowska w Warszawie | Śródmieście | W tej kamienicy na Rynku Starego Miasta (nr 21a) mieszkał i zmarł Hugo Kołłątaj, którego imię nosi cała zachodnia pierzeja Rynku. | ||
59 | Obóz przy ul. Skaryszewskiej 8 w Warszawie | Praga-Południe | Przez mieszący się w gmachu szkoły przy ul. Skaryszewskiej 8 Dulag przeszło tysiące warszawiaków wywożonych w latach 1941–1944 przez pobliski Dworzec Wschodni na roboty przymusowe do III Rzeszy. W czerwcu 1944 żołnierze Armii Krajowej przeprowadzili udaną akcję likwidacyjną znanego z okrucieństwa komendanta tego obozu, Eugena Bollongino. | ||
60 | Ulica Mysia w Warszawie | Śródmieście | W XVIII wieku była to mała i wąska uliczka wśród istniejących tutaj ogrodów – stąd nazywana była wówczas Myszą. Po zniszczeniach wojennych zyskała kształt trójkątnego placyku. Mysia zdobyła ponurą sławę w okresie PRL – w miejscu biurowca Liberty Corner mieścił się osławiony Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, czyli cenzura. Przypomina o tym zachowany portal oraz odsłonięty w w 2014 Memoriał Wolnego Słowa w kształcie czarnej cenzorskiej kreski. | ||
61 | Dom Chłopa | Śródmieście | Jeden z ważnych powojennych projektów „warszawskiego architekta” Bohdana Pniewskiego (wspólnie z Małgorzatą Handzelewicz-Wacławek). Hotel przy placu Powstańców Warszawy 2 zbudowany ze składek rolników i organizacji rolniczych. Falista linia dachu miała imitować rozkołysane łany zbóż. | ||
62 | Akcja Sieczychy | inne | Jedna z akcji bojowych operacji „Taśma”. W czasie tej akcji zginął Tadeusz Zawadzki ps. „Zośka”. | ||
63 | Plac Piotra Szembeka w Warszawie | Praga-Południe | Jeden z najważniejszych placów Grochowa. | ||
64 | Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Warszawie (Wawer) | Wawer | Z potężnej wieży tego kościoła, górującej w tamtym czasie nad niską zabudową Marysina Wawerskiego, 15 września 1939 Adolf Hitler obserwował płonąca Warszawę. | ||
65 | Ulica Ludwika Narbutta w Warszawie | Mokotów | Jedna z najważniejszych równoleżnikowych ulic Górnego Mokotowa, i jak duża grupa równoleżnikowych ulic w Warszawie – dawna droga narolna (wsi Mokotów). W okresie międzywojennym wniesiono tutaj wiele luksusowych kamienic o bardzo wysokim poziomie wykończenia, a na zachodnim jej końcu – gmach warsztatów zasłużonej dla miasta Szkoły Wawelberga i Rotwanda. Co ciekawe, aż do 1928 nosiła imię George'a von Narbuta. Ważne miejsce dla warszawskich miłośników kina. | ||
66 | Mieczysław Jędruszczak | biogram | Członek Armii Krajowej, więzień sowieckiego łagru w Borowiczach, kawaler Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski. Inicjator upamiętnienia dwóch najbardziej znanych ocalałych fragmentów murów getta warszawskiego (przy ul. Siennej 55 i Złotej 62). | ||
67 | Stanisław Hiszpański (ur.1815) | biogram | Nestor jednej z najbardziej znanych rodzin warszawskich szewców. Na artykuł zasługuje także jego wnuk (także Stanisław). Buty od Hiszpańskiego (tak jak i od Jana Kielmana) cieszyły się w Warszawie dużą popularnością za wysoką jakość i wykonanie. Od 2001 nazwę Rodziny Hiszpańskich nosi uliczka na tyłach Galerii Mokotów. Potomkowie rodziny mieszkają do dziś w Willi Hiszpańskich przy ul. Narbutta 18. | ||
68 | Dom imienia Wojciecha Sawickiego | Śródmieście | Ciekawy budynek przy ul. Zagórnej 3. Przed wojną siedziba szkoły powszechnej nr 29, którą ukończył Jan Bytnar ps. „Rudy” i gdzie – już jako uczeń Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego – współprowadził drużynę harcerską. W czasie powstania warszawskiego mieścił się tutaj szpital powstańczy. Po jego zdobyciu przez Niemców ranni podzielili los rannych z innych powstańczych szpitali. | ||
69 | Ulica Żydowska w Warszawie | Śródmieście | Nieistniejąca już ulica na Starym Mieście, od której zaczęła się 700-letnia historia Żydów w Warszawie. | ||
70 | Osiedle Torwar | Śródmieście | Osiedle zaprojektowane przez Zofię i Oskara Hansenów. Nazwa pochodzi od pobliskiego Torwaru, od którego zostało później odcięte wiaduktem Trasy Łazienkowskiej. Jego charakterystycznym elementem są trzy 16-piętrowe „Iksy”. Początkowo planowano dwa budynki po 24 piętra, jednak ostatecznie każdemu z nich odjęto po 8 pięter i zbudowano trzeci. | ||
71 | Gmach Ministerstwa Finansów | Śródmieście | Socrealistyczny gmach największego ministerstwa w Warszawie. Miejsce, gdzie Polacy płacą swoje podatki i gdzie powstaje budżet państwa. Ogromny gmach (długość całego kompleksu to 250 metrów, a szerokość od 95 do 120 metrów) od 2012 znajduje się w rejestrze zabytków. | ||
72 | Hotel Metropol w Warszawie | Śródmieście | Jeden z mniej znanych projektów Zygmunta Stępińskiego. Wąska działka przy ślepej ścianie Hotelu Polonia z oknami wychodzącymi tylko na wschód wykluczała budynek mieszkalny. | ||
73 | Józef Pleszczyński | biogram | Uczestnik akcji pod Arsenałem. W lipcu 1943 wprowadził do Szarych Szeregów Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Poległ w pierwszej akcji bojowej batalionu „Zośka” – akcji Wilanów. | ||
74 | Ulica Wronia w Warszawie | Wola | Ta mniej znana ulica warszawska zaliczana jest zaliczana do tzw. ptasich, tak jak pobliskie Gęsia, Kacza, Pawia czy Orla. Jedna z ulic „czerwonej” Woli, w latach 1940–1941 wyznaczała zachodnią granicę getta, po II wojnie światowej wolski „Dziki Zachód”. Obecnie szybko się zmienia. Przy tej ulicy mieści się Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. | ||
75 | jeden z zabytków z listy NID | wszystkie | Wybierz jeden z obiektów z Twojej dzielnicy znajdujących się na liście zabytków nieruchomych Narodowego Instytutu Dziedzictwa, który nie ma jeszcze hasła w Wikipedii. | ||
Ω | Inne, encyklopedyczne hasło | Powyższa lista to tylko promil brakujących warszawskich haseł, za pomocą których możecie zostawić swój trwały ślad w Wikipedii. Specjalnie wybraliśmy hasła krótkie, które można napisać w czasie jednego warsztatu (a nawet można napisać dwa, trzy lub cztery hasła). Ale są to wyłącznie propozycje. Wybierzecie coś, co Was interesuje. Ludzie – czy to w pracy zawodowej czy jako wolontariusze – są najlepsi w tym, co ich „kręci”. Jeżeli zatem jest jakiś interesujące miejsce, budynek, historyczne zdarzenie, instytucja, osoba związana z Warszawą etc., lub po prostu szukacie dobrego pretekstu, żeby się o czymś/kimś więcej dowiedzieć (np. jest to związane z miejscem, w którym mieszkacie, Waszą rodziną, etc.), to zdecydowanie wybierzcie właśnie to jako temat hasła. Ale pamiętajcie o o zasadzie WP:ENCY. Jeżeli nie jesteście pewni, czy temat lub osoba jest encyklopedyczna („ency“) – zapytajcie nas o to jeszcze przed warsztatem. I pamiętajcie, że ludzie chętniej czytają hasła, które mają dobrą grafikę. Trzeba wyszukać ją na Commons, wykonać zdjęcia samodzielnie lub wyszukać grafikę innych autorów, do której można dobrać licencję (to wszystko jeszcze przed warsztatem). I następnie poprawnie umieścić ją na Commons (co będziemy już ćwiczyć wspólnie).
Do zobaczenia! |