Witold Dederko
 Witold Dederko (1948) | |
| Data i miejsce urodzenia |
26 marca 1906 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 września 1988 |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Witold Dederko herbu Dederkało (ur. 26 marca 1906[1] w Siedlcach, zm. 10 września 1988 w Warszawie) – polski fotoreporter, pedagog i aktor filmowy.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Dederków herbu własnego, jako syn Mariana[2], artysty fotografika, który opracował technikę fotonitu, i Janiny Rozalii z Sakowiczów, pierwszej przewodniczącej Koła Polek w Białymstoku (1918–1919)[3]. Był wnukiem Sotera Dederki (1842–1900), powstańca styczniowego i zesłańca[4]. W latach 20. XX wieku związany z Polskim Towarzystwem Miłośników Fotografii[5]. Pracował w rodzinnym studio, od 1929 na stanowisku kierownika reportażu w Polskiej Agencji Telegraficznej. Od 1931 był członkiem Fotoklubu Polskiego[6], w latach 1938–1939 członkiem Fotoklubu Warszawskiego[7]. Od 1935 był kierownikiem laboratorium i przedstawicielem firmy Kodak w Warszawie[8]. Pracował również na wydziale fotografii lotniczej w Wyższej Szkole Lotniczej. Założył Grupę Zieloni, Grupę Przedszkole i Eksperymentalny Ośrodek Szkoleniowy Fotografii Artystycznej EOS[9].
Po II wojnie światowej poświęcił się pracy artystycznej oraz dydaktycznej jako wykładowca fotografii w warszawskim Technikum Fotograficznym, Państwowej Wyższej Szkole Filmowej i Państwowej Wyższej Szkole Filmowej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Prowadził rubrykę Gawędy o kompozycji na łamach miesięcznika „Fotografia”. Autor 12 książek z dziedzin fotografii.
Od 1947 był członkiem założycielem ZPAF[8], od 1956 członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Fotograficznego[7].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A17-7-7)[10].
Jego syn Szymon Dederko (ur. 1958) jest fotografikiem[11].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]- Łopatą do głowy czyli Rozmowy Tadeusza Pstrykowicza z jego wujem profesorem Panchrockim – 1958.
- Elementy kompozycji fotograficznej – 1960 (w roku 2017 uaktualniona wersja pod tytułem O kompozycji w fotografii – ISBN 978-83-924694-6-9).
- Oświetlenie w fotografii – 1963, 1970, 1972 (uaktualniona wersja ukazała się pod tytułem Światło i cień w fotografii w latach 2006, 2008 i 2017)[12][13].
- O fotografowaniu prawie wszystko: poradnik instruktora (wydawnictwo dwutomowe; wspólnie z Andrzejem Pytlińskim) – 1968, 1970[14].
- Fotografowanie architektury – 1971 (uaktualniona wersja ukazała się jako część I książki pod tytułem O fotografowaniu architektury. Część II napisał Cezary Dybowski. ISBN 978-83-924694-8-3).
- Guma warszawska: chromianowa technika fotograficzna – 1983.
- Warsztat techniczny artysty fotografa – 1985.
- Sztuka fotografowania – 1986, 2009.
- Przedmiot rzeczywisty i jego obraz – 1989, 2007.
Witold Dederko jest autorem książki Jak fotografować Druhem: poradnik dla najmłodszych fotoamatorów[14], która jest instrukcją posługiwania się tym aparatem oraz podaje ogólną wiedzę fotograficzną.
W roku 2006 Polskie Wydawnictwo Fotograficzne wydało uaktualnioną wersję Oświetlenia w fotografii pod tytułem Światło i cień w fotografii. W roku 2007 to samo wydawnictwo wydało Przedmiot rzeczywisty i jego obraz, a w roku 2009 – uzupełnioną o fotografie autorstwa Witolda Dederki – Sztukę fotografowania[14]. W roku 2017 nakładem tegoż wydawnictwa ukazała się nowa wersja Elementów... pod tytułem O kompozycji w fotografii (ISBN 978-83-924694-6-9) oraz kolejna edycja książki Światło i cień w fotografii (ISBN 978-83-924694-7-6). Kolejną pozycją wydaną przez PWF jest O fotografowaniu architektury (ISBN 978-83-924694-8-3), gdzie oryginalny tekst Dederki stanowi część I, natomiast część II zawierającą dodatkowo aktualną wiedzę na ten temat napisał Cezary Dybowski.
Jako aktor niezawodowy grywał role epizodyczne i drugoplanowe[15].
Wybrana filmografia
[edytuj | edytuj kod]- 1966: Ktokolwiek wie... jako „Inspektor”
- 1967: Skok jako Zientara
- 1967: Ślepy tor jako pasażer, grajek
- 1968: Przekładaniec jako handlarz narządami pod szpitalem
- 1968: Wniebowstąpienie jako mężczyzna słuchający obwieszczenia o rozstrzelaniu Polaków
- 1968: Wszystko na sprzedaż jako taksówkarz
- 1969: Polowanie na muchy jako sąsiad odlewający od Włodków mleko
- 1970: Abel, twój brat jako pan Jonasz
- 1970: Album polski jako mężczyzna w mieszkaniu Marii
- 1970: Doktor Ewa (serial tv) jako staruszek (odc. 8)
- 1970: Kaszëbë jako Biżewski
- 1970: Książę sezonu jako robotnik
- 1970: Wakacje z duchami (serial tv) jako przewodnik Miziak (odc. 1, 2, 3, 7)
- 1971: Na przełaj jako mężczyzna wyciągany przez strażaków z rudery
- 1971: Obcy w lesie jako chłop przed sklepem
- 1971: Przez dziewięć mostów jako sąsiad
- 1971: Złote Koło jako Konrad Zagórski, pacjent chory psychicznie
- 1972: Perła w koronie
- 1973: Chłopi
- 1973: Czarne chmury (serial tv) jako więzień pruski
- 1974: Ile jest życia (serial tv) jako staruszek, gospodarz Anny w Międzylesiu (odc. 5)
- 1974: Koniec wakacji jako staruszek na karuzeli
- 1974: Wiosna panie sierżancie jako Ignacy Tumanek, śpiewak ludowy
- 1974: Ziemia obiecana jako stary farbiarz
- 1975: Doktor Judym jako obłąkana kobieta
- 1975: Jarosław Dąbrowski
- 1975: Noce i dnie jako chłop w Serbinowie
- 1975: Ziemia obiecana (serial tv) jako stary farbiarz (odc. 1)
- 1976: Ostatnie takie trio jako starzec z kosą
- 1976: Szaleństwo Majki Skowron (serial tv) jako kioskarz (odc. 6)
- 1978: Koty to dranie jako mężczyzna na bazarze
- 1978: Rodzina Leśniewskich (serial tv) jako sąsiad Leśniewskich (odc. 1, 2)
- 1978: Zielona miłość (serial tv) jako „Dziadek”, pacjent w szpitalu
- 1979: Aria dla atlety jako starzec na ulicy
- 1979: Lekcja martwego języka jako pop
- 1982: Krzyk jako pensjonariusz
- 1982: Niech cię odleci mara jako Lubis
- 1982: Przygrywka (serial tv) jako staruszek (odc. 1, 2, 4, 5)
- 1987: Jedenaste przykazanie jako malarz w kościele
- 1987: Sonata marymoncka jako starzec
- 1988: Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest... (Wherever You Are...) jako żebrak przed kościołem
Źródło:[15]
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Srebrny Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)[16]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[17]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Na nagrobku widnieje inna data urodzin: 8 kwietnia 1906.
- ↑ Marian Dederko h. Dederkało [online], www.sejm-wielki.pl [dostęp 2024-02-11].
- ↑ Sylwia Trzeciakowska. Koło Polek w Białymstoku. „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”. Nr 22, s. 153, 2009. Białystok: Ośrodek Badań Historii Wojskowej Muzeum Wojska. ISSN 1230-9338. [dostęp 2023-11-15].
- ↑ Znani siedlczanie - Dederko Witold (1906–1988) [online], Oficjalny portal miasta Siedlce, 2 maja 2019 [dostęp 2023-11-15] (pol.).
- ↑ Wacław Żdżarski, Historia fotografii warszawskiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe (1974), s. 137–150.
- ↑ Historia powstania Związku Polskich Artystów Fotografików - Związek Polskich Artystów Fotografików [online], zpaf.pl [dostęp 2019-03-04].
- ↑ a b Wacław Żdżarski, Historia fotografii warszawskiej, s. 160–161.
- ↑ a b Witold Dederko Fotografia - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki [online], zacheta.art.pl [dostęp 2023-11-15] (pol.).
- ↑ Witold Dederko (1906–1988) [online], foto-info.pl, 19 czerwca 2008 [dostęp 2023-11-15] (pol.).
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Gumowe i cyfrowe fotografie Szymona Dederko [online], ::4lomza.pl:: Regionalny Portal [dostęp 2023-11-15] (pol.).
- ↑ "Światło i cień w fotografii" Dederki [online], 18 lutego 2018 [dostęp 2018-02-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-18].
- ↑ Witld Dederko "Światło i Cień w fotgorafii" – będzie nowe wydanie! | Fotoblogia.pl [online], 18 lutego 2018 [dostęp 2018-02-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-18].
- ↑ a b c Dederko, Witold (1906–1988). [w:] Katalog Biblioteki Narodowej [on-line]. bn.org.pl. [dostęp 2014-09-06].
- ↑ a b Witold Dederko w bazie filmpolski.pl
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Witold Dederko w bazie IMDb (ang.)
- Witold Dederko w bazie Filmweb
- Witold Dederko na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Członkowie Fotoklubu Polskiego
- Członkowie Fotoklubu Warszawskiego
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Fotograficznego (1948–1961)
- Dederkowie herbu Dederkało
- Fotografowie związani z Polskim Towarzystwem Miłośników Fotografii
- Ludzie urodzeni w Siedlcach
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Polscy aktorzy filmowi
- Polscy fotoreporterzy
- Urodzeni w 1906
- Wykładowcy Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi
- Zmarli w 1988