Wolf (wulkan)
0°02′00″N 91°20′00″W/0,033333 -91,333333 Wulkan Wolf w 1978 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Położenie | |
| Wysokość |
1710[1] m n.p.m. |
| Dane wulkanu | |
| Rok erupcji |
2015 |
| Typ wulkanu | |
| Aktywność | |
Położenie na mapie Oceanu Spokojnego  | |
Położenie na mapie Galapagos  | |
| 0°02′00″N 91°20′00″W/0,033333 -91,333333
| |
Wolf – czynny wulkan tarczowy, położony w północnej części wyspy Isabeli, w archipelagu Galapagos.
Najwyższy szczyt archipelagu, wznoszący się na wysokość 1707 m n.p.m. Na jego stokach żyje endemiczny gatunek dużej jaszczurki z rodziny legwanowatych (Iguanidae) – Conolophus marthae.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Wulkan został nazwany na cześć niemieckiego przyrodnika Theodora Wolfa, który badał wyspy Galapagos w XIX wieku[1]. Wulkan nazywany również bywa „Mount Whiton”[2].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Wolf (1707 m n.p.m.) jest najwyższym szczytem archipelagu Galapagos[1][3].
Położony jest na równiku, na północnym krańcu największej wyspy archipelagu – Isabeli[1][3]. Jest jednym z sześciu wulkanów na tej wyspie[4].
Wolf jest czynnym wulkanem tarczowym[4]. Jego stoki o nachyleniu sięgającym 35° są bardziej strome niż innych wulkanów na Isabeli[1]. Jego kaldera o wymiarach 6 x 5 km ma 700 m głębokości[4] – jest najgłębszą na wyspach[1]. Po zachodniej stronie kaldery, 450 m nad jej dnem, znajduje się ławka (4 x 1 km[4]), w większości pokryta zastygłą lawą po wybuchu w 1982 roku[1]. Zastygłe strumienie lawy biegną w kierunku południowo-wschodnim aż do oceanu[5]. Jest to w głównej mierze lawa typu aa[4].
Wegetacja występuje po stronie zachodniej i północnej, pomiędzy zastygłymi strumieniami lawy po starszych wybuchach[5]. Występuje tu endemiczny gatunek dużej jaszczurki z rodziny legwanowatych (Iguanidae) – Conolophus marthae, odkryty w 1986 roku a opisany w 2009 roku[6][7][5][8].
Erupcje
[edytuj | edytuj kod]Erupcje miały miejsce w latach: 1797, 1800, 1849, 1859, 1925, 1933, 1935, 1938, 1948, 1963, 1982 i 2015[9].
Wybuch Wolf z 1797 roku był pierwszym historycznie udokumentowanym na wyspach Galapagos[9]. Ostatnia erupcja została odnotowana w maju 2015 roku[9]. Wulkan wyrzucił wówczas gazy i popioły na wysokość 15 km, a lawa spływała po jego wschodnich i południowo-wschodnich stokach, sięgając wód oceanu[10].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Global Volcanism Program. Department of Mineral Sciences. National Museum of Natural History. Smithsonian Institution: Wolf – General Information. 2016. [dostęp 2016-09-10]. (ang.).
- ↑ Global Volcanism Program. Department of Mineral Sciences. National Museum of Natural History. Smithsonian Institution: Wolf – Synonyms & Subfeatures. 2016. [dostęp 2016-09-10]. (ang.).
- ↑ a b Isabela. [w:] Galapagos.org [on-line]. [dostęp 2016-09-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e Dennis J. Geist, Terry R. Naumann, Jared J. Standish, Mark D. Kurz, Karen S. Harp, Wiliam M. White i Daniel J. Fornari. Wolf Volcano, Galápagos Archipelago: Melting and Magmatic Evolution at the Margins of a Mantle Plume. „Journal of Petrology”. 11 (46), s. 2197-2224, November 2005. DOI: 10.1093/petrology/egi052. (ang.).
- ↑ a b c NASA Earth Observatory: Wolf Volcano, Galapagos Islands. [dostęp 2016-09-10]. (ang.).
- ↑ Gabriele Gentile, Howard Snell. Conolophus marthae sp.nov. (Squamata, Iguanidae), a new species of land iguana from the Galápagos archipelago. „Zootaxa”, s. 1–10, 2009. 2201. ISSN 1175-5334. [dostęp 2016-09-10]. (ang.).
- ↑ G. Gentile, Conolophus marthae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2016-09-10] (ang.).
- ↑ Galapagos Conservancy: Iguanas and Lizards. [w:] Galapagos.org [on-line]. [dostęp 2016-09-10]. (ang.).
- ↑ a b c Global Volcanism Program. Department of Mineral Sciences. National Museum of Natural History. Smithsonian Institution: Wolf – Eruptive History. 2016. [dostęp 2016-09-10]. (ang.).
- ↑ NASA Earth Observatory: Eruption of Wolf Volcano Continues. [dostęp 2016-09-10]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wulkany świata – blog. [dostęp 2016-09-10]. (pol.).