Przejdź do zawartości

Wybory parlamentarne w Polsce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wybory parlamentarne w Polsce (2011)
Procentowe wyniki wyborów do Sejmu, 1991–2023

Wybory parlamentarne w Polsce – wybory, w trakcie których obywatele Polski w drodze głosowania wybierają swych przedstawicieli (460 posłów oraz 100 senatorów) do dwuizbowego parlamentu (Sejmu i Senatu). Sposób zarządzania i przeprowadzania wyborów oraz przeliczania głosów na mandaty parlamentarne, określają przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy[1] (w szczególności działów III i IV).

 Z tym tematem związana jest kategoria: Wybory parlamentarne w Polsce.

Podstawowe informacje

[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, wybory te odbywają się co cztery lata[2], chyba że zostaną zarządzone wybory przedterminowe (w szczególnych przypadkach, kiedy kadencja Sejmu zostanie skrócona uchwałą Sejmu[3] lub postanowieniem Prezydenta RP[4]) albo zostanie przedłużona w razie wprowadzenia stanu nadzwyczajnego[5]. Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezydent, w drodze postanowienia:

  • nie później niż na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu[6], wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu[7],
  • w razie skrócenia kadencji Sejmu – na dzień wolny od pracy[8], przypadający nie później niż w ciągu 45 dni, odpowiednio od:
    • dnia wejścia w życie uchwały o skróceniu kadencji[9]
    • dnia ogłoszenia postanowienia prezydenta o skróceniu kadencji[10].

Postanowienie w przedmiocie skrócenia kadencji Sejmu lub zarządzenia wyborów, należy do grupy aktów urzędowych prezydenta niewymagających kontrasygnaty[11]. Postanowienie o zarządzeniu wyborów podawane jest do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej i publikowane w Dzienniku Ustaw[12]. Z dniem ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów, rozpoczyna się okres kampanii wyborczej[13]. Ponieważ kadencja Senatu rozpoczyna się i kończy razem z kadencją Sejmu[14], a skrócenie kadencji Sejmu oznacza, w każdym wypadku, również skrócenie kadencji Senatu[15] – wybory do Sejmu zawsze odbywają się razem z wyborami do Senatu.

Wybory parlamentarne w Polsce przeprowadzają: Państwowa Komisja Wyborcza, okręgowe komisje wyborcze oraz obwodowe komisje wyborcze[16].

Konstytucja Rzeczypospolitej wymaga, aby wybory do Sejmu były pięcioprzymiotnikowe (powszechne, równe, bezpośrednie, proporcjonalne i przeprowadzane w głosowaniu tajnym)[17], zaś wybory do Senatu trójprzymiotnikowe (powszechne, bezpośrednie i przeprowadzane w głosowaniu tajnym)[18].

Czynne prawo wyborcze w wyborach parlamentarnych, przysługuje wszystkim obywatelkom i obywatelom polskim, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończyli 18 lat, z wyjątkiem:

Bierne prawo wyborcze, przysługuje każdej osobie posiadającej prawo czynne, która ukończyła lub najpóźniej w dniu głosowania ukończy:

  • 21 lat – w wyborach do Sejmu[20]
  • 30 lat – w wyborach do Senatu[21]

oraz:

  • nie została prawomocnie skazana, na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe[22]
  • nie zostało wobec niej wydane prawomocne orzeczenie sądu w postępowaniu lustracyjnym, stwierdzające utratę prawa wybieralności[23][24].

Prawo zgłaszania kandydatów przysługuje: komitetom wyborczym partii politycznych (KW), koalicyjnym komitetom wyborczym (KKW) i komitetom wyborczym wyborców (KWW)[25]. W wyborach do Sejmu okręgowa komisja wyborcza rejestruje listę okręgową (która została poparta podpisami, co najmniej 5000 wyborców stale zamieszkałych na terenie okręgu). Ilość kandydatów do Sejmu na liście okręgowej musi być co najmniej równa liczbie posłów wybieranych w okręgu i nie większa od dwukrotności tej liczby. Co najmniej 35% kandydatów na liście muszą stanowić kobiety, zaś co najmniej 35% mężczyźni[26]. Komitet wyborczy, który zarejestrował listy w przynajmniej połowie okręgów wyborczych – może zarejestrować listy w pozostałych okręgach, bez poparcia zgłoszenia podpisami wyborców[27]. W wyborach do Senatu, komitet może zgłosić w okręgu wyborczym tylko jednego kandydata. Zgłoszenie musi być poparte podpisami, co najmniej 2000 wyborców stale zamieszkałych na terenie danego okręgu[28].

Głosowanie w wyborach parlamentarnych odbywa się w dniu wyznaczonym przez Prezydenta Rzeczypospolitej w postanowieniu o zarządzeniu wyborów, w godzinach od 7.00 do 21.00, bez przerwy na terenie całego kraju[29]. Głosowanie w obwodach utworzonych za granicą lub na statkach morskich, przeprowadzane jest w tym samym dniu i tych samych godzinach czasu miejscowego, z tym że gdyby głosowanie miało się zakończyć następnego dnia (według czasu obowiązującego w Polsce), głosowanie odbywa się dzień wcześniej[30]. Obwody utworzone za granicą oraz na statkach, wchodzą w skład okręgów wyborczych właściwych dla dzielnicy Śródmieście m. st. Warszawy[31][32].

Dopuszczalne jest głosowanie poza miejscem zamieszkania, w tym również za granicą[33] oraz dla niektórych wyborców – także głosowanie: korespondencyjne, z użyciem nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a, z pomocą innej osoby lub przez pełnomocnika[34].

Państwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomości wyniki wyborów i ogłasza je w Dzienniku Ustaw, w formie obwieszczenia[35]. Ważność wyborów do Sejmu i Senatu stwierdza Sąd Najwyższy[36]. Frekwencja wyborcza nie wpływa na ważność wyborów.

Szczególnym rodzajem wyborów parlamentarnych przeprowadzanych w Polsce, są wybory uzupełniające do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Wybory uzupełniające do Senatu RP.

Wybory do Sejmu

[edytuj | edytuj kod]

Sejmy II Rzeczypospolitej

[edytuj | edytuj kod]
Kadencja Data zarządzenia Data głosowania Liczba mandatów obsadzanych w wyborach Charakterystyka systemu wyborczego. Uwagi. Wyniki
––

[37]

28.11.1918[38] 26.01.1919 513

291

Na podstawie dekretu[39] z 28.11.1918 r. o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego[40]. Wybory proporcjonalne w 70 okręgach wyborczych (3-16 mandatowych). Głosowanie na listy zamknięte. Mandaty rozdzielane w okręgach pomiędzy zgłoszone listy metodą D’Hondta i obsadzane kandydatami na podstawie kolejności umieszczenia ich nazwisk na liście. Brak ustawowego progu wyborczego. Z planowanych 513 posłów, 26 stycznia 1919 wybrano jedynie 291, na części terytorium kraju. Następnie przeprowadzano wybory w innych terminach. Szerzej: Wybory parlamentarne w Polsce w 1919 roku [41]
I 18.08.1922[42] 5.11.1922 444 Na podstawie ustawy z dnia 28.07.1922 r. – Ordynacja wyborczej do Sejmu[43].

Wybory proporcjonalne:

  • 372 posłów wybieranych z list okręgowych, w 64 okręgach wyborczych (4-14 mandatowych). Głosowanie na listy zamknięte. Brak ustawowego progu wyborczego. Mandaty rozdzielane w okręgach pomiędzy zgłoszone listy metodą D’Hondta i obsadzane kandydatami na podstawie kolejności umieszczenia ich nazwisk na danej liście okręgowej.
  • 72 posłów[44] wybieranych z list państwowych. Mandaty rozdzielane metodą D’Hondta, pomiędzy listy które uzyskały mandaty w co najmniej 6 okręgach. Mandaty obsadzane kandydatami na podstawie kolejności umieszczenia ich nazwisk na danej liście państwowej.

W przypadku wyboru tej samej osoby z więcej niż jednej listy okręgowej lub z listy okręgowej i listy państwowej – wybrany kandydat decydował, który mandat chce przyjąć.

[45]
II 3.12.1927[46] 4.03.1928 444 Tak jak w wyborach 1922 roku. [47]
III 30.08.1930[48] 16.11.1930 444 Tak jak w wyborach 1922 roku[49]. [50]
IV 15.07.1935[51] 8.09.1935 208 Na podstawie ustawy z dnia 8 lipca 1935 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu[52].

Wybory większościowe. Posłowie wybierani w 104 okręgach dwumandatowych, spośród kandydatów ustalonych przez zgromadzenia okręgowe[53]. Wybór następował zwykłą większością głosów – mandaty uzyskiwali 2 kandydaci, którzy otrzymali największą liczbę, lecz co najmniej 10 000 głosów. Wyborca mógł oddać głos na 1 lub 2 kandydatów. Złożenie czystej karty, było równoznaczne z głosem na kandydatów umieszczonych na pierwszym i drugim miejscu na liście okręgowej.

[54]
V 13.09.1938[55] 6.11.1938 208 Tak jak w wyborach 1935 roku[56]. [57]

Sejm Ustawodawczy i Sejmy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

[edytuj | edytuj kod]
Kadencja Data zarządzenia Data głosowania Liczba mandatów obsadzanych w wyborach Charakterystyka systemu wyborczego. Uwagi. Wyniki
––[37] 12.11.1946[58] 19.01.1947 444 Na podstawie ustawy[59] z dnia 22 września 1946 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Ustawodawczego[60].

Wybory proporcjonalne:

  • 372 posłów wybieranych z list okręgowych, w 52 okręgach wyborczych (3-12 mandatowych). Głosowanie na listy zamknięte. Brak ustawowego progu wyborczego. Mandaty rozdzielane w okręgach metodą D’Hondta pomiędzy zgłoszone listy i obsadzane kandydatami na podstawie kolejności umieszczenia ich nazwisk na danej liście okręgowej.
  • 72 posłów wybieranych z list państwowych. Mandaty rozdzielane metodą D’Hondta, pomiędzy listy które uzyskały mandaty w co najmniej 6 okręgach. Mandaty obsadzane kandydatami na podstawie kolejności umieszczenia ich nazwisk na danej liście państwowej.

W przypadku wyboru tej samej osoby z więcej niż jednej listy okręgowej lub z listy okręgowej i listy państwowej – wybrany kandydat decydował, który mandat chce przyjąć.

[61]
I 5.08.1952[62] 26.10.1952 425 Na podstawie ustawy z dnia 1 sierpnia 1952 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej[63].

Wybory większościowe w 67 okręgach wyborczych (4-15 mandatowych)[64]. Kandydaci mogli być zgłaszani wyłącznie przez organizacje polityczne, zawodowe, spółdzielcze, ZSCh, ZMP i inne „masowe organizacje społeczne ludu pracującego”. Ordynacja dopuszczała rejestrację więcej niż jednej listy w okręgu wyborczym[65]. Liczba kandydatów nie mogła przekraczać liczby mandatów w okręgu wyborczym. Oprócz kandydatów na posłów, można było zgłosić też zastępców kandydatów – w liczbie nieprzekraczającej połowy liczby mandatów w okręgu[66]. Wyborcy mogli skreślać kandydatów z listy. Głos był uważany za oddany na wszystkich kandydatów nieskreślonych przez wyborcę. Wybór następował bezwzględną większością ważnych głosów, przy frekwencji przekraczającej 50% w okręgu. Jeżeli żaden z kandydatów w okręgu, ani z zastępów kandydatów nie uzyskał bezwzględnej większości ważnych głosów lub w głosowaniu wzięła udział mniej niż połowa uprawnionych – wybory w tym okręgu miały zostać powtórzone.

[67]
–– 24.09.1956[68] 16.12.1956 459 Planowane wybory na podstawie Ordynacji wyborczej z 1952 r. Zostały odwołane, ze względu na uchwalenie przez Sejm nowej Ordynacji wyborczej (24.10.1956)[69]. ––
II 26.10.1956[69]

1.02.1957[70]

20.01.1957

17.03.1957[71]

459 Na podstawie ustawy z dnia 24 października 1956 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej[72].

Wybory większościowe w 116 okręgach wyborczych (3-7 mandatowych)[73]. Kandydaci mogli być zgłaszani wyłącznie przez organizacje polityczne, zawodowe, spółdzielcze, ZSCh, ZMP i inne „masowe organizacje społeczne ludu pracującego”. Liczba kandydatów musiała przekraczać liczbę mandatów w okręgu wyborczym i nie mogła przekraczać tej liczby zwiększonej o 2/3. Ordynacja dopuszczała rejestrację więcej niż jednej listy w okręgu wyborczym[74]. Wyborcy mogli skreślać kandydatów z listy. Głos był uważany za oddany na wszystkich kandydatów nieskreślonych przez wyborcę. Jeżeli liczba nieskreślonych przez wyborcę kandydatów przekraczała liczbę posłów wybieranych w okręgu, to głos był uznawany za oddany na kandydatów, których nazwiska były umieszczone na liście w pierwszej kolejności. Wybrani zostawali kandydaci, którzy otrzymali największą ilość głosów, jednocześnie uzyskując bezwzględną większość ważnych głosów, przy frekwencji przekraczającej 50% w okręgu. Jeżeli liczba kandydatów, którzy uzyskali bezwzględną większość ważnych głosów była niższa od liczby mandatów przeznaczonych dla okręgu lub w głosowaniu wzięła udział mniej niż połowa uprawnionych – wybory w tym okręgu miały zostać powtórzone.

[75][76]
III 29.12.1960[77] 16.04.1961 460 Posłów wybierano w 80 okręgach wyborczych (4-7 mandatowych)[78].

Poza tym, tak jak w wyborach 1957 roku[79].

[80]
IV 26.02.1965[81] 30.05.1965 460 Posłów wybierano w 80 okręgach wyborczych (3-8 mandatowych)[82].

Poza tym, tak jak w wyborach 1957 roku[79].

[83]
V 14.03.1969[84] 1.06.1969 460 Tak jak w wyborach 1965 roku[79]. [85]
VI 12.01.1972[86] 19.03.1972 460 Tak jak w wyborach 1965 roku [87]
VII 17.01.1976[88] 21.03.1976 460 Na podstawie ustawy z dnia 17 stycznia 1976 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i rad narodowych[89].

Wybory większościowe w 71 okręgach wyborczych (3-10 mandatowych)[90]. Listy okręgowe ustalały komitety stopnia wojewódzkiego Frontu Jedności Narodu. Liczba kandydatów na liście powinna przekraczać liczbę mandatów obsadzanych w okręgu, lecz nie więcej niż o połowę. Wyborcy mogli skreślać kandydatów z listy. Głos był uważany za oddany na wszystkich kandydatów nieskreślonych przez wyborcę. Jeżeli liczba nieskreślonych przez wyborcę kandydatów przekraczała liczbę posłów wybieranych w okręgu, to głos był uznawany za oddany na kandydatów, których nazwiska były umieszczone na liście w pierwszej kolejności. Wybrani zostawali kandydaci, którzy otrzymali największą ilość głosów, jednocześnie uzyskując bezwzględną większość ważnych głosów, przy frekwencji przekraczającej 50% w okręgu. Jeżeli liczba kandydatów, którzy uzyskali bezwzględną większość ważnych głosów była niższa od liczby mandatów przeznaczonych dla okręgu lub w głosowaniu wzięła udział mniej niż połowa uprawnionych – wybory w tym okręgu miały zostać powtórzone[91].

[92]
VIII 17.01.1980[93] 23.03.1980 460 Posłów wybierano w 72 okręgach wyborczych (3-10 mandatowych)[94].

Poza tym, tak jak w wyborach 1976 roku[91].

[95]
IX 10.06.1985[96] 13.10.1985 460 Na podstawie ustawy z dnia 29 maja 1985 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej[97].

Wybory większościowe:

  • 410 posłów wybieranych w 74 okręgach wyborczych (3-8 mandatowych)[98]. Odrębne głosowanie na każdy mandat. Kandydatów (po 2 kandydatów na każdy mandat) wyłaniały wojewódzkie konwenty wyborcze[99], spośród kandydatów zaproponowanych przez wojewódzkie władze PZPR, ZSL, SD, PAX, ChSS, PZKS, PRON oraz związków zawodowych, społeczno-zawodowych organizacji rolników, socjalistycznych związków młodzieży, organizacji kombatanckich i kobiecych, jak również innych organizacji społecznych o zasięgu ogólnokrajowym. Wyborcy mogli skreślać kandydatów. Brak skreślenia oznaczał głos na tego kandydata, którego nazwisko było umieszczono w pierwszej kolejności. Głos przeciwko obu kandydatom był ważny. Wybrani zostali kandydaci, którzy uzyskali bezwzględną większość głosów ważnych spośród głosów oddanych na dany mandat, zaś frekwencja w okręgu wyborczym wyniosłą co najmniej 50%. W przypadku niższej frekwencji lub gdy żaden z kandydatów nie uzyskał bezwzględnej większości – przeprowadzano w tym okręgu ponowne wybory.
  • 50 posłów wybieranych z krajowej listy wyborczej[100]. Liczba kandydatów równa liczbie mandatów. Skład listy ustalany przez Krajowy Konwent Wyborczy[101], spośród kandydatów zgłoszonych przez Radę Krajową PRON. Wyborcy mogli skreślać kandydatów. Brak skreśleń na liście oznaczał głos na wszystkich kandydatów. Głos przeciwko wszystkim kandydatom był ważny. Wybrani zostali kandydaci, którzy uzyskali bezwzględną większość głosów ważnych spośród głosów oddanych na krajową listę wyborczą, jeżeli frekwencja w skali kraju wyniosła co najmniej 50%. W przypadku niższej frekwencji, miały zostać przeprowadzone ponowne wybory.
 [102]
X 13.04.1989[103]

12.06.1989[104]

4.06.1989

18.06.1989[105]

460 Na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej X kadencji, na lata 1989–1993.[106]

Wybory większościowe:

  • 425 posłów wybieranych w 108 okręgach (2-5 mandatowych), bez ograniczeń liczby kandydatów. Odrębne głosowanie na każdy mandat. W tym:
    • 264 mandaty przeznaczone dla kandydatów, będących członkami: PZPR, ZSL, SD, Stowarzyszenia „PAX”, UChS oraz PZKS[107]
    • 161 mandatów przeznaczonych dla kandydatów bezpartyjnych.

Wybór bezwzględną większością ważnie oddanych głosów ma dany mandat. Wyborcy mogli skreślać kandydatów. Głos przeciwko wszystkim kandydatom był ważny, zaś głos na więcej niż jednego kandydata był nieważny. W przypadku, gdy żaden z kandydatów w obrębie mandatu nie uzyskał wymaganej większości – w danym okręgu przeprowadzano ponowne głosowanie. Do ponownego głosowania zostawali dopuszczeni 2 kandydaci, którzy uzyskali największą liczbę głosów. W tym głosowaniu wybór następował zwykłą większością głosów.

  • 35 posłów wybieranych z krajowej listy wyborczej. Prawo zgłoszenia kandydatów przysługiwało porozumieniu naczelnych władz: PZPR, ZSL, SD, Stowarzyszenia „PAX”, UChS, PZKS oraz PRON. Liczba kandydatów była równa liczbie mandatów obsadzanych z tej listy. Wyborcy mogli skreślać kandydatów. Brak skreśleń na liście oznaczał głos na wszystkich kandydatów. Głos przeciwko wszystkim kandydatom był ważny. Wybrani zostali kandydaci, którzy uzyskali bezwzględną większość głosów ważnych spośród głosów oddanych na krajową listę wyborczą.

Przed ponownym głosowaniem nastąpiła nowelizacja ordynacji wyborczej[108].

Do okręgów wyborczych dodano 33 mandaty[109] przeznaczone dla kandydatów (po 2 na każdy mandat): PZPR, ZSL, SD, Stowarzyszenia „PAX”, UChS oraz PZKS. Wybór następował zwykłą większością głosów[110].

[111][112]

Sejmy III Rzeczypospolitej

[edytuj | edytuj kod]
Kadencja Data zarządzenia Data głosowania Liczba mandatów obsadzanych w wyborach Charakterystyka systemu wyborczego. Uwagi. Wyniki
I 3.07.1991[113] 27.10.1991 460 Na podstawie ustawy z dnia 28 czerwca 1991 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej[114].

Wybory proporcjonalne:

  • 391 posłów wybieranych z list okręgowych w 37 okręgach wyborczych (7-17 mandatowych), z możliwością blokowania list. Głosowanie na kandydatów umieszczonych na listach. Brak ustawowego progu wyborczego. Mandaty rozdzielane w okręgach pomiędzy zgłoszone listy i bloki list (traktowane jak jedna lista) metodą Hare’a-Niemeyera. Podział mandatów uzyskanych przez blok pomiędzy zblokowane listy dokonywany tą samą metodą. Mandaty przydzielone danej liście, obsadzane kandydatami z tej listy w kolejności uzyskanej przez nich liczby głosów.
  • 69 posłów wybieranych z list ogólnopolskich, z możliwością blokowania tych list. Mandaty rozdzielane zmodyfikowaną metodą Sainte-Laguë[115], pomiędzy listy i bloki list które uzyskały mandaty w co najmniej 5 okręgach lub otrzymały co najmniej 5% ważnych głosów w skali kraju[116]. Podział mandatów uzyskanych przez blok, pomiędzy zblokowane listy dokonywany tą samą metodą. Mandaty przydzielone danej liście ogólnopolskiej, obsadzane kandydatami z tej listy w kolejności umieszczenia ich na liście – z pominięciem kandydatów, którzy uzyskali mandaty z list okręgowych[117][110].
 [118]
II 2.06.1993[119] 19.09.1993 460 Na podstawie ustawy z dnia 28 maja 1993 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej[120].

Wybory proporcjonalne:

  • 391 posłów wybieranych z list okręgowych w 52 okręgach wyborczych (3-17 mandatowych). Głosowanie na kandydatów umieszczonych na listach. Mandaty rozdzielane w okręgach metodą D’Hondta pomiędzy listy, które uzyskały co najmniej 5% ważnych głosów w skali kraju (8% w przypadku list zgłoszonych przez koalicje wyborcze)[121]. Mandaty przydzielone danej liście, obsadzane kandydatami z tej listy w kolejności uzyskanej przez nich liczby głosów.
  • 69 posłów wybieranych z list ogólnopolskich. Mandaty rozdzielane metodą D’Hondta pomiędzy listy, które uzyskały co najmniej 7% ważnych głosów w skali kraju[121]. Mandaty przydzielone danej liście ogólnopolskiej, obsadzane kandydatami z tej listy w kolejności umieszczenia ich na liście – z pominięciem kandydatów, którzy uzyskali mandaty z list okręgowych[122][110].
 [123]
III 25.06.1997[124] 21.09.1997 460 Tak jak w wyborach 1993 roku[110]. [125]
IV 25.06.2001[126] 23.09.2001 460 Na podstawie ustawy z 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej[127]. Wybory proporcjonalne w 41 okręgach wyborczych (7-19 mandatowych). Głosowanie na kandydatów umieszczonych na listach. Mandaty rozdzielane w okręgach zmodyfikowaną metodą Sainte-Laguë[115] pomiędzy listy zgłoszone przez komitety wyborcze i komitety wyborcze wyborców, które uzyskały co najmniej 5% ważnych głosów w skali kraju (8% w przypadku list zgłoszonych przez koalicyjne komitety wyborcze)[128][121]. Mandaty przydzielone danej liście, obsadzane kandydatami z tej listy w kolejności uzyskanej przez nich liczby głosów[110]. [129]

[130]

V 23.05.2005[131] 25.09.2005 460 Mandaty rozdzielane w okręgach metodą D’Hondta[132].

Poza tym, tak jak w wyborach 2001 roku[110].

[133][134]
VI 7.09.2007[135] 21.10.2007 460 Tak jak w wyborach 2005 roku[136][110]. [137][138]
VII 4.08.2011[139] 9.10.2011 460 Na podstawie ustawy z 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy[140]. Wybory proporcjonalne w 41 okręgach wyborczych (7-20 mandatowych). Głosowanie na kandydatów umieszczonych na listach. Mandaty rozdzielane w okręgach metodą D’Hondta pomiędzy listy zgłoszone przez komitety wyborcze partii politycznych i komitety wyborcze wyborców, które uzyskały co najmniej 5% ważnych głosów w skali kraju lub 8% w przypadku list zgłoszonych przez koalicyjne komitety wyborcze[128][121]. Mandaty przydzielone danej liście okręgowej, są obsadzane kandydatami z tej listy, w kolejności uzyskanej przez nich liczby głosów[110]. [141][142]
VIII 17.07.2015[143] 25.10.2015 460 Tak jak w wyborach 2011 roku[110]. [144][145]
IX 6.08.2019[146] 13.10.2019 460 Tak jak w wyborach 2011 roku[110]. [147][148]
X 8.08.2023[149] 15.10.2023 460 Tak jak w wyborach 2011 roku[110][150]. [151][152]

Wybory do Senatu

[edytuj | edytuj kod]

II Rzeczpospolita

[edytuj | edytuj kod]
Kadencja Data zarządzenia Data głosowania Liczba mandatów obsadzanych w wyborach Charakterystyka systemu wyborczego. Uwagi. Wyniki
I 18.08.1922[42] 12.11.1922 111 Na podstawie ustawy z dnia 28 lipca.1922 – Ordynacja wyborcza do Senatu[153].

Wybory proporcjonalne:

  • 93 senatorów wybieranych w 17 okręgach wyborczych[154] (3-9 mandatowych). Głosowanie na listy zamknięte. Brak ustawowego progu wyborczego. Mandaty rozdzielane w okręgach pomiędzy zgłoszone listy metodą D’Hondta i obsadzane kandydatami na podstawie kolejności umieszczenia ich nazwisk na danej liście okręgowej.
  • 18 senatorów wybieranych z list państwowych. Mandaty rozdzielane metodą D’Hondta, pomiędzy listy które uzyskały mandaty w co najmniej 3 okręgach. Mandaty były obsadzane kandydatami na podstawie kolejności umieszczenia ich nazwisk na danej liście państwowej.

W przypadku wyboru tej samej osoby z więcej niż jednej listy okręgowej lub z listy okręgowej i listy państwowej – wybrany kandydat decydował, który mandat chce przyjąć[155].

[45]
II 3.12.1927[46] 11.03.1928 111 Tak jak w wyborach 1922 roku[155]. [47]
III 30.08.1930[48] 23.11.1930 111 Tak jak w wyborach 1922 roku[49][155]. [50]
IV 15.07.1935[156] 25.08.1935[157]

1.09.1935[158] 15.09.1935[159] 23.09.1935[160]

96 Na podstawie ustawy z dnia 8 lipca 1935 r. – Ordynacja wyborcza do Senatu[161].
  • 32 senatorów powoływanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej
  • 64 senatorów wybieranych w wyborach pośrednich, w 17 okręgach[154] (2-6 mandatowych)
    • Wyborcy do Senatu[162] na zebraniach obwodowych[163] wybierali delegatów do wojewódzkich kolegów wyborczych (każde zebranie wybierało jednego delegata). Delegata wybierano, spośród kandydatów zgłoszonych przez uczestników zebrania, bezwzględną większością ważnie oddanych głosów. W razie gdy żaden z kandydatów nie uzyskał tej większości, głosowanie powtarzano. Gdy w drugim głosowaniu nie wybrano delegata, przeprowadzono trzecie głosowanie – w którym wybór następował zwykłą większością głosów spośród 3 kandydatów, którzy uzyskali najwięcej głosów w 2. głosowaniu.
    • Wojewódzkie kolegium wyborcze wybierało komisję, która ustalała listę kandydatów na senatorów. Liczba kandydatów na liście nie mogła przekraczać dwukrotności liczby senatorów wybieranych przez dane kolegium. Grupa co najmniej 20 delegatów, mogła zażądać dopisania do listy dodatkowego kandydata. Ostateczna lista kandydatów byłą poddawana pod głosowanie. Delegat mógł oddać głos na kandydatów, w liczbie nie przekraczającej ilości senatorów wybieranych przez dane kolegium. Wybranym zostawał kandydat, który otrzymał głosy bezwzględnej większości ważnie głosujących. Głos przeciwko wszystkim kandydatom, był nieważny. Gdyby w tym głosowaniu nie wybrano żadnego senatora lub mniejszą liczbę senatorów od przypadającej na dane województwo, przeprowadzano drugie głosowanie. Do tego głosowania dopuszczano kandydatów, w liczbie dwukrotnie większej od liczby pozostałych do obsadzenia mandatów. Delegat mógł oddać głos na kandydatów, w liczbie nie przekraczającej ilości pozostałych wakatów. Wybór następował zwykłą większością głosów.
 [164][165]
V 13.09.1938[55] 23.10.1939[157]

30.10.1939[158] 13.11.1938[159] 22.11.1938[160]

96 Tak jak w wyborach 1935 roku[56]. [166][167]

III Rzeczpospolita[168]

[edytuj | edytuj kod]
Kadencja Data zarządzenia Data głosowania Liczba mandatów obsadzanych w wyborach Charakterystyka systemu wyborczego. Uwagi. Wyniki
I 13.04.1989[103] 4.06.1989 18.06.1989[169] 100 Na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Ordynacja wyborcza do Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej[170].

Wybory większościowe w 49 okręgach wyborczych – województwach (2-3 mandatowych)[171]. Wyborcy mogli skreślać kandydatów. Głos polegający na skreśleniu wszystkich kandydatów był ważny – zaś głos pozostawiający nieskreśloną większą liczbę kandydatów od ilości mandatów obsadzanych w okręgu, był nieważny. Za wybranych uważano tych 2 kandydatów (w okręgu trójmandatowym – 3), którzy uzyskali najwięcej głosów, pod warunkiem uzyskania przez nich bezwzględnej większości ważnie oddanych głosów. W przypadku nieobsadzenia w okręgu wszystkich mandatów, w okręgu tym przeprowadzano ponowne głosowanie. Do ponownego głosowania dopuszczano, tych spośród niewybranych kandydatów – którzy uzyskali kolejno największą ilość głosów, w liczbie dwukrotnie większej od ilości nieobsadzonych mandatów. W ponownym głosowaniu, wybór następował zwykłą większością głosów[172].

[173][174]
II 3.07.1991[113] 27.10.1991 100 Na podstawie ustawy z dnia 10 maja 1991 r. Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.

Wybory większościowe w 49 okręgach wyborczych – województwach (2-3 mandatowych)[171]. Wyborca mógł zaznaczać kandydatów umieszczonych na liście. Głos czysty lub oddany na większą liczbę kandydatów, niż ilość senatorów wybieranych w okręgu – był nieważny. Wybór następował zwykłą większością głosów (wybrani zostawali kandydaci, którzy uzyskali kolejno największą liczbę głosów)[117][172].

[175]
III 2.06.1993[119] 19.09.1993 100 Tak jak w wyborach 1991 roku[122][172]. [176]
IV 25.06.1997[124] 21.09.1997 100 Tak jak w wyborach 1991 roku[172]. [177]
V 25.06.2001[126] 23.09.2001 100 Na podstawie ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej[127].

Wybory większościowe w 40 okręgach wyborczych (2-4 mandatowych). Wyborca mógł zaznaczać kandydatów umieszczonych na liście. Głos czysty lub oddany na większą liczbę kandydatów, niż ilość senatorów wybieranych w okręgu – był nieważny. Wybór następował zwykłą większością głosów (wybrani zostawali kandydaci, którzy uzyskali kolejno największą liczbę głosów)[172].

[178][130]
VI 23.05.2005[131] 25.09.2005 100 Tak jak w wyborach 2001 roku[172]. [179][180]
VII 7.09.2007[135] 21.10.2007 100 Tak jak w wyborach 2001 roku[136][172]. [181][182]
VIII 4.08.2011[139] 9.10.2011 100 Na podstawie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy[140].

Wybory większościowe w 100 jednomandatowych okręgach wyborczych. Głos czysty lub oddany na więcej niż jednego kandydata, jest nieważny. Wybór następuje zwykłą większością głosów (wybrany zostaje kandydat, który otrzymał największą liczbę głosów)[172].

[183][184]
IX 3.08.2015[143] 25.10.2015 100 Tak jak w wyborach 2011 roku[172]. [185][186]
X 6.08.2019[146] 13.10.2019 100 Tak jak w wyborach 2011 roku[172]. [187][188]
XI 8.08.2023[149] 15.10.2023 100 Tak jak w wyborach 2011 roku[172][150]. [189][190]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 października 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2023 r., poz. 2408).
  2. ↑ Art. 98 ust. 1 Konstytucji.
  3. ↑ Art. 98 ust. 3 Konstytucji.
  4. ↑ Art. 98 ust. 4 zd. pierwsze, w zw. z art. 155 ust. 2 lub art. 225 Konstytucji.
  5. ↑ Art. 228 ust. 7 zd. pierwsze Konstytucji.
  6. ↑ Tj. od dnia rozpoczęcia pierwszego posiedzenia Sejmu – art. 98 ust. 1 Konstytucji.
  7. ↑ Art. 98 ust. 2 Konstytucji.
  8. ↑ Art. 4 Kodeksu wyborczego.
  9. ↑ Art. 98 ust 3 w zw. z ust. 5 zd. pierwsze Konstytucji oraz art.195 § 1 Kodeksu wyborczego.
  10. ↑ Art. 98 ust. 4 zd. pierwsze w zw. z ust.5 zd. pierwsze Konstytucji oraz art. 195 § 1 Kodeksu wyborczego.
  11. ↑ Art. 144 ust. 3 pkt 1 oraz 3 Konstytucji.
  12. ↑ Art. 194 § 1 zd. drugie oraz art. 195 § 1 zd. drugie Kodeksu wyborczego.
  13. ↑ Art. 104 Kodeksu wyborczego.
  14. ↑ Art. 98 ust. 1 zd. drugie Konstytucji.
  15. ↑ Art. 98 ust. 3 zd. drugie oraz ust. 4 zd. drugie Konstytucji.
  16. ↑ Art. 157 § 1, 172 § 1, 182 § 1 pkt 1 oraz art. 262 § 1 Kodeksu wyborczego.
  17. ↑ Art. 96 ust. 2 Konstytucji.
  18. ↑ Art. 97 ust. 2 Konstytucji.
  19. ↑ Art. 62 Konstytucji.
  20. ↑ Art. 99 ust. 1 Konstytucji.
  21. ↑ Art. 99 ust. 2 Konstytucji.
  22. ↑ Art. 99 ust. 3 Konstytucji oraz art. 11 § 2 pkt 1 Kodeksu wyborczego.
  23. ↑ Art. 11 § 2 pkt 2 Kodeksu wyborczego w zw. z art. 21a ust. 2a ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 342 ze zm.).
  24. ↑ Maciej, Czynne i bierne prawo wyborcze w Polsce [online], Blog księgarni Profinfo.pl, 6 maja 2020 [dostęp 2023-12-01] (pol.).
  25. ↑ Art. 204 § 1 oraz art 258 Kodeksu wyborczego.
  26. ↑ Art. 211 § 1 oraz § 2 Kodeksu wyborczego.
  27. ↑ Art. 210 § 1 i 2 oraz art. 215 § 1 Kodeksu wyborczego.
  28. ↑ Art. 265 Kodeksu wyborczego.
  29. ↑ Art. 39 § 2 Kodeksu wyborczego.
  30. ↑ Art. 39 § 6 Kodeksu Wyborczego.
  31. ↑ Art. 14 § 3 Kodeksu wyborczego.
  32. ↑ W wyborach do Sejmu jest to okręg nr 19, zaś w wyborach do Senatu – okręg nr 44.
  33. ↑ Art. 28 § 1, art. 30 § 1, art. 32 § 1 oraz art. 32 § 1 Kodeksu wyborczego.
  34. ↑ Art. 40a § 1, art. 53 oraz przepisy rozdziałów 6a i 7, działu I Kodeksu wyborczego.
  35. ↑ Art. 238 oraz art. 276 Kodeksu wyborczego.
  36. ↑ Art. 101 ust. 1 Konstytucji.
  37. ↑ a b Sejm Ustawodawczy.
  38. ↑ Dekret o wyborach do Sejmu Ustawodawczego. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  39. ↑ Dekret wydany przez Naczelnika Państwa.
  40. ↑ Dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  41. ↑ Ludwik Krzywicki (red.), Statystyka wyborów do Sejmu Ustawodawczego, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1921 [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  42. ↑ a b Dekret z dnia 18 sierpnia 1922 r. o zarządzeniu wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  43. ↑ Ustawa z dnia 28 lipca 1922 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  44. ↑ Liczba ta mogła być powiększona o mandaty nieobsadzone w okręgach – art. 90 ust. 5 Ordynacji.
  45. ↑ a b Tadeusz Rzepecki, Witold Rzepecki, Sejm i Senat 1922-1927: podręcznik dla wyborców, zawierający wyniki wyborów w powiatach, okręgach, województwach, podobizny senatorów i posłów sejmowych oraz mapy poglądowe., [w:] Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, Poznań 1923 [dostęp 2023-12-02] (pol.).
  46. ↑ a b Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 3 grudnia 1927 r. o wyborach do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  47. ↑ a b Tadeusz Rzepecki, Karol Rzepecki, Sejm i Senat 1928-1933: podręcznik zawierający wyniki wyborów w województwach, okręgach i powiatach, podobizny posłów sejmowych i senatorów, statystyki i mapy poglądowe, 1928 [dostęp 2023-11-29].
  48. ↑ a b Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 sierpnia 1930 r. o wyborach do Sejmu i Senatu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  49. ↑ a b Wybory zarządzone w następstwie rozwiązania Sejmu i Senatu – M. P. z 1930 r. nr 200, poz. 284.
  50. ↑ a b Edward Szturm de Sztrem (red.), Statystyka wyborów do Sejmu i Senatu z dnia 16 i 23 listopada 1930 roku., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1935 [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  51. ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 15 lipca 1935 r. o wyborach do Sejmu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  52. ↑ Ustawa z dnia 8 lipca 1935 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  53. ↑ W skład zgromadzeń okręgowych wchodzili: okręgowy komisarz wyborczy (jako przewodniczący), delegaci samorządu terytorialnego (wybierani przez rady powiatowe, gminne i miejskie) oraz delegaci zgłoszeni przez wyborców zamieszkałych w danym okręgu (500 wyborców mogło zgłosić jednego delegata). W okręgach liczących ponad 75 000 ludności miejskiej, w skład zgromadzenia okręgowego wchodzili ponad to: delegaci samorządów zawodowych (adwokackiego, lekarskiego i notarialnego), zrzeszeń technicznych i organizacji kobiecych, zaś w okręgach na terenie których znajdowała się szkoła akademicka – dodatkowo delegaci tej szkoły (art. 32 oraz 33 Ordynacji wyborczej do Sejmu z 1935 r.). Okręgowych komisarzy wyborczych powoływał Minister Spraw Wewnętrznych (art. 22 ust. 1 Ordynacji wyborczej).
  54. ↑ Ogłoszenie Generalnego Komisarza Wyborczego z dnia 20 września 1935 r. w sprawie wyboru posłów do Sejmu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  55. ↑ a b Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o rozwiązaniu Sejmu i Senatu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  56. ↑ a b Wybory zarządzone w następstwie rozwiązania Sejmu i Senatu.
  57. ↑ Ogłoszenie o wynikach wyborów do Sejmu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  58. ↑ Zarządzenie Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 12 listopada 1946 r. o przeprowadzeniu wyborów do Sejmu Ustawodawczego. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  59. ↑ Ustawa uchwalona przez Krajową Radę Narodową.
  60. ↑ Ustawa z dnia 22 września 1946 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Ustawodawczego. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  61. ↑ Protokół z posiedzenia Państwowej Komisji Wyborczej w dniu 1 lutego 1947 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  62. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 5 sierpnia 1952 r. o zarządzeniu wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  63. ↑ Ustawa z dnia 1 sierpnia 1952 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  64. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 25 sierpnia 1952 r. w przedmiocie ustalenia podziału obszaru Państwa na okręgi wyborcze, liczby posłów, jaka ma być wybrana z każdego okręgu, oraz siedzib okręgowych komisji wyborczych. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-12-01].
  65. ↑ W praktyce, we wszystkich okręgach zarejestrowana była tylko jedna lista – Frontu Narodowego.
  66. ↑ Ogółem zgłoszono 195 zastępców kandydatów. Wszyscy otrzymali ponad połowę ważnych głosów w swoich okręgach i zostali wybrani na zastępców posłów.
  67. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 28 października 1952 r. w sprawie wyników wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w dniu 26 października 1952 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  68. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 24 września 1956 r. o zarządzeniu wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  69. ↑ a b Uchwała Rady Państwa z dnia 26 października 1956 r. w sprawie zmiany daty wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  70. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 1 lutego 1957 r. o zarządzeniu ponownych wyborów w okręgu wyborczym nr 37 z siedzibą w Nowym Sączu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  71. ↑ Ponowne głosowanie w okręgu nr 37.
  72. ↑ Ustawa z dnia 24 października 1956 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  73. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 18 października 1956 r. w przedmiocie ustalenia podziału obszaru Państwa na okręgi wyborcze, liczby posłów, jaka ma być wybrana z każdego okręgu, oraz siedzib okręgowych komisji wyborczych. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-12-01].
  74. ↑ W praktyce, we wszystkich okręgach zarejestrowana byłą tylko jedna lista – Frontu Jedności Narodu.
  75. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 22 stycznia 1957 r. o wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 20 stycznia 1957 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  76. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 19 marca 1957 r. o wynikach ponownych wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, przeprowadzonych dnia 17 marca 1957 r. w okręgu wyborczym nr 37 z siedzibą w Nowym Sączu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  77. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 29 grudnia 1960 r. o zarządzeniu wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i do rad narodowych. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  78. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 29 grudnia 1960 r. w sprawie okręgów wyborczych dla wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-12-01].
  79. ↑ a b c Wybory przeprowadzono jednocześnie z wyborami do rad narodowych.
  80. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 18 kwietnia 1961 r. o wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 16 kwietnia 1961 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  81. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 26 lutego 1965 r. o zarządzeniu wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i do Rad Narodowych. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  82. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 26 lutego 1965 r. w sprawie okręgów wyborczych dla wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-12-01].
  83. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 1 czerwca 1965 r. o wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 30 maja 1965 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  84. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 14 marca 1969 r. o zarządzeniu wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i do rad narodowych. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  85. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 2 czerwca 1969 r. o wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 1 czerwca 1969 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  86. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 12 stycznia 1972 r. o zarządzeniu wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  87. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 20 marca 1972 r. o wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 19 marca 1972 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  88. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 17 stycznia 1976 r. o zarządzeniu wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i rad narodowych stopnia wojewódzkiego. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  89. ↑ Ustawa z dnia 17 stycznia 1976 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i rad narodowych. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  90. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 20 stycznia 1976 r. w sprawie okręgów wyborczych dla wyborów do Sejmu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-12-01].
  91. ↑ a b Wybory przeprowadzono jednocześnie z wyborami do rad narodowych stopnia wojewódzkiego.
  92. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 22 marca 1976 r. o wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 21 marca 1976 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  93. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 17 stycznia 1980 r. o zarządzeniu wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i rad narodowych stopnia wojewódzkiego. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  94. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 17 stycznia 1980 r. w sprawie okręgów wyborczych dla wyborów do Sejmu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-12-01].
  95. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 24 marca 1980 r. o wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 23 marca 1980 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  96. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 10 czerwca 1985 r. o zarządzeniu wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  97. ↑ Ustawa z dnia 29 maja 1985 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  98. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 10 czerwca 1985 r. w sprawie okręgów wyborczych dla przeprowadzenia wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz liczby posłów wybieranych w tych okręgach. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-12-01].
  99. ↑ Wojewódzki konwent wyborczy tworzyli przedstawiciele rady wojewódzkiej PRON oraz władz wojewódzkich: PZPR, ZSL, SD, PAX, ChSS, PZKS – łącznie 3/5 składu, a także delegaci władz wojewódzkich innych organizacji uprawnionych do zgłaszania kandydatów na posłów – 2/5 składu (art. 43 ust. 3 Ordynacji wyborczej z 1985 r.).
  100. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 10 czerwca 1985 r. w sprawie ustalenia liczby posłów wybieranych z krajowej listy wyborczej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  101. ↑ Krajowy Konwent Wyborczy tworzyli przedstawiciele Rady Krajowej PRON oraz naczelnych władz: PZPR, ZSL, SD, PAX, ChSS, PZKS – łącznie 3/5 składu, a także delegaci naczelnych władz lub ogólnokrajowych porozumień innych organizacji uprawnionych do zgłaszania kandydatów na posłów – 2/5 składu (art. 43 ust. 1 Ordynacji wyborczej z 1985 r.).
  102. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 15 października 1985 r. o wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 13 października 1985 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  103. ↑ a b Uchwała Rady Państwa z dnia 13 kwietnia 1989 r. o zarządzeniu wyborów do Sejmu i Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  104. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie ponownego głosowania do mandatów nie obsadzonych z krajowej listy wyborczej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  105. ↑ Ponowne głosowanie na terenie całego kraju.
  106. ↑ Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej X kadencji, na lata 1989–1993. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  107. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 13 kwietnia 1989 r. w sprawie okręgów wyborczych dla wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz liczby, numerów i przeznaczenia mandatów w tych okręgach. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  108. ↑ Dekret z dnia 12 czerwca 1989 r. o zmianie ustawy – Ordynacja wyborcza do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej X kadencji, na lata 1989–1993. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  109. ↑ Tylu mandatów nie obsadzono z krajowej listy wyborczej.
  110. ↑ a b c d e f g h i j k Wybory przeprowadzono razem z wyborami do Senatu.
  111. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 czerwca 1989 r. o wynikach głosowania i wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 4 czerwca 1989 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  112. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 20 czerwca 1989 r. o wynikach ponownego głosowania i wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 18 czerwca 1989 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2024-07-16].
  113. ↑ a b Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 lipca 1991 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  114. ↑ Ustawa z dnia 28 czerwca 1991 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  115. ↑ a b Z kolejnymi dzielnikami: 1,4; 3; 5; 7...
  116. ↑ Warunek uzyskania mandatów w co najmniej 5 okręgach lub otrzymania co najmniej 5% głosów w skali kraju, nie dotyczył list zgłoszonych przez komitety wyborcze utworzone przez organizację mniejszości narodowej.
  117. ↑ a b Wybory w następstwie skrócenia kadencji Sejmu na podstawie art. 2 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. nr 41, poz. 176).
  118. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 31 października 1991 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, przeprowadzonych w dniu 27 października 1991 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  119. ↑ a b Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 czerwca 1993 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  120. ↑ Ustawa z dnia 28 maja 1993 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  121. ↑ a b c d Listy zgłoszone przez komitety wyborcze zarejestrowanych organizacji mniejszości narodowych, są zwolnione z tego warunku.
  122. ↑ a b Wybory zarządzone w następstwie rozwiązania Sejmu – M.P. z 1993 r. nr 27, poz. 285.
  123. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 września 1993 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 19 września 1993 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  124. ↑ a b Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 czerwca 1997 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  125. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 września 1997 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 21 września 1997 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  126. ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 czerwca 2001 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  127. ↑ a b Ustawa z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  128. ↑ a b Jeżeli żaden z komitetów wyborczych nie spełni tego warunku lub spełni go tylko jeden komitet – wysokość progu wyborczego ulega obniżeniu do 3% (5% dla komitetu koalicyjnego), ważnie oddanych głosów w skali kraju.
  129. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 26 września 2001 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 23 września 2001 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  130. ↑ a b Krajowe Biuro Wyborcze – Wybory parlamentarne 2001 [online], wybory2001.pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  131. ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 maja 2005 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  132. ↑ Art. 166 ust.1 Ordynacji wyborczej z 2001 – w brzmieniu nadanym przez art. 3 pkt 2 ustawy z dn. 26 lipca 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. 2002 nr 127, poz. 1089).
  133. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 27 września 2005 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 25 września 2005 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  134. ↑ Wybory 2005 [online], wybory2005.pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  135. ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 września 2007 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  136. ↑ a b Wybory zarządzone w następstwie skrócenia kadencji Sejmu (Dz.U. 2007 nr 163, poz. 1154).
  137. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 października 2007 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 21 października 2007 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  138. ↑ Wybory 2007 [online], wybory2007.pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  139. ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 sierpnia 2011 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  140. ↑ a b Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  141. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 11 października 2011 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 9 października 2011 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  142. ↑ Wybory 2011 [online], wybory2011.pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  143. ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 lipca 2015 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  144. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 27 października 2015 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 25 października 2015 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  145. ↑ PKW | Wybory do Sejmu RP i Senatu RP [online], parlament2015.pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  146. ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 sierpnia 2019 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  147. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 14 października 2019 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 13 października 2019 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  148. ↑ Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2019 r. [online], sejmsenat2019.pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  149. ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 sierpnia 2023 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-28].
  150. ↑ a b Wybory przeprowadzono razem z referendum ogólnokrajowym.
  151. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 17 października 2023 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 15 października 2023 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  152. ↑ Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w 2023 r. [online], wybory.gov.pl [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  153. ↑ Ustawa z dnia 28 lipca 1922 r. – Ordynacja wyborcza do Senatu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  154. ↑ a b Okręgi wyborcze stanowiły województwa i oddzielnie m. st. Warszawa.
  155. ↑ a b c Głosowanie przeprowadzono 7 dni po głosowaniu w wyborach do Sejmu.
  156. ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 15 lipca 1935. o wyborach do Senatu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  157. ↑ a b Data zebrań obwodowych.
  158. ↑ a b Data ponownych zebrań obwodowych.
  159. ↑ a b Data zebrań wojewódzkich kolegiów wyborczych.
  160. ↑ a b Data powołania senatorów przez Prezydenta Rzeczypospolitej.
  161. ↑ Ustawa z dnia 8 lipca 1935 r. – Ordynacja wyborcza do Senatu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  162. ↑ Krąg wyborców do senatu został znacznie ograniczony względem poprzednich wyborów oraz wyborów do Sejmu. Uprawnieni do głosowania byli jedynie wyborcy do Sejmu, którzy ukończyli 30 lat i spełniali jeden z dodatkowych warunków (uprawnieni z tytułu zasługi osobistej, wykształcenia lub zaufania obywateli – art. 2 Ordynacji wyborczej do Senatu z 1935 r.).
  163. ↑ Obwód obejmował 90-120 wyborców do Senatu.
  164. ↑ Ogłoszenie Generalnego Komisarza Wyborczego z dnia 20 września 1935 r. w sprawie wyboru senatorów. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  165. ↑ Ogłoszenie Generalnego Komisarza Wyborczego z dnia 23 września 1935 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  166. ↑ Ogłoszenie o wyniku wyborów do Senatu. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  167. ↑ Ogłoszenie Generalnego Komisarza Wyborczego z dnia 22 listopada 1938 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-29].
  168. ↑ Senat wybrany w wyborach 4 i 18 czerwca 1989 roku, był Senatem I kadencji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zaś od 31 grudnia – Senatem I kadencji Rzeczypospolitej Polskiej.
  169. ↑ Ponowne głosowanie w 6 województwach (w woj. bydgoskim, łódzkim, radomskim i słupskim – w celu obsadzenia 1 mandatu oraz w woj. leszczyńskim i pilskim, w celu obsadzenia 2 mandatów).
  170. ↑ Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Ordynacja wyborcza do Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  171. ↑ a b W woj. katowickim i warszawskim wybierano po trzech senatorów, zaś w pozostałych – po dwóch.
  172. ↑ a b c d e f g h i j k Wybory przeprowadzono razem z wyborami do Sejmu.
  173. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 czerwca 1989 r. o wynikach głosowania i wynikach wyborów do Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 4 czerwca 1989 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  174. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 20 czerwca 1989 r. o wynikach ponownego głosowania i wynikach wyborów do Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 18 czerwca 1989 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  175. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 30 października 1991 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, przeprowadzonych w dniu 27 października 1991 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  176. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 września 1993 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 19 września 1993 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  177. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 września 1997 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 21 września 1997 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  178. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 26 września 2001 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 23 września 2001 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  179. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 27 września 2005 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 25 września 2005 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  180. ↑ Wybory 2005 [online], wybory2005.pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  181. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 października 2007 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 21 października 2007 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  182. ↑ Wybory 2007 [online], wybory2007.pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  183. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 11 października 2011 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 9 października 2011 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  184. ↑ Wybory 2011 [online], wybory2011.pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  185. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 27 października 2015 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 25 października 2015 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  186. ↑ PKW | Wybory do Sejmu RP i Senatu RP [online], parlament2015.pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  187. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 14 października 2019 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 13 października 2019 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  188. ↑ Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2019 r. [online], sejmsenat2019.pkw.gov.pl [dostęp 2023-11-30] (pol.).
  189. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 17 października 2023 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 15 października 2023 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-11-30].
  190. ↑ Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w 2023 r. [online], wybory.gov.pl [dostęp 2023-11-30] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Wybory, referenda i plebiscyty w Polsce od 1918
Prezydenckie[A]
Parlamentarne
Uzupełniające do Senatu
Do Parlamentu Europejskiego
Do Sejmu Śląskiego (1922–1935)
Samorządowe
Do rad narodowych (1954–1988)
Referenda, plebiscyty
Plebiscyty
Ogólnokrajowe
lokalne
Zobacz też

Urna wyborcza

  1. ↑ W latach 1922–1933 i w 1989 wyborów dokonywało Zgromadzenie Narodowe, w 1947 dokonał Sejm Ustawodawczy.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wybory_parlamentarne_w_Polsce&oldid=74953554”