Przejdź do zawartości

Wybrzeże Trzebiatowskie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wybrzeże Trzebiatowskie
Ilustracja
Wybrzeże Trzebiatowskie w Niechorzu
Mapa regionu
Prowincja

Nizina Środkowoeuropejska

Podprowincja

Pobrzeża Południowobałtyckie

Makroregion

Pobrzeże Szczecińskie

Mezoregion

Wybrzeże Trzebiatowskie

Powierzchnia
• ogółem


290 km²

Zajmowane
jednostki
administracyjne

województwo zachodniopomorskie

Wybrzeże Trzebiatowskie (313.22) – mezoregion fizycznogeograficzny Pobrzeża Szczecińskiego, obejmujący pas wybrzeża nad Zatoką Pomorską o długości 60 km od cieśniny Dziwny po Kołobrzeg.

Od południa przylega do Równiny Gryfickiej, a od wschodu (od doliny Parsęty) graniczy z Wybrzeżem Słowińskim. Na zachód znajduje się mezoregion wysp Uznam i Wolin.

Wybrzeże obejmuje obszar o powierzchni ok. 290 km², a długość linii brzegowej wynosi ok. 60 km. Wzdłuż brzegu nad Dziwną oraz od ujścia Regi po ujście Parsęty w Kołobrzegu ciągnie się pas wydm nadmorskich. Mierzeja Dziwny domyka częściowo połączenie cieśniny z Morzem Bałtyckim, a we wschodniej części wybrzeża przybrzeżna akumulacja piasków odcięła od morza jeziora Liwia Łuża i Resko Przymorskie[1]. Na wschód od Liwiej Łuży znajduje się zarastające jezioro Konarzewo (Bagno Pogorzelickie). We wschodnim krańcu wybrzeża, w odległości 4 km od brzegu znajduje się jezioro Borek.

Rzeźba terenu

[edytuj | edytuj kod]
Klif i ruiny kościoła w Trzęsaczu

Środkową część Wybrzeża Trzebiatowskiego charakteryzują kępy morenowe, które są podcinane przez fale. Przykładem silnej abrazji są ruiny kościoła w Trzęsaczu z przełomu XIV/XV wieku, gdzie nad urwiskiem nadmorskim zachował się tylko fragment południowej ściany świątyni. W wyniku działań abrazyjnych w ciągu 500 lat nastąpiło przesunięcie linii brzegowej o tysiąc kilkaset metrów, czyli odległości w jakiej został zbudowany kościół od brzegu. Obecnie klif jest stale umacniany przez Urząd Morski w Szczecinie, by zapobiec dalszej abrazji fal sztormowych[1].

W rejonie od Rewala po zachodni fragment Niechorza znajduje się wysoczyzna moreny dennej podcięta od północy abrazyjną krawędzią wybrzeża klifowego. Od południa wysoczyzna ograniczona jest fragmentem marginalnej doliny rzeki Świniec. W obrębie rewalskiej kępy wysoczyznowej wysokości bezwzględne mają średnio 10–15 m n.p.m., a sięgają do 22 m n.p.m. (wzniesienie, na którym posadowiono latarnię w Niechorzu). Wysoczyzna jest zbudowana z glin zwałowych i piasków lodowcowych, tworzących płaską powierzchnię moreny dennej. Na zachód od Pustkowa wysoczyznę nadbudowują nadbrzeżne wały wydmowe oraz położone głębiej w ląd zespoły wydm lądowych, parabolicznych, tworzących wydłużone wały wydmowe o wysokości do 10 m[2].

Centralną część Niechorza i zachodnią część Pogorzelicy obejmuje mierzeja Liwii Łużej o szerokości od 400 m do 1200 m, która oddziela jezioro od wód Morza Bałtyckiego. Teren mierzei wznosi się na wysokość od 1 do 4 m n.p.m. i nadbudowany jest krótkimi wałami wydmowymi o wysokości do 10–12 m (do 15 m n.p.m.). Południowy, zatorfiony brzeg mierzei łagodnie opada do bardzo płytkiego jeziora przybrzeżnego. Do Liwii Łużej od strony południowej uchodzą cieki i rowy odwadniające dolinę przymorską (Liwia, Kanał Lądkowski, Liwka)[2].

Nad morzem, na wschód od centralnej części Pogorzelicy, rozciąga się obszar intensywnej akumulacji eolicznej. W obszarze przybrzeżnym występują typowe nadmorskie wydmy wałowe o wysokości od 6 do 10 m n.p.m. Południowy brzeg akumulacji eolicznej opiera się o krawędź wysoczyzny na wschód od wsi Skalno, wznoszącej się do 32,4 m n.p.m.[2] Dalej na wschód i południe, po ujście Regi rozciąga się zespół wysokich pagórów wydmowych wznoszących się na wysokość do 40,0 m n.p.m. (Lesica). Pomiędzy nimi występują niecki zagłębień deflacyjnych lub wąskie dolinki okresowo czynnych cieków[2].

Nazwane wzniesienia: Sowia Góra (35 m n.p.m.), Lesica (40 m n.p.m.), Cyganka (34 m n.p.m.). Mrówcze Góry są skupiskiem wzniesień od 10,7 do 22,0 m n.p.m., pośród których ulokowane są zabudowania jednostki wojskowej 78 Pułku Rakietowego Obrony Powietrznej.

Kępy morenowe na Wybrzeżu Trzebiatowskim w marcu widziane od lądu, z pola przed Trzebuszem
Kępy morenowe na Wybrzeżu Trzebiatowskim w marcu widziane od lądu, z pola przed Trzebuszem

Wody przybrzeżne

[edytuj | edytuj kod]

W 2008 roku dokonano badań jakości wód przybrzeżnych Wybrzeża Trzebiatowskiego w dwóch stanowiskach. Elementy fizykochemiczne wód oceniono na poniżej stanu dobrego. Udział substancji szczególnie szkodliwych zbadano tylko w pobliżu ujścia Regi, gdzie oceniono stan na dobry. Stan elementów biologicznych na stanowisku w gminie Rewal oceniono na słaby, a w pobliżu ujściu Regi na umiarkowany. Stan ekologiczny oceniono w pierwszym na słaby, a przy ujściu Regi na umiarkowany. W dwustopniowej skali inspektorat ocenił stan wody przybrzeżnej tego obszaru na zły[3].

Przyroda

[edytuj | edytuj kod]
Bylica polna w odmianie nadmorskiej

Znaczną część mezoregionu obejmują dwa obszary sieci Natura 2000: Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski oraz obszar specjalnej ochrony ptaków "Wybrzeże Trzebiatowskie”.

Na obszarze wybrzeża ustanowiono 5 rezerwatów przyrody. Pierwszy rezerwat „Jezioro Liwia Łuża” jest miejscem lęgowym łabędzi i ostoją ptactwa wodnego. Drugi florystyczny rezerwat „Roby” ma na celu ochronę stanowisk roślin naczyniowych i zarodnikowych. We wschodniej części wybrzeża utworzono rezerwat leśny „Nadmorski bór bażynowy w Mrzeżynie”, którego celem ochrony przyrody jest zachowanie w pełni wykształconego zbiorowiska leśnego boru bażynowego na typowym siedlisku wydm nadmorskich. W zachodniej części wybrzeża powołano dwa rezerwaty „Klif w Dziwnówku” i „Klif w Łukięcinie”, chroniące klify na wybrzeżu Bałtyku.

Fitocenozy na Wybrzeżu Trzebiatowskim odróżnia nieznaczny udział wrzośca bagiennego i brak woskownicy europejskiej, jednak posiadają one szereg specyficznych cech, dotyczących genezy, powiązań sukcesyjnych i struktury gatunkowej, charakterystycznych dla nadmorskich borów bagiennych[4].

Zagospodarowanie

[edytuj | edytuj kod]
Kąpielisko w Pobierowie

Wybrzeże Trzebiatowskie znajduje się na uboczu głównych szlaków komunikacyjnych, jednakże jest wykorzystywane w sezonie letnim na potrzeby turystyki i rekreacji[1].

Na Wybrzeżu Trzebiatowskim położone są kąpieliska: Dziwnów, Dziwnówek, Łukęcin, Pobierowo, Rewal, Niechorze, Pogorzelica, Mrzeżyno, Dźwirzyno, Grzybowo.

Na wybrzeżu ulokowane są 3 porty morskie: port Dziwnów, port Mrzeżyno, port Dźwirzyno oraz 2 przystanie morskie w Rewalu i Niechorzu. Większość z nich jest wykorzystywana głównie przez rybaków.

Głównymi miastami mezoregionu są Trzebiatów, Kamień Pomorski i Dziwnów.

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Popularne miejsce letniego i weekendowego wypoczynku. Liczne ośrodki wypoczynkowe i gospodarstwa agroturystyczne. W Kamieniu Pomorskim uzdrowisko. Wybrane atrakcje turystyczne i zabytki:[5][6]

Szlaki turystyczne

[edytuj | edytuj kod]

Istniejące i projektowane szlaki turystyczne mezoregionu:[7]

Ścieżki rowerowe Urzędu Gminy Rewal:[8]

  • szlak rowerowy czerwony Szlak rowerowy „Śladami Rybołówstwa Morskiego”
  • szlak rowerowy niebieski Szlak rowerowy „Śladami Historii Niechorza”
  • szlak rowerowy zielony Szlak rowerowy „Jezioro Liwia Łuża”
  • szlak rowerowy żółty Szlak rowerowy „Leśnym Duktem”
  • szlak rowerowy czarny Szlak rowerowy „Wschodni Szlak Łącznikowy”

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2001, s. 49. ISBN 83-01-13050-4.
  2. a b c d Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rewal. UG Rewal, 2005-02-23, s. 6-7.
  3. Stan środowiska w województwie zachodniopomorskim w 2008 roku. Szczecin: WIOŚ Szczecin, 2009-10, s. 44.
  4. Beata Bosiacka. O wrzoścu bagiennym w gminach Trzebiatów, Kołobrzeg i Karlino na Pomorzu Zachodnim. „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”. 1 (59), s. 104, 2003. ISSN 0009-6172. 
  5. Powiat Gryficki. Oficjalny serwis internetowy – Turystyka w powiecie [online], www.gryfice.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  6. Starostwo Powiatowe w Kamieniu Pomorskim [online], powiatkamienski.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-09] (pol.).
  7. Zachodniopomorska Baza Szlaków Turystycznych – Wędruj Z Nami – News [online], www.szlaki-zachodniopomorskie.pl [dostęp 2017-11-27].
  8. Ścieżki Rowerowe w Gminie Rewal. Centrum Informacji Promocji i Rekreacji Gminy Rewal. [dostęp 2012-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-02)].