Zdzisław Obertyński

Zdzisław Marian Obertyński (ur. 1 grudnia 1894 we Lwowie, zm. 12 maja 1978 w Otwocku) – polski ksiądz katolicki, historyk Kościoła, historyk sztuki.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Zdzisława i Marii z Pogorskich. Wykształcenie średnie otrzymał we Lwowie i w gimnazjum jezuickim w Kalsburgu k. Wiednia, gdzie w 1913 uzyskał świadectwo dojrzałości. Studiował prawo na Uniwersytecie Wiedeńskim (1913–1914). W latach 1916–1918 służył w stopniu porucznika kawalerii w armii austriackiej. Ciężko ranny dostał się do niewoli rosyjskiej i przebywał w różnych obozach jenieckich na terenie Rosji. Po wybuchu rewolucji uciekł z niewoli w 1918. Następnie został adiutantem gen. T. Rozwadowskiego i uczestniczył w formowaniu polskich sił zbrojnych. Po wyjeździe Rozwadowskiego do Paryża Obertyński wstąpił do seminarium duchownego w Krakowie. Studiował w jezuickim Canisianum w Innsbrucku oraz teologię w Rzymie. Święcenia diakonatu, a następnie kapłańskie przyjął w 1922.

Pracował najpierw w Gołogórach, a od 1925 we Lwowie, gdzie był prefektem w szkołach powszechnych i średnich oraz wikariuszem w parafiach św. Magdaleny i św. Mikołaja. Doktorat z archeologii i historii sztuki kościelnej w 1926, habilitacja w 1930 na UJK z archeologii chrześcijańskiej i liturgiki historycznej. Wykładowca historii Kościoła na UW w latach 1932–1939 i 1947–1958. Profesor nadzwyczajny - 1936. Członek przybrany Towarzystwa Naukowego we Lwowie.

W latach okupacji nie przerwał działalności dydaktyczno-naukowej, kontynuując ją na terenie Włoch, Francji i Wielkiej Brytanii.

Zajmował się dziejami Ormian polskich, ikonografią chrześcijańską, średniowiecznymi pontyfikałami w Polsce.

Zmarł w szpitalu w Otwocku. Pochowany został w grobowcu ss. niepokalanek obok sanktuarium Matki Boskiej Jazłowieckiej w Szymanowie k. Sochaczewa.

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 1939, 1946)
Komandor Orderu Zasługi Cywilnej (Bułgaria)
Medal Obrony (Wielka Brytania)

Wybrane publikacje

Pontificale arcybiskupa lwowskiego Jana Rzeszowskiego w bibljotece kapitulnej w Gnieźnie, Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich 1930.
Tak zwany Psałterz Marjański z Zinna, Warszawa 1934.
Die Florentiner Union der polnischen Armenier und ihr Bischofskatalog, Roma: Pont. Inst. Orientalium Studiorum 1934.
Litewskie plany polskich kapucynów, Wilno 1939.
Zmartwychwstańcy a Niepokalanki. Próba dokumentacji wzajemnej zależności, t. 1–2, Varsaviae 1950.
Weto kardynała Puzyny, „Collectanea Theologica” 29 (1958), z. 1–IV, s. 11–48.
Die polnischen Armenier und ihr Erzbischof Andreas in Jazłowiec, Wien 1961.
Historia Kościoła w Polsce, t. 1: Do roku 1764, cz. 1: Do roku 1506, red. Bolesław Kumor, Zdzisław Obertyński, Poznań - Warszawa: „Pallottinum” 1974.
The Cracow pontifical = (Pontificale Cracoviense saeculi XI) : Cracow, Jagellonian Library, MS.2057, ed. by Z. Obertyński, London: Henry Bradshaw Society 1977.
Pontyfikał krakowski z XI wieku = Pontificale Cracoviense Saeculi XI, wydał Zdzisław Obertyński, Lublin: TN KUL 1977.
Historia Kościoła w Polsce, t. 2: 1764–1945, cz. 1: 1764–1918, red. Bolesław Kumor, Zdzisław Obertyński, Poznań - Warszawa: „Pallottinum” 1979.
Historia Kościoła w Polsce, t.2: 1764–1945, cz. 2: 1918–1945, red. Bolesław Kumor, Zdzisław Obertyński, Poznań - Warszawa: „Pallottinum” 1979.
Historia kościoła ormiańskiego w Polsce, Warszawa: Koło Zainteresowań Kulturą Ormian przy Oddziale Warszawskim Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego 1990.

Bibliografia

Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 218. [dostęp 2021-08-22].
Franciszek Stopniak. Ks. Prof. Dr Zdzisław Obertyński. „Studia Theologica Varsaviensia”. 17/1, s. 5–14, 1979. Warszawa.
Krzysztof Ożóg, Obertyński Zdzisław [w:] Słownik historyków polskich, red. M. Prosińska-Jackl, Warszawa 1994, s. 379.