wązkie, często ząbkowane i na brzegach kolczyste. Kwiaty zebrane w łuskowate kłosy, gałęziste grona, albo główki; u niewielu gatunków kwiaty są wierzchołkowe i stoją pojedynczo. Kielich rurkowaty, 6 dzielny, z tych trzy działki wewnętrzne są kolorowe, do płatków korony podobne. Owoce pospolicie jagoda trzykomórkowa, wieloziarnowa; niekiedy wszystkie jagody w jednymże kłosie są zrosłe z sobą, i tworzą jeden owoc, np. w ananasie. Główniejsze rodzaje są: Tillandsia, Pitcarnia, Xerophyta, Bromelia, Agave. S. P.
Ananasowy eter, czyli esencyja ananasowa, lub olejek ananasowy, jeden z tak zwanych eterów owocowych; jest to roztwór etyloeteru masłowego (maślan tlenku etylu), w 8—10 razy większej ilości czystego alkoholu. Zapach tej cieczy jest bardzo podobny do ananasów, i dla tego dawniej była używana do fabrykacji sztucznego rumu; obecnie zaś używa się do nadania zapachu tak zwanym cukierkom owocowym i innym wyrobom cukierniczym. T. C.
Ananchites (Ananchytes Lamarck). Pod tą nazwą znany jest pewien rodzaj jeżów morskich czyli echinitów kopalnych, których wszystkie gatunki są właściwością formacyj krédowych Europejskich. K. J.
Ananijasz i Safira. Dzieje Apostolskie (5, 1—11), tak opisują ich występek przeciw Duchowi świętemu i karę boską, jaką odnieśli: „Niektóry mąż, imieniem Ananijasz, z Safirą żoną swą, przedał rolą; i ujął z pieniędzy za rolą, z wiadomością żony swej; a przyniósłszy część niektórą, położył przed nogi Apostolskie. I rzekł Piotr: Ananijaszu, przeczże szatan skusił serce twe, iżbyś skłamał Duchowi świętemu i ujął z zapłaty roli? Azaż zostawając nie tobie zostawało, a przedawszy nie w mocy twej było? Czemuś tę rzecz do serca twego przypuścił? Nie skłamałeś ludziom ale Bogu. A słysząc słowa te Ananijasz, padł i umarł. A wstawszy młodzieńcy, znieśli go na stronę, a wyniósłszy pogrzebli. I stało się, jakoby we trzy godziny, żona też jego, nie wiedząc co się było stało, weszła. I rzekł jej Piotr: Powiedz mi niewiasto, jeśliście za to przedali rolą? A ona rzekła: Iście, za to. A Piotr do niej: Cóż to żeście się zmówili, abyście kusili Ducha Pańskiego? Oto nogi tych, którzy pogrzebli męża twego, u drzwi, i wyniosą cię. Natychmiast padła u nóg jego i skonała. A wszedłszy młodzieńcy naleźli ją umarłą; i wynieśli, i pogrzebli podle męża jej. I padł wielki strach na wszystek Kościół, i na wszystkie którzy to słyszeli. Oboje nie zgrzeszyli zatrzymaniem części pieniędzy, bo żadne prawo nie zobowiązywało ich do złożenia całkowitej summy na rzecz braci, oraz szafunek przychodu ze sprzedaży roli zależał od dobrej ich woli; ale zgrzeszyli dopuszczając się kłamstwa i hipokryzyi, i tém ściągnęli na się nagłą karę Boga. L. R.
Ananijew, miasto powiatowe gubernii Chersońskiej, leży o 46 mil na północo-zachodzie Chersonu. — Powiat Ananijewski zamyka w sobie przestrzeni 133 mil □. Ludności około 80,000. Powierzchnia powiatu, szczególniej południowa jego część, jest ogromnym stepem, wystawionym na skwary i długie susze. Mieszkańcy trudnią się hodowaniem bydła.
Ananke (z greckiego, anagke, konieczność), nieuniknione Fatum (ob.), małżonka Chronosa (czasu), albo Heraklesa (siły). Czczono ją w Koryncie. Cechą charakterystyczną jej posągów były ogromne gwoździe, kliny, dyby i t. d.
Anapa (u Czerkiesów Bugur-Kale), forteca w kraju Zakaukazkim, na brzegu wschodnim morza Czarnego, przy ujściu rzeki Bugura; założona przez sułtana Abd-el-Chamida w 1791 r. dla obrony Tatarów, osiadłych nad Kubaniem, po opanowaniu przez Rossyjan przesmyku Kerczo-Jenikalskiego. W 1791 r. forteca ta wziętą została przez Rossyjan, ale traktatem zawartym w Jassach wrócona Porcie. W 1807 r. Rossyjanie znowu ją opanowali, i powtórnie odstąpili Turkom
