טאָן
- transliteracja:
- YIVO: ton; polska: ton
- znaczenia:
czasownik przechodni
czasownik posiłkowy
- (2.1) … w połączeniu z rzeczownikiem w formie tematu czasownika (z rodzajnikiem nieokreślonym) wyrażający krótką czynność jednokrotną
- (2.2) … w połączeniu z rzeczownikiem w formie bezokolicznika czasownika (bez rodzajnika) podkreślający daną czynność
czasownik zwrotny
- (3.1) טאָן זיך → dziać się, wydarzać się, zdarzać się, stawać się, odbywać się
rzeczownik, rodzaj męski
rzeczownik, rodzaj żeński
- (5.1) tona
- odmiana:
- (1-3) lp איך טו, דו טוסט, ער / זי / עס טוט ‖ lm מיר טוען, איר טוט, זיי טוען ‖ fp האָבן + געטאָן
- (4.1-2) lp טאָן; lm טענער
- (5.1) lp טאָן; lm טאָנען (w połączeniu z liczebnikami głównymi: טאָן)[1]
- przykłady:
- (1.1) וואָס טוען זיי? → Co oni robią?
- (1.1) וואָס טוט מען? → Co robić?
- (1.1) וואָס וועסטו אים טאָן? → I co mu zrobisz?[2]
- (2.1) טאָן אַ קוק → spojrzeć, rzucić okiem (wobec: patrzeć)
- (2.1) טאָן אַ זאָג → powiedzieć, rzec, rzucić uwagę (wobec: mówić)
- (2.1) טאָן אַ קלאַפּ → stuknąć (wobec: stukać)
- (2.2) טאָן דערמאָנען → przypominać nieustająco, nie szczędzić przypomnień (wobec: przypominać)
- (3.1) וואָס טוט זיך דאָ? → Co się tu dzieje?
- (3.1) וואָס טוט זיך מיט דיר? → Co się z tobą dzieje?
- (3.1) עפּעס טוט זיך. → Coś się dzieje[3].
- składnia:
- (3.1) טאָן זיך מיט → dziać się / stawać się / być z + N., przydarzać się + C.
- kolokacje:
- (1.1) טאָן אַן אַרבעט → wykonywać pracę[4]
- (1.1) טאָן גוטס → czynić dobro[4]
- (1.1) טאָן אַ פֿעלער → robić / popełniać błąd[4]
- (1.1) תּפֿילה טאָן → odmawiać modlitwę, modlić się
- (4.1-2) פֿאַלשער טאָן → dosł. i przen. fałszywy ton, fałszywa nuta
- (4.2) געבן / אָנגעבן דעם טאָן → nadawać ton[2]
- (4.2) אין דעם טאָן → w tym tonie, na tę nutę, w tym duchu[2]
- synonimy:
- (2.1) געבן
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- (1.1) האָבן צו טאָן → mieć do czynienia
- etymologia:
- (1-3) śwn. tuon, por. niem. tun[5]
- (4) śwn. tōn < łac. tonus < gr. τόνος (tónos), por. niem. Ton[6]
- (5) franc. tonne < śr.łac. tonna, por. niem. Tonne
- uwagi:
- (1-3) Wariant: טון (tun), z częściowo inną odmianą.
- źródła:
- ↑
Hasło „טאָן” w: Борис Вайнблат, Идиш-русский словарь, 2008, s. 333.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Hasło „טאָן” w: Uriel Weinreich, Modern English-Yiddish, Yiddish-English dictionary, YIVO Institute for Jewish Research, Nowy Jork 1968, s. 602.
- ↑
Yitskhok Niborski, Bernard Vaisbrot, Dictionnaire yiddish-français, Bibliothèque Medem, Paryż 2002, ISBN 2951137273, s. 287.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Дмитрий Владимирович Тищенко, Идиш-русский словарь, Арт Економі, Kijów 2012 (2019), ISBN 978-617-7289-86-8.
- ↑ Hasło „tun” w: Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache, Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften.
- ↑ Hasło „Ton” w: Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache, Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften.
