1649
godina
(Preusmjereno sa stranice 1649.)
- Ovo je članak o godini 1649.
Godina 1649 (MDCXLIX) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1610-e 1620-e 1630-e – 1640-e – 1650-e 1660-e 1670-e |
| Godine: | 1646 1647 1648 – 1649 – 1650 1651 1652 |
| Gregorijanski | 1649. (MDCXLIX) |
| Ab urbe condita | 2402. |
| Islamski | 1058–1059. |
| Iranski | 1027–1028. |
| Hebrejski | 5409–5410. |
| Bizantski | 7157–7158. |
| Koptski | 1365–1366. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1704–1705. |
| • Shaka Samvat | 1571–1572. |
| • Kali Yuga | 4750–4751. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4285–4286. |
| • 60 godina | Yin Zemlja Vo(l) (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11649. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 2. 1. (23. 12. 1648. po j.k.) -
Bogdan Hmeljnicki ušao u Kijev - začetak Kozačkog hetmanata (Hetmanština, zvanično Zaporoška Vojska). - 14. 1. - Hrvatski sabor u Varaždinu, ban Nikola VII. Zrinski uveden u bansku čast[1].
- januar - Kandijski rat: Crnogorci napadaju Bar pomažući mletačko iskrcavanje (Leonardo Foscolo) koje nije uspjelo[2]; brdska plemena se nisu pojavila[3].
- 1. 2. - Papa potvrdio zagrebačkog biskupa Petra Petretića[1].
- 9. 2. (30. 1. po j.k.) - Kralj Čarls I pogubljen tri dana nakon što je osuđen za izdaju - monarhijski Engleski interregnum traje do 1660.
- 15. 2. (5. 1. po j.k.) - Čarls II Stjuart priznat u Škotskoj.
- 22. 2. - Mogulsko-safavidski rat (1649-53): persijski šah Abbas II zauzeo Kandahar.
- februar - Mlečani sa Nikšićanima, Riđanima i Drobnjacima zauzeli Risan;
- 11. 3. - Rueilski mir okončava prvu Frondu u Parizu.
- mart - Morlaci od Trogira i Splita prešli Cetinu da bi prihvatili harambašu Iliju Nakića, ali naleteli na Turke i izgubili 200 ljudi; Turci nakon toga opustošili Polaču kod Knina[5].
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 21. 4. - Marylandski akt o toleranciji za trinitarne hrišćane.
- 12. 5. - Kandijski rat: Giacomo da Riva uspešniji u pomorskoj bici protiv kapudan-paše Voinok Ahmeda kod Stare Fokeje[6].
- 27. 5. - Razbijena pobuna Levellera u engleskoj Armiji novog uzora.
- 29. 5. (19. 5. po j.k.) -
Engleski Krnji parlament proglasio Commonwealth (republiku). - jun, početkom - Livanjski Turci upali u šibenski kraj, ubili 70 morlaka i odveli 300 žena i dece - morlaci ubrzo uzvraćaju upadom u Bosnu[7].
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 1. 7. - Žitvatoročki mir iz 1606. između Habsburga i Osmanlija obnovljen na 22 godine, s tim što Habsburzi više ne daju godišnji danak[1][8].
- srpanj - U Šibeniku se pojavila kuga koja je odnela većinu stanovnika; hara i u ostatku Dalmacije do početka iduće godine, izaziva i veliku glad[9].
- jul - Beg Filipović zapalio Nin, odbijen od Klisa; sledi nekoliko meseci zatišja zbog kuge[10].
- 19. 7. - Dioba Nikole i Petra Zrinskog: Nikola dobio Međimurje sa Čakovcem i Strigovom, Vrbovec i Rakovec u križ. županiji, Zrinsku kuću u Beču, te Zrinske posjede u Ugarskoj. Petar dobio Gorski kotar s Brodom na Kupi, Primorje s Bakrom, Hreljinom, Grobnikom i Kraljevicom, imanje Božjakovinu, te Ozalj, Ribnik i Švarču kod Karlovca[1].
- 29. 7. - Jak zemljotres u Tokiju.
- leto - Harambaša Petar Kulišić pleni turska i dubrovačka sela[11].
- 10. 8. - Grbljani, Mainjani i Pobori se pod mletačkim vođstvom ulogorili na Cetinju, pridružili im se mnogi Crnogorci, ne i spahija Martin[2] koji je prebegao Turcima[12].
- 25. 8. - Počinje Cromwellovo osvajanje Irske (1649-53).
- 28. 8. - Skadarski sandžakbeg Jusufbegović napao mletački logor u Lješkopolju blizu Morače i razbio ih[12] - Mlečani će se povući iz Crne Gore (u Kotor[13]) a Turci će primiriti Crnogorce i Brđane, sem Bjelopavlića[2].
- 2. 9. - Rat za Castro okončan uništenjem tog grada od strane papskih snaga.
- 21. 9. - Okončana Opsada Droghede - Englezi masakrirali irski garnizon.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- oktobar - Turci upali u Ravne kotare i ubili 70 morlaka - ovi će odgovoriti napadima na Bihać i Livno[10].
- 21. 10. - Pohara Wexforda: Cromwellove snage masakrirale irske vojnike i civile.
- studeni, koncem - Kako bi kaznio bosanske Turke, Petar Zrinski zapalio tri sela kod Izačića i Klokoča i uzeo 2.100 grla stoke; kod crkve u Rakovici porazio zapovjednika Krupe delibašu Badankovića (Badančevića?)[1].
Kroz godinu
uredi- 1646-49 - Moguće vreme nastanka "Hasanaginice".
- Gavrilo Trojičanin iz Pljevalja zapisao da Turci čine "veliku bedu" svojim podanicima i "svakog dana" uzimaju danke[14][15] (vojnici Ali-age[16]).
- U Hrvatskoj se pojavilo mnogo razbojnika nakon povratka vojnika iz Tridesetogodišnjeg rata[1].
- Uveden "dvorski agent" (agens aulicus) koji je na habsburškom dvoru zadužen za poslove Hrvatske (razmišlja se o izjednačavanju Ugarske i Hrvatske sa austrijskim zemljama)[17].
- Obnovljena zabrana trgovine preko luka Bakar i Bakarac, proširena na platno, bakar, željezo i mjed[18].
- Jakov Mikalja započeo tiskanje djela Blago jezika slovinskoga illi slovnik u komu izgovarajuse rjeci slovinske Latinski i Diacki.
- U Rusiji donesena kodifikacija zakona Sobornoje uloženije - konsolidovano kmetstvo.
- U Engleskoj se okupili "Kopači" (Diggers).
- Otto von Guericke pronašao klipnu pumpu.
- Descartesov traktat "Strasti duše".
Rođenja
uredi- 23. 7. - Giovanni Francesco Albani, papa Klement XI. († 1721)
Smrti
uredi- 9. 2. - Karlo I., kralj Engleske, Škotske i Irske (* 1600)
- 16. 3. - Jean de Brébeuf, jezuitski misionar i svetac (* 1593)
- 26. 3. - John Winthrop, puritanac, kolonijalac u Americi (* 1587/8)
- 30. 6. - Simon Vouet, slikar (* 1590)
- 3. 7. - Tomo Mikulić, kraljevski personal[1]
- avgust - Sofu Mehmed-paša, bivši veliki vezir
Reference
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Horvat, Ban Nikola Zrinski mladji
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Historija n. J., 550
- ↑ 3,0 3,1 Istorija s. n., 359
- ↑ Istorija s. n., 374
- ↑ Istorija s. n., 366
- ↑ Setton, 155
- ↑ Istorija s. n., 367
- ↑ Setton, 157
- ↑ Historija n. J., 560
- ↑ 10,0 10,1 Istorija s. n., 368
- ↑ Istorija s. n., 365
- ↑ 12,0 12,1 Istorija s. n., 375
- ↑ Crna Gora od kraja XV veka do 1914. godine, rastko.rs
- ↑ Vladimir Ćorović, Verski pokreti, rastko.rs
- ↑ Vladimir Ćorović, Književnost u Bosni i Hercegovini, rastko.rs
- ↑ Justin Popović, Život svetog Vasilija Ostroškog čudotvorca, rastko.rs
- ↑ Historija n. J., 703
- ↑ Historija n. J., 714
- Literatura
- Rudolf Horvat, Ban Nikola Zrinski mladji (hr Wikisource)
- Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5