Prokurator (Drevni Rim)
Prokurator je bio visoki državni funkcioner u starom Rimu, najčešće namesnik provincije. Danas ovaj pojam označava državnog tužioca ili pravnika.
Naziv prokurator ima tri značenja:
- Visoki državni funkcioner u starom Rimu, te kasnije u Veneciji i dr.
- Onaj koji upravlja, upravnik imanja u nekim zemljama.
- Onaj koji kao opunomoćenik zastupa koga; posrednik.
U trećem značenju, onaj koji dobija punomoć da sklapa poslove za drugoga, nazivao se prokurist. To je takođe bilo ime za poslovođu preduzeća ili banke (onog koji je pravno zastupa).
U Francuskoj je državni prokurator ime za državnog tužioca.
Antički Rim
urediU rimskom pravu, prokurator je bio zastupnik ili punomoćnik kojeg postavlja neka osoba sa ovlašćenjem da vodi sve ili neke određene poslove, naročito sudske. Prokurator je obično bio oslobođeni rob gospodara.
U doba carstva, od Oktavijana Avgusta, prokurator je bio visoki zvaničnik u carskoj administraciji. On je bio odgovoran za ubiranje poreza i upravu nad manjim provincijama. Prokuratori su postavljani iz redova vitezova (drugi po značaju stalež u Rimu, iza senatora), kao i oslobođenika. Obično se prevodi sa „namesnik“.
Npr. Judeja je, zajedno sa Idumejom i Samariji, od 6. do 66. godine činila provinciju na čelu sa prokuratorom, osim 41-44. godine, kada je ponovo postala vazalska kraljevina. Nalazila se u sastavu provincije Sirije, na čijem je čelu bio legat.