Miroslav Filipović
| Miroslav Filipović | |
|---|---|
 {{{opis}}}
| |
Karijera
| |
| Čin | bojnik |
Miroslav Filipović (Jajce, 5. jun 1915[1] — Zagreb, 1946) je bio franjevac, ustaša, jedno vreme komandant logora Jasenovac i logora Stara Gradiška.[2] Odgovoran je za brojne zločine nad Srbima, zbog čega je prozvan „fra Sotona“, a posle rata osuđen na smrtnu kaznu vešanjem.[1]
U vreme njegovog komandovanja od samo četiri meseca u Jasenovcu pobijeno je 20.000–30.000 zatočenika. Kao ekstremni hrvatski nacionalista i fašista, Miroslav Filipović-Majstorović (kako je bio poznat) je kombinovao svoju religiju sa ekstremnom političkom ideologijom.
Rođeno ime mu je Miroslav Filipović. Od oca Antuna i majke Marice (rođene Radulović). Franjevačku gimnaziju je završio u Visokom.[1] U franjevački novicijat je stupio juna 1932. godine u Livnu, kada je uzeo religijsko ime fra Tomislav, pod kojim je bio poznat sve do 1942. godine. Posle završenog novicijata, položio je prve zevete 30. juna 1933, završio gimnaziju i upisao filozofiju i teologiju u Sarajevu. Za sveštenika je priređen u septembru 1939. godine. Poslednju godinu studija 1939/40 proveo je u Kraljevoj Sutjesci. Sredinom 1940. godine postao je kapelan samostana u Petrićevcu (kod Banje Luke). Tada se povezao sa Viktorom Gutićem i pristupio ustaškom pokretu. Prijavio se da postane samozvani vojni kapelan za ustaše, koje je u to vreme kontrolisao NDH. Zbog neposlušnosti, samovolje i veze sa ustašama, u januaru 1942, napisan mu je premeštajni dekret[3] kada postavljen je za kapelana u Rama-Šćit regionu (severna Hercegovina). Ipak, on se vratio u Petrićevac i umesto odlaska u Ramu.
Miroslav Filipović je kasnije prešao u Drugu brigadu Poglavnikovog tjelesnog zdruga (ustaška vojna formacija) u Banjoj Luci.
Na čelu ustaške grupe, 7. februara 1942. u selu Rakovica učestvovao je u ubistvu krampovima 52 radnika Srbina, a zatim u selu Drakulić zajedno sa bratsvom samostana Petrićevac je pobio oko 1.500 Srba. U selu je preživela samo jedna žena, Lenka, sa svoje petoro dece, te još jedno dete, čije su roditelje ubili. Lenka je kasnije poludela. Srbe su lovili i ubijali po okolnim zaseocima. Ukupno je tog dana ubijeno oko 2.300 Srba. Vrhunac divljaštva je bio pokolj šezdesetoro dece, koje su zatekli u školi. Fra Filipović je odvojio katoličku i muslimansku decu, a srpskoj deci su sekli glave. Učiteljica, koja je sve to morala da gleda, poludela je.
Osim fra Filipovića–Majstorovića, u zverstvima i klanjima posebno su se isticala još tri fratra: Brekalo, Matković i Brkljanić. Ovi događaju su detaljno opisani u knjizi hrvatskog istoričara Viktora Novaka „Magnum Crimen".
Krajem februrara 1942, otišao je u Zagreb. Tamo je zbog počinjenih zločina završio u istražnom zatvoru. U junu iste godine postavljen je za zapovednika logora u Jasenovcu. U međuvremenu je najpre suspendovan u franjevačkom redu, a zatim, odlukom uprave reda pri Svetoj stolici, a 10. jula 1942. godine je potpuno isključen. Tada je izgubio i pravo na ime fra Tomislav. Krajem oktobra 1942, iz Jasenovca je u prebačen za nadzornika logora Stara Gradiška.[3]
U martu 1943. godine je prešao u Mostar u činu satnika, pod prezimenom Karlović kao operativni bočnik pukovnika Franje Šimića. A već u decembru se ponovo stavlja na službu Ustaškog zapovedništva u Zagrebu. U aprilu 1944. je dobio čin ustaškog bojnika i prebačen je Liku, a zatim je u septembru 1944. postao zapovednik Kozarskog područja, gde je ostao sve do početka 1945, posle čega je zadužen za vođenje izveštajne službe u istočnoj Bosni.[3]
Ovaj franjevac je u jesen 1942. zamenio mantiju uniformom i pod imenom Miroslava Majstorovića postao zapovednik logora Jasenovac. O njemu svedoče neki preživeli logoraši, a njegove izjave, kao i izjave nekih drugih ustaških „časnika“ jednostavno se ne mogu shvatiti.
Logoraš Zvonko Tkalec je izjavio: „Pred katolički Božić 1942. radi bekstva četiri logoraša iz Jasenovca, lično je ustrelio dva, a zatim još pedeset šest Jevreja (Židova) na radu u selu Bistrici. Sutradan je ubio još devetoro. Na samo Badnje veče sa svojim ustašama pobio je oko šesto srpskih žena i dece zatvorenih u Kuli, a dovedenih negde sa Kozare."
Svjedok Krkač Tomo opisuje Majstorovića u svom iskazu, pa kaže: „Gledao sam vrlo često za vrijeme svoga boravka u Jasenovcu, kako je Majstorović vlastoručno strijeljao zatočenike u tzv. javnim nastupima. Taj je Majstorović imao neku kratku gumenu cijev, koju je znao katkada staviti na ranu, odakle je žrtvi tekla krv i onda je tu krv sisao govoreći: hoću da se napijem komunističke (ili židovske) krvi. Vidio sam kako su si Majstorović i Stojčić priuštili zabavu, da trojicu Cigana pobiju na taj način, što su naredili prvom Ciganinu, da maljem ubije drugog Ciganina, treći da ubije prvoga, a oni su zatim likvidirali posljednjega."
I mnogi su drugi svjedoci iskazali, da su vidjeli, kako je Filipović vlastoručno ubijao zatočenike.
Početkom maja 1945. godine pobegao je u Austriju, i predao Britanciima, koji su ga odmah izručili jugoslovenskim vlastima. Posle je izveden pred vojni sud. Zato što je kao jedan od vodećih komandanata ustaške terorističke vojske sudjelovao u Bosni, u okolini Banje Luke, posebno sela Drakulići, te Hercegovini u tzv. čišćenjima, u kojima je masovno ubijao nevino stanovništvo, palio njihovu imovinu, mučio, pljačkao, odvodio u logore, te kao komandant ustaškog logora u Jasenovcu u periodu od 10. juna 1942. do 27. oktobra 1942. i logora u Staroj Gradiški u periodu od 27. oktobra 1942 do 27. marta 1943. izvršio masovne zločine, lično ili kao naredbodavac, Vojni sud Komande grada Zagreba ga je 29. juna 1945. godine proglasio krivim i osudio na smrtnu kaznu vješanjem, trajan gubitak građanske časti i konfiskaciju imovine.[1]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Srbija protiv smrtne kazne: „Presuda Vojnog suda Komande grada Zagreba Miroslavu Filipoviću-Majstoroviću i družini“ Arhivirano 2016-03-09 na Wayback Machine-u, format pdf, 29.6.2013, pristup 24.6.2013
- ↑ Tomasevich 2002: str. 401
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Tko je ko u NDH - Hrvatska 1941—1945, grupa autora, Minerva, Zagreb. 1997. ISBN 978-953-6377-03-9. pp.
- Tomasevich, Jozo (2002). War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945: Occupation and Collaboration. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-3615-2.
- www.pavelicpapers.com - dokumenti o fra Majstoroviću Arhivirano 2008-07-05 na Wayback Machine-u
- Izvorni izveštaj zamaljske komisije Hrvatske (1946) Arhivirano 2007-01-04 na Wayback Machine-u
- Odbor za Jasenovac SPC Arhivirano 2010-01-28 na Wayback Machine-u
- Enciklopedija holokausta: Jasenovac, (hosted at USHMM)
- Muzej holokausta u Vašingtonu: Jasenovac Arhivirano 2003-08-02 na Wayback Machine-u
- Jasenovac Arhivirano 2006-05-12 na Wayback Machine-u u Centru Simona Vizentala
- Dokumenta pavelicpapers.com o Jasenovcu Arhivirano 2007-10-14 na Wayback Machine-u uključujući citate ("Encyclopedia of the Holocaust")
- Institut za proučavanje Jasenovca