మానవుడు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు |
దిద్దుబాటు సారాంశం లేదు ట్యాగులు: చరవాణి సవరింపు చరవాణి ద్వారా వెబ్ సవరింపు |
||
| పంక్తి 1: | పంక్తి 1: | ||
{{Taxobox | color = pink |
|||
|name = మానవుడు |
|||
|fossil_range = [[Pleistocene]] - Recent |
|||
|image_caption = మానవ స్త్రీ పురుషులు. |
|||
|regnum = [[ఏనిమేలియా]] |
|||
|phylum = [[కార్డేటా]] |
|||
|classis = [[క్షీరదాలు]] |
|||
|ordo = [[ప్రైమేట్స్]] |
|||
|familia = [[హోమినిడే]] |
|||
|genus = ''[[హోమో]]'' |
|||
|species = '''''సెపియన్స్''''' |
|||
|subspecies = '''''హోమో సెపియన్స్''''' |
|||
|trinomial = ''హోమో సెపియన్స్ సెపియన్స్'' |
|||
|trinomial_authority = [[లిన్నేయస్]], 1758 |
|||
}} |
|||
[[దస్త్రం:Bouthan1961a.jpg|thumb|మానవుడు]] |
|||
'''మనిషి''' లేదా '''మానవుడు''' [[హోమినిడే]] (పెద్ద ఏప్స్) కుటుంబములో '''''హోమో సేపియన్స్''''' ([[లాటిన్]]లో "తెలివైన మనిషి" లేదా "తెలిసిన మనిషి") అనే [[క్షీరదాలు|క్షీరదాల]] స్పీసీసుకు చెందిన రెండు పాదాల మీద నడిచే ఏప్.<ref>[http://www.mnsu.edu/emuseum/biology/primates/primate_order.html Taxonomy of living primates], Minnesota State University Mankato, retrieved [[April 4]], [[2005]].</ref><ref>{{cite web | title=Hominidae Classification | work=Animal Diversity Web @ UMich | url=http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/classification/Hominidae.html | accessdate=2006-09-25}}</ref> భూగోళంపైనున్న ఇతర జీవులతో పోల్చి చూస్తే మనుష్యులు చాలా [[encephalization|పురోగతి]] సాధించారు. మానవులలో [[వివేకము]], [[ఆలోచన]] మరియు [[భాష]] వంటి విషయాలు [[మెదడు]] అత్యున్నత స్థాయిలో అభివృద్ధి చెంది ఉండడం వల్ల సాధ్యపడినాయి. దీనికి తోడు రెండు కాళ్ళపైన నిలబడగలిగే లక్షణం మానవులు అధికంగా పనిముట్లను వాడుకొని పురోగమించడానికి దోహదపడింది.[[డి.ఎన్.ఎ.]] అధారాల ప్రకారం మానవుల ఆవిర్భావం [[ఆఫ్రికా]]లో సుమారు 2,00,000 సంవత్సరాల క్రితం జరిగింది.<ref>[http://www.mnh.si.edu/anthro/humanorigins/ha/sap.htm The Smithsonian Institution, Human Origins Program]</ref> ప్రస్తుతము అన్ని ఖండాల్లో ఉన్న మానవావాసాల ప్రకారం మానవ జాతి జనాభా దాదాపు 6.6 బిలియన్లు (2007 వరకు).<ref name="popclock">{{cite web |
|||
|url=http://www.census.gov/ipc/www/popclockworld.html |
|||
|title=World POPClock Projection |
|||
|accessdate=2007-06-14 |
|||
|publisher=U.S. Census Bureau, Population Division/International Programs Center}}</ref> ఇతర ప్రైమేట్‌ల వలె మనుషులు కూడా సహజసిద్ధంగా [[సంఘజీవులు]]. మానవులు భావ వ్యక్తీకరణ కొరకై సమాచార పద్దతులను వాడడంలో అత్యంత నిపుణతను కలిగి వున్నారు. మానవులు అతిక్లిష్టమైన సంఘంలో జీవిస్తారు. ఇలాంటి సంఘంలో కుటుంబాలు, సమూహాలు లేదా జాతుల మధ్య సహాయసహకారాలతో పాటు పోటీతత్వం కూడా అగుపిస్తుంది. మానవులలో సంప్రదాయాలు, మతాలు, నీతి నియమాలు ప్రాంతాన్ని బట్టి మారుతూ ఉంటాయి. మానవులు అందంగా కనిపించడానికి కృషి చేయడంతో పాటూ కళ, సాహిత్యం, సంగీతం వంటి ఆవిష్కరణలు గావించారు. [[బైబిల్]] గ్రంధంలో పేర్కొనబడిన ఆదాము, హిందూ మత సాహిత్యంలో పేర్కొనబడిన మనువు ఈ ఆధునిక మానవ జాతికి చెందినవారిగా చెప్పవచ్చు. |
|||
== చరిత్ర == |
== చరిత్ర == |
||
=== పరిణామము === |
=== పరిణామము === |
||
05:45, 1 జూన్ 2019 నాటి కూర్పు
చరిత్ర
పరిణామము
శాస్త్రీయపరంగా మానవ పరిణామము హోమో ప్రజాతితో ముడిపడి ఉంది. అయినా కొన్నిసార్లు హోమినిడ్‌లు మరియు హోమినిన్‌ల అధ్యయనం కూడా చేస్తారు. ఆధునిక మానవుడు హోమో సేపియెన్స్గా నిర్వచించబడినాడు. ఈ జాతిలోనూ హోమో సేపియెన్స్ సేపియెన్స్ అనబడే ఉపజాతిగా ఇప్పటి మానవుడు వర్గీకరించబడ్డాడు. అదే జాతిలోని హోమో సేపియెన్స్ ఇడాల్టు (పెద్ద తెలివైన మనిషి అని అర్దం వస్తుంది) అనే ఉపజాతి అంతరించిపోయింది.[1] ఆధునిక మానవుని శిలాజాలు ఆఫ్రికాలో 1,30,000 క్రితం నాటివి లభిస్తాయి.[2][3]
బొనోబో లేదా పిగ్మీ చింపాంజీ (పాన్ పనిస్కస్) మరియు చింపాంజీ(పాన్ ట్రోగ్లోడైట్స్) అనబడే పాన్ ప్రజాతికి చెందిన ఈ రెండు జాతులు హోమో సేపియన్స్‌తో అతి దగ్గర సంబంధం కలిగి ప్రస్తుతము నివసిస్తున్న జాతులు. ఈ జాతులు పరిణామక్రమంలో ఒకే పూర్వీకుడిని కలిగి ఉన్నాయి. ఈ రెండు జాతుల మధ్య ఉన్న ఒకే ఒక ముఖ్యమైన తేడా సంఘజీవనంలో కనిపిస్తుంది: బొనోబోలు 'మాతృస్వామ్య' (కుటుంబ పెద్ద ఆడ జీవి) కాని చింపాంజీలు 'పితృస్వామ్య' (కుటుంబ పెద్ద మగ జీవి) పద్ధతులను పాటిస్తారు. మొత్తం జీనోమ్ సీక్వెన్సింగ్ అధ్యయనం చేయడం వల్ల మానవుని జీనోమ్ మరియు బొనోబో/చింపాంజీ జీనోమ్ మధ్య ఉన్న తేడా (దాదాపు 6.5 మిలియన్ సంవత్సరాల విడి పరిణాం తర్వాత), ఇద్దరు సంబంధంలేని వ్యక్తుల జీనోమ్‌లలో ఉన్న తేడా కన్నా కేవలం 10 రెట్లు ఎక్కువ మరియు, ఎలుకలు మరియు చుంచుల జీనోమ్‌ల మధ్య ఉన్న తేడా కన్నా 10 రెట్లు తక్కువ. నిజానికి 98.4% డి.ఎన్.ఎ. సీక్వెన్స్ మానవులు మరియు ఈ రెండు పాన్ జాతులకు ఒకే రకమైనదిగా కనుగొనబడింది.[4][5][6][7]
మానవ జాతులు
ఆధునిక మానవ జాతి ఆవిర్భవించక మునుపు లక్షల సంవత్సరాల క్రితమే చాలా మానవ జాతులు విరాజిల్లాయి. వాటిలో ముఖ్యమైనవి హోమో హాబిలిస్, హోమో ఎర్గాస్టర్, హోమో హైడెల్బెర్జెసిస్, హోమో యాంటిసిసర్, హోమో, హోమో నియాండర్తాలెంసిస్ మొదలైనవి. (వ్యాసము విస్తరణలో ఉన్నది)
మూలాలు
- ↑ Human evolution: the fossil evidence in 3D, by Philip L. Walker and Edward H. Hagen, Dept of Anthropology, University of California, Santa Barbara, retrieved April 5, 2005.
- ↑ Human Ancestors Hall: Homo Sapiens - URL retrieved October 13, 2006
- ↑ Alemseged Z, Coppens Y, Geraads D (2002). "Hominid cranium from Omo: Description and taxonomy of Omo-323-1976-896". Am J Phys Anthropol. 117 (2): 103–12. PMID 11815945.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Frans de Waal, Bonobo. Berkeley: University of California Press, 1997. ISBN 0-520-20535-9 [1]
- ↑ Britten RJ (2002). "Divergence between samples of chimpanzee and human DNA sequences is 5%, counting indels". Proc Natl Acad Sci U S A. 99 (21): 13633–5. PMID 12368483.
- ↑ Wildman D, Uddin M, Liu G, Grossman L, Goodman M (2003). "Implications of natural selection in shaping 99.4% nonsynonymous DNA identity between humans and chimpanzees: enlarging genus Homo". Proc Natl Acad Sci U S A. 100 (12): 7181–8. PMID 12766228.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ Ruvolo M (1997). "Molecular phylogeny of the hominoids: inferences from multiple independent DNA sequence data sets". Mol Biol Evol. 14 (3): 248–65. PMID 9066793.
లంకెలు
https://en.wikipedia.org/wiki/Human_evolution