పోరుమామిళ్ల
పోరుమామిళ్ల | |
|---|---|
 | |
.svg)  పోరుమామిళ్ల | |
| అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 15°1′N 78°59′E / 15.017°N 78.983°E | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | వైఎస్ఆర్ |
| మండలం | పోరుమామిళ్ల |
| విస్తీర్ణం | 9.12 కి.మీ2 (3.52 చ. మై) |
| జనాభా (2011)[1] | 16,201 |
| • జనసాంద్రత | 1,800/కి.మీ2 (4,600/చ. మై.) |
| అదనపు జనాభాగణాంకాలు | |
| • పురుషులు | 8,227 |
| • స్త్రీలు | 7,974 |
| • లింగ నిష్పత్తి | 969 |
| • నివాసాలు | 4,032 |
| ప్రాంతపు కోడ్ | +91 ( 08569  ) |
| పిన్‌కోడ్ | 516193 |
| 2011 జనగణన కోడ్ | 593014 |
పోరుమామిళ్ళ, ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని వైఎస్ఆర్ జిల్లాకు చెందిన గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన పోరుమామిళ్ళ నుండి 18 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన బద్వేలు నుండి 51 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 492 ఇళ్లతో, 1864 జనాభాతో 3564 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 972, ఆడవారి సంఖ్య 892. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 182 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 17. గ్రామ జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 593003[2].పిన్ కోడ్: 516 193.
ఈ మండలం కడప జిల్లా లోనే అతిపెద్ద మండలం. పోరుమామిళ్ల నుండి రెండు కిలోమీటర్ల దూరంలో సగిలేరు నది పడమటి ఒడ్డున ఉంది. నది ఒడ్డున ఉన్న చెన్నకేవశవాలయం శ్రీకృష్ణదేవరాయల కాలం నాటిది. ఇక్కడ స్తంభాలపై, ఆలయమండపంపైన ఉన్న శిల్పాలు శిల్పనైపుణ్యానికి నిదర్శనాలు. ప్రస్తుతం ఈ ఆలయం జీర్ణావస్థలో ఉంది.[3]
గ్రామ చరిత్ర
[మార్చు]మండలాలేర్పడకముందు బద్వేలు తాలుకాలో ఉన్న ఈ పట్టణం బద్వేలుకు ఉత్తరాన 35 కిలోమీటర్ల దూరంలో బద్వేలు - కంభం రాష్ట్ర రహదారిపై ఉంది. పట్టణానికి ఉత్తరము వైపున ఒక పెద్ద చెరువు ఉంది. ఈ చెరువు కట్టపై ఉన్న భైరవస్వామి ఆలయానికెదురుగా రెండు శిలాశాసనాలు ఉన్నాయి. ఆ శాసనాల్లో విజయనగర చక్రవర్తి, మొదటి హరిహర రాయలు, మొదటి బుక్కరాయలు కాలములో అతని కుమారుడు భాస్కర రాయుడు ఉదయగిరి మండలాధిపతిగా రాజ్యము చేస్తూ ఆ చెరువును కట్టించాడని పేర్కొనబడింది.
పోరుమామిళ్ల చెరువు - చరిత్ర
[మార్చు]పోరుమామిళ్ల చెరువుకు చరిత్రలో ఆనంతరాజ సాగరామని పేరు. చెరువు కట్ట పైన భైరవుని గుడి ముందు, రెండు ముక్కలుగా పడి ఉన్న శాసనం ప్రత్యేకమైనది .చెరువు నిర్మాణానికి సంబంధించిన అనేక సాంకేతిక, ఆర్థిక విషయాలను ఇది వెల్లడిస్తుంది. సా.శ.1369, అక్టోబరు 15వ తేదీన విజయనగర ప్రభువైన మొదటి బుక్కరాయలు కుమారుడు భాస్కరుడు (భవదూరుడు) ఉదయగిరి రాజ్యానికి అధిపతిగా ఉన్నపుడు వేయించిన పోరుమామిళ్ల శాసనాన్ని 1903వ సంవర్సరంలో నకలు తీసిన శాసన పరిశోధకులు, దాన్లో విషయాలు చూసి విస్తుబోయారు.మొదటి బుక్కరాయుని మంత్రి ఆనంతరాజని, ఈ చెరువుకు కుమారగిరి నాథుని కొడుకైన (బహుశ భాస్కరుని) దేవరాజన్ ను అధికారిగా నియమించారని, అతడే చెరువు నిర్మాణ వ్యవహారాలు, జమాఖర్చులు చూసే వాడని ఉంది. ఈ చెరువు పూర్తయిన తర్వాత అనేకమంది బ్రాహ్మణులకు భూములు దానంగా ఇచ్చారని, నందపురానికి చెందిన లింగయ్య మాచనాచార్యుడు ఈ శాసనాన్ని రాశాడని పేర్కొనబడింది. పోరుమామిళ్ల గ్రామానికి తూర్పుగా 4 కీ. మీ. దూరాన ఉన్న ఈ చెరువు కట్ట 11 కీ. మీ.పొడవు,13 మీ. వెడల్పు 12 మీ. ఎత్తు కలిగి ఉందనీ, ఆ కట్టలో నాలుగు చిన్న కొండలు, మూడు మట్టి కట్టలు ఉన్నాయని, లోపల కడప రాళ్లతో బిగించబడి ఉందనీ పేర్కొన్నారు. చెరువు కట్ట కింది భాగం 150 అడుగుల వెడల్పుతో దృఢంగా నిర్మించబడింది. పక్కనే ప్రవహిస్తున్న మల్దేవి అనే వాగుతో చెరువు ఎప్పుడూ నిండి నిజంగా సముద్రాన్ని తలపిస్తుంది. ఆనంతరాజ సాగరామని పిలువబడిన ఈ చెరువు నిర్మాణానికి ప్రతిరోజు వెయ్యి మంది పనివాళ్ళు 100 ఎడ్లబండ్లు రెండేళ్లపాటు వాడారని, అంటే 7,30,000 మంది 73,000 బళ్ళు, లెక్క లేనంత ధనాన్ని దీనికోసం వాడారని ఆ శాసనంలో ఉంది. ఎలాంటి దోషాలు లేకుండా అనువైనచోట, నిపుణులచేత, ప్రణాళికాబద్ధంగా నిర్మించబడిన ఈ ఆనంతరాజసాగర్ నిర్మాణం విశేషాలు. ఇప్పటికీ నీటిపారుదల శాఖ అధికారులకే కాక, అమాత్యులకు కూడా మార్గ దర్శనం చేస్తుందనటంలో సందేహం లేదు.
విద్యా సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఐదు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి.బాల బడి, మాధ్యమిక పాఠశాలలు, సమీప జూనియర్ కళాశాల, ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల పోరుమామిళ్ళ లోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు, సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం బద్వేలు లోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల, సమీప వైద్య కళాశాల, కడప లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]సమీప ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. పశు వైద్యశాల గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం
[మార్చు]గ్రామంలో4 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ కాకుండా ఇతర డిగ్రీలు చదివిన డాక్టర్లు ఇద్దరు, డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఇద్దరు ఉన్నారు. ఒక మందుల దుకాణం ఉంది.
తాగు నీరు
[మార్చు]గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.
పారిశుధ్యం
[మార్చు]మురుగు నీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగు నీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగు నీటిని నేరుగా జల వనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
[మార్చు]సంచరాలలో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉన్నాయి. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. ఆటో సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం, రైల్వే స్టేషన్ మొదలైనవి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతోంది. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
[మార్చు]గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత ఉన్నాయి. వ్యవసాయ పరపతి సంఘం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. రోజువారీ మార్కెట్, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
[మార్చు]గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి.
విద్యుత్తు
[మార్చు]గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.
భూమి వినియోగం
[మార్చు]సంచరాలలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- అడవి: 2414 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 453 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 63 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 182 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 450 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 535 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 97 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
[మార్చు]సంచరాలలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- కాలువలు: 77 హెక్టార్లు
- బావులు/బోరు బావులు: 16 హెక్టార్లు
- ఇతర వనరుల ద్వారా: 4 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి
[మార్చు]గ్రామంలో ప్రధాన పంటలు
[మార్చు]ప్రధాన వృత్తులు
[మార్చు]శ్రీ లక్ష్మీ నరసింహస్వామివారి ఆలయం
[మార్చు]ఈ ఆలయాన్ని విజయనగరరాజుల కాలంలో నిర్మించారు.
శ్రీ కన్యకా పరమేశ్వరీ అమ్మవారి ఆలయం
[మార్చు]పోరుమామిళ్ళ గ్రామములోని ఈ ఆలయంలో మంగళగౌరిని ప్రతిష్ఠించారు. ఆలయం నుండి మల్ల కత్తువ వరకూ గ్రామోత్సవం నిర్వహించారు. అనంతరం అక్కడ మంగళగౌరిని నిమజ్జనం చేసారు. ఈ కార్యక్రమంలో పట్టణంలోని పలువురు ఆర్య వైశ్య మహిళలు పాల్గొన్నారు.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 2011 ఆంధ్ర ప్రదేశ్ జనగణన డేటా - గ్రామాలు దత్తాంశ సమితి (in ఇంగ్లీష్), భారత రిజిస్ట్రార్ జనరల్, జనగణన కమిషనరు కార్యాలయం, Wikidata Q42501043, archived from the original on 11 July 2017
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ Encyclopaedia of Tourism Resources in India, Volume 2 By Manohar Sajnani