ภาษาอูรดู

ภาษาอูรดู
اردو
ออกเสียง	[ˈʊrduː]  ( ฟัง)
ประเทศที่มีการพูด	ประเทศอินเดีย ประเทศปากีสถาน และประชากรอย่างน้อย 1% ของประเทศบาห์เรน สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ประเทศโอมาน ประเทศกาตาร์ ประเทศซาอุดิอาระเบีย
ชาติพันธุ์	ชาวอูรดู, ชาวเดกกัน
จำนวนผู้พูด	61 ล้านคน (ภาษาแม่) 104 ล้านคน (ทั้งหมด)  (ไม่พบวันที่)
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน อินโด-อิเรเนียน อินโด-อารยัน ภาษาอูรดู
รูปแบบก่อนหน้า	ภาษาปรากฤต ภาษาฮินดีเก่า ภาษาอูรดู
ระบบการเขียน	อักษรอูรดู อักษรละติน
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	ปากีสถาน อินเดีย ชัมมูและกัศมีร์ อุตตรประเทศ เดลี
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน	แอฟริกาใต้
รหัสภาษา
ISO 639-1	ur
ISO 639-2	urd
ISO 639-3	urd

ภาษาอูรดู (อูรดู: اردو) (รู้จักกันในชื่อภาษาว่า Lashkari لشکری) เป็นภาษาหนึ่งในภาษากลุ่มอินโด-อารยัน ซึ่งพัฒนามาจากหลายภาษารวมกันคือ ภาษาเปอร์เซีย ตุรกี อาหรับ ฮินดี และสันสกฤต นิยมใช้กันมากในช่วงสมัยรัฐสุลต่านเดลี และจักรวรรดิโมกุล (ค.ศ. 1200-1800)

ภาษาอูรดู อยู่ในอันดับที่ 20 ของภาษาที่มีคนใช้เป็นภาษาแม่ และเป็นภาษาราชการของประเทศปากีสถาน นอกจากนี้ยังเป็นภาษาหนึ่งในภาษาราชการ 23 ภาษา ของประเทศอินเดีย

ไวยากรณ์

ไวยากรณ์ของภาษาอูรดูใกล้เคียงกับภาษาฮินดีมาก คำนามแบ่งเป็นปุลลึงค์ (ชาย) และสตรีลึงค์ (หญิง) มีการกำหนดเพศให้กับคำนามที่เป็นคำยืมจากภาษาอื่นเช่นภาษาอังกฤษด้วย คำนามแบ่งเป็นนามเอกพจน์และพหูพจน์

ระดับความสุภาพ

ภาษาอูรดูมีการแบ่งระดับความสุภาพ คำหลายคำมีความหมายเหมือนกัน แต่ใช้ในสถานการณ์ที่ต่างกัน คำที่มาจากภาษาเปอร์เซียและภาษาอาหรับมักได้รับการยอมรับว่าเป็นทางการ ตัวอย่างเช่นคำว่า "คุณ" ในภาษาอูรดูมี 3 คำ คือ "ตู" (ไม่เป็นทางการมาก) "ตุม" (ไม่เป็นทางการ) และ "อาป" (แสดงการยกย่อง) คำว่า "มา" มี 3 คำเช่นเดียวกันคือ "ไอเย" หรือ "อาเอ็น" (ทางการ แสดงความยกย่อง) "เอา" (ไม่เป็นทางการ) และ "อา" (ไม่เป็นทางการอย่างมาก)

คำศัพท์

ส่วนใหญ่มีที่มาจากอินเดียและตะวันออกกลาง ทั้งที่ยืมมาจากภาษาเปอร์เซีย ภาษาอาหรับ ภาษาสันสกฤต ภาษาภาษาเคิร์ดภาษาโปรตุเกส และภาษาอังกฤษ คำที่มาจากภาษาอาหรับจะมีความหมายต่างไปจากเดิมบ้างเล็กน้อยและการใช้ต่างจากในภาษาเดิม

ระบบการเขียน

ภาษาอูรดูเขียนด้วยอักษรอาหรับ-เปอร์เซีย เขียนจากขวาไปซ้าย การเขียนต่างจากภาษาอาหรับที่ว่า ภาษาอูรดูเขียนแบบ Nasta'liq ซึ่งจัดตัวพิมพ์ยาก ส่วนภาษาอาหรับเขียนแบบ Naskh หนังสือพิมพ์ภาษาอูรดูจึงพิมพ์จากแท่นพิมพ์ที่ทำมาจากลายมือเขียน จนถึงราว พ.ศ. 2523 หนังสือพิมพ์ เดลลี่ จัง จึงเป็นหนังสือพิมพ์ภาษาอูรดูฉบับแรกที่พิมพ์ในแบบ Nasta'liq ด้วยคอมพิวเตอร์ หนังสือที่เขียนด้วยภาษาอูรดูในปัจจุบัน ใช้คอมพิวเตอร์ที่มีโปรแกรมภาษาอูรดูต่าง ๆ กันไป

ต่อไปนี้เป็นตารางแสดงอักษรสำหรับภาษาอูรดู

อักษร	ชื่ออักษร	การออกเสียงแสดงด้วยสัทอักษร
ا	alif	[ə, ɑ] หลังพยัญชนะ; ไม่ออกเสียงเมื่อเป็นตัวแรก
ب	be	[b] บ
پ	pe	[p] ป
ت	te	[t̪] ต วางลิ้นหว่างไรฟัน
ٹ	ṭe	[ʈ] ต ลิ้นแตะเพดาลบน
ث	se	[s] ซ
ج	jīm	[dʒ] จ ก้อง คล้าย j ในภาษาอังกฤษ
چ	cīm/ce	[tʃ] จ
ح	baṛī he	[h] ฮ
خ	khe	[x] ค กดเพดาลลงกั้นลม คล้าย h ใน pinyin จีน
د	dāl	[d̪] ด วางลิ้นหว่างไรฟัน
ڈ	ḍāl	[ɖ] ด ลิ้นแตะเพดาลบน
ذ	zāl	[z] ซ ก้อง คล้าย z ในภาษาอังกฤษ
ر	re	[r] ร
ڑ	ṛe	[ɽ] ร ลิ้นแตะเพดาลบน
ز	ze	[z] ซ ก้อง คล้าย z ในภาษาอังกฤษ
ژ	zhe	[ʒ] ช ลิ้นแตะหลังเหงือก ก้อง คล้าย j ในภาษาฝรั่งเศส
س	sīn	[s] ซ
ش	shīn	[ʃ] ช ลิ้นแตะหลังเหงือก คล้าย sh ในภาษาอังกฤษ
ص	su'ād	[s] ซ
ض	zu'ād	[z] ซ ก้อง คล้าย z ในภาษาอังกฤษ
ط	to'e	[t] ต
ظ	zo'e	[z] ซ ก้อง คล้าย z ในภาษาอังกฤษ
ع	‘ain	[ɑ] หลังพยัญชนะ; ที่อื่นเป็น [ʔ], [ə], หรือไม่ออกเสียง
غ	ghain	[ɣ] ค กดเพดาลลงกั้นลม ก้อง คล้าย g ในภาษาเวียดนาม
ف	fe	[f] ฟ
ق	qāf	[q] ก ลิ้นไก่
ک	kāf	[k] ก
گ	gāf	[g] ก ก้อง คล้าย g ในภาษาอังกฤษ
ل	lām	[l] ล
م	mīm	[m] ม
ن	nūn	[n] น หรือ สระนาสิก อํ
و	vā'o	[w, u, o, ɔ] ว~อู~โอ~ออ
ہ, ﮩ, ﮨ	choṭī he	[ɑ] ที่ท้ายคำ, ที่อื่นเป็น [h] หรือไม่ออกเสียง
ھ	do cashmī he	[ʰ~ʱ] สัญลักษณ์ ออกเสียงพ่นลม เช่น ก>ค จ>ช ต>ท ป>พ เป็นต้น
ی	choṭī ye	[j, i, e, ɛ] ย~อี~เอ~แอ
ے	baṛī ye	[eː] เอ
ء	hamzah	[ʔ] หรือไม่ออกเสียง

ในปัจจุบันมีการเขียนภาษาอูรดูด้วยอักษรโรมัน และเป็นที่นิยมในหมู่เยาวชนโดยเฉพาะอินเทอร์เน็ต มีเว็บไซต์ที่เป็นภาษาอูรดูเขียนด้วยอักษรโรมัน คนรุ่นใหม่จำนวนหนึ่งที่พูดภาษาอูรดู แต่อ่านภาษาอูรดูที่เขียนด้วยอักษรอาหรับไม่ได้

ตัวอย่าง

ภาษาไทย	ภาษาอูรดู	คำอ่าน	หมายเหตุ
สวัสดี	السلام علیکم	assalāmu ‘alaikum	ตรงตัว "สันติภาพมาถึงคุณ" اداب [aˈdaːb] ใช้ทั่วไป ใช้เพื่อแสดงความนับถือ و علیکم السلام [ˈwaɭikum ˈaʔsaɭam] เป็นการตอบรับที่ถูกต้อง.
สวัสดี	آداب عرض ہے	ādāb arz hai	"ด้วยความนับถือ" (ตรงตัว แสดงความนับถือ), เป็นการทักทายที่เป็นทางการมากสำหรับคนทั่วไป
ลาก่อน	خدا حافظ	khudā hāfiz	คุดา เป็น ภาษาเปอร์เซีย หมายถึงพระเจ้า, และ hāfiz มาจากภาษาอาหรับhifz "การป้องกัน". ดังนั้น ตรงตัว "พระเจ้าคุ้มครองคุณ" ใช้เป็นมาตรฐานทั่วไป ทั้งผู้เป็นและไม่เป็นมุสลิมหรือ al vida คำพูดที่เป็นทางการโดยทั่วไป
ใช่	ہاں	hān	ไม่เป็นทางการ
ใช่	جی	jī	เป็นทางการ
ใช่	جی ہاں	jī hān	เป็นทางการมาก
ไม่	نا	nā	ไม่เป็นทางการ
ไม่	نہیں، جی نہیں	nahīn, jī nahīn	เป็นทางการ;jī nahīn เป็นทางการมากกว่า
ได้โปรด	مہربانی	meharbānī
ขอบคุณ	شکریہ	shukrīā
เข้ามาข้างในเถอะ	تشریف لائیے	tashrīf laīe	ตรงตัว นำความซื่อสัตย์ของคุณเข้ามา
นั่งลงเถอะ	تشریف رکھیئے	tashrīf rakhīe	ตรงตัว วางความซื่อสัตย์ของคุณลง
ฉันดีใจที่ได้พบคุณ	اپ سے مل کر خوشی ہوئی	āp se mil kar khvushī (khushī) hūye	ตรงตัว การพบคุณทำให้ฉันมีความสุข
คุณพูดภาษาอังกฤษได้ไหม	کیا اپ انگریزی بولتے ہیں؟	kya āp angrezī bolte hain?
ฉันพูดภาษาอูรดูไม่ได้	میں اردو نہیں بولتا/بولتی	main urdū nahīn boltā/boltī	boltā เป็นปุลลึงค์, boltī เป็นสตรีลึงค์
ฉันชื่อ...	میرا نام ۔۔۔ ہے	merā nām .... hai
ทางไหนไปลาฮอร์	لاھور کس طرف ہے؟	lāhaur kis taraf hai?
ลัคเนาอยู่ที่ไหน?	لکھنئو کہاں ہے؟	lakhnau kahān hai
ภาษาอูรดูเป็นภาษาที่ดี	اردو اچھی زبان ہے	urdū acchī zabān hai