İçeriğe atla

Balık yetiştiriciliği

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Balık yetiştiriciliği, binlerce yıldan beri bilinen, bir tarım koludur. Dünyada en çok sazan ve alabalık yetiştiriciliği yapılmaktadır. Türkiye'de son 10 yılda Balık yetiştiriciliği 2 kat artmıştır.[1][2]

Dünyada balık yetiştiriciliğinin ilk defa M.Ö. 2000 yılında Çin'de başladığı düşünülmektedir.[3] Türkiye'de ise ilk balık yetiştirme tesisi 1960'lı yılların sonunda Bilecik (Bozöyük)’te kurulan alabalık işletmesi, Papila Alabalık Üretim Tesisi'dir.[4] 2020 yılında dünyada iç ve dış sularda toplam 54 milyon 279 bin ton balık üretimi yapılmıştır.[5]

Rakamlarla dünyada su ürünleri yetiştiriciliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya genelinde yapılan balık yetiştiriciliği üretimini büyük kısmı iç sularda gerçekleştirilmektedir. Dünyanın en çok balık yetiştiren ve ihraç eden ülkesi yıllık 14,1 milyar USD ihracat hacmi ile Çin Halk Cumhuriyeti'dir.[6] Dünyadaki en önemli balık yetiştiricisi ülkelerden biri olarak gösterilen Çin; toplam su ürünleri üretimin % 36’lık kısmını ve kültür balıkçılığı üretiminin % 71’lik kısmını tek başına sağlamaktadır. 2017 yılı itibarı ile su ürünlerinin toplam üretim değerinin neredeyse % 40 kadarı kültür balıkçılığı yöntemi ile yapılan yetiştiricilikten elde edilmektedir. Dünyada su ürünleri alanında yapılan üretimin % 61’ Pasifik ülkelerinden, % 28.3'ü Atlantik ülkelerinden, % 6'lık kısmı Hint Okyanusu ülkelerinden ve % 2.5'luk bölümü ise Karadeniz ve Akdeniz'den elde edilmektedir[7]

Dünya su ürünleri yetiştiriciliği (milyon ton) [8][9]
Yıl Deniz İç su Toplam
2011 23.2 38.6 61.8
2012 24.4 42.0 66.4
2013 25.4 44.8 70.2
2014 26.8 46.9 73.7
2015 27.5 48.6 76.1
2016 28.7 51.4 80.0
2017 30.6 49.5 80.1

Üretim rakamlarına su bitkileri ve deniz memelileri dahil değildir.

Ülkelere göre su ürünleri yetiştiriciliği[10]
Ülke Yetiştirilen miktar (bin ton)
Çin 41.108
Hindistan 4.209
Endonezya 3.068
Vietnam 3.085
ABD 420
Japonya 633
Peru 72
Rusya 145
Burma 885
Norveç 1321
Şili 1071
Filipinler 791
Tayland 1234
Bangladeş 1726
Kore 484
Malezya 284
Meksika 144
Mısır 1018
Brezilya 707
İspanya 264
Tayvan 310
Fas 1,5
Kanada 161
İzlanda 7,5
Arjantin 3
İngiltere 203
İran 297
Türkiye 212
Fransa 204
İtalya 163
Portekiz 3
Yunanistan 137

2018 yılı verilerine göre dünyadaki su ürünleri üretimin 179 milyon ton civarında olduğu düşünülmektedir. Bahse konu üretimin 156 milyon ton kadarı insanların gıda ihtiyacı için kullanılmıştır. Arda kalan 23 milyon tonluk üretim ise yan mamul olarak (balık yağı, balık unu v.b.) nitelendirilebilecek ürünlerin üretimini gerçekleştirmek amacı ile değerlendirilmiştir. 2017 yılında dünyadaki hayvansal protein gereksiniminin %17 kadarının su ürünlerinden karşılandığı tahmin edilmektedir. Kişi başına düşen balık tüketimi oranı her geçen yıl artmaktadır. 1961 senesinde 9,0 kg olan kişi başı balık tüketimi, 2018 yılında 20,5 kg düzeyine ulaşmıştır. Ülkelerin çeşitli nedenlerden ileri gelen tüketim alışkanlıkları sebebi ile kişi başına balık tüketimi oranında değişiklik görülse de, tüketim miktarı sürekli artış göstermiştir. Yine 2017 yılı verileri incelediğinde gelişmiş ülke statüsündeki ülkelerin kişi başına balık tüketimi 24,4 kg seviyesindedir. Bu tüketim miktarı gelişmekte olan ülkelerde 19,4 kg'dır. Kıtlık ve yoksulluk ile mücadele eden düşük gelir gurubundaki ülkelerde ise bu oran 9,3 kg'dır.[11]

Su ürünleri dış ticarete konu olan gıda ürünlerinden biridir. 2018 yılı verilerine göre dünyada üretilen su ürünlerinin yaklaşık %38'lik kısmı dış ticaret yolu ile alıcısına ulaştırılmıştır. Çin, uzun yıllardır su ürünleri üretimi konusunda dünyanın en önemli ülkesi konumundadır. 2002 yılından beri en çok su ürünleri ihracatı yapan ülke konumunda olan Çin; en çok su ürünleri ithalatı yapan ülke sıralamasında da 2011 senesinden bu yana ilk üç sıradadır.[12]

OECD verilerine göre OECD üyesi ülkelerin 2008-2018 yılları arasındaki yıllık su ürünleri ihracat hacimlerini aşağıdaki tablodan inceleyebilirsiniz.

Ülkelere göre su ürünleri ihracat tablosu (kg) [13]
Ülke 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Avustralya 941.248.568 823.138.172 951.222.000 1.115.962.855 1.008.738.231 1.010.430.898 1.113.558.175 1.078.161.214 1.049.641.895 1.082.378.888 1.091.776.058
Avusturya 24.040.136 26.919.314 27.332.069 39.767.929 43.427.846 49.273.750 46.227.871 42.471.099 68.432.932 65.896.310 80.409.909
Belçika 1.289.564.520 1.087.948.424 1.135.448.080 1.294.003.170 1.065.493.673 1.177.928.393 1.184.877.080 1.034.064.939 1.142.712.319 1.238.552.380 1.134.800.748
Kanada 3.649.171.718 3.183.609.405 3.775.342.008 4.119.734.854 4.249.449.939 4.359.728.424 4.439.588.454 4.670.562.145 4.944.525.115 5.089.038.317 5.116.475.696
Şili 4.079.098.811 3.746.829.262 3.513.774.992 4.626.069.348 4.476.054.660 5.182.147.557 6.042.972.828 4.983.876.058 5.299.322.934 5.941.331.021 6.737.276.397
Kolombiya 240.425.413 208.989.097 179.729.577 188.332.054 200.801.441 191.664.010 219.078.495 167.151.220 161.478.377 118.025.187 149.429.218
Çek Cumhuriyeti 88.999.416 87.344.236 91.139.277 124.759.991 127.464.377 149.626.987 169.252.024 150.298.012 186.736.615 208.547.304 211.721.638
Danimarka 3.685.902.894 3.100.092.212 3.218.154.060 3.639.342.242 3.409.247.093 3.836.185.819 3.920.591.252 3.575.924.165 3.858.877.289 3.986.074.103 4.030.572.522
Estonya 153.551.405 144.553.081 196.750.242 227.511.569 252.046.373 265.587.980 248.913.904 199.703.360 155.456.824 163.534.056 176.952.337
Finlandiya 49.603.403 50.307 317 46.579.827 51.988.129 58.569.807 60.209.807 54.923.813 40.623.000 63.038.864 166.432.305 212.985.723
Fransa 2.028.270.080 1.590.845 236 1.606.790.369 1.794.564.433 1.762.537.268 1.847.452.175 1.746.144.473 1.619.506.777 1.705.647.264 1.708.644.325 1.812.834.034
Almanya 2.630.500.719 2.256.097.000 2.518.663.588 2.947.271.622 2.754.997.976 2.968.791.949 3.171.229.261 2.719.799.360 2.858.510.750 2.698.671.171 2.791.542.241
Yunanistan 722.185.631 711.290.559 746.966.476 881.195.242 780.476.418 742.962.454 743.991.475 657.756.554 735.275.708 752.244.684 804.731.151
Macaristan 4.769.000 5.914.000 8.613.000 12.578.000 15.661.904 16.953.725 25.895.972 21.361.849 22.956.756 28.623.840 30.407.890
İzlanda 2.007.250.310 1.738.761.860 1.849.676.569 2.217.166.093 2.207.814.332 2.304.432.730 2.157.185.532 2.070.618.036 2.033.262.907 2.003.303.976 2.357.273.319
İrlanda 502.293.350 461.141.764 504.471.430 599.003.602 712.643.908 696.127.736 755.338.351 682.026.905 668.395.030 687.837.545 692.775.877
İsrail 24.701.000 25.992.000 31.100.000 31.636.000 28.736.000 37.074.000 37.216.000 29.116.000 25.895.000 19.484.000 25.175.000
İtalya 798.261.321 705.067.513 700.593.753 790.578.342 666.198.020 740.364.801 790.118.531 722.504.389 742.800.636 754.600.894 786.853.183
Japonya 1.683.030.970 1.632.483.860 2.014.914.668 1.941.881.504 1.897.576.614 2.057.046.045 1.950.357.476 1.986.419.331 2.113.854.423 2.025.242.850 2.293.225.660
Kore 1.394.410.864 1.440.881.160 1.710.984.988 2.173.131.995 2.190.065.546 1.949.531.720 1.846.068.959 1.681.149.913 1.869.293.032 1.614.395.401 1.599.473.101
Letonya 214.681.117 170.888.306 174.028.711 208.213.982 244.753.931 283.849.097 239.283.037 188.088.099 206.972.426 229.989.823 247.104.046
Litvanya 287.014.024 330.485.587 376.435.960 418.530.209 390.711.308 463.069.150 555.832.012 531.808.543 583.143.087 648.525.553 676.439.379
Lüksemburg 19.055.220 18.650.929 19.505.099 16.637.037 13.905.210 17.041.405 18.433.777 14.027.901 14.404.650 15.326.701 18.022.749
Meksika 833.537.140 807.345.346 777.355.138 1.113.932.389 866.780.076 1.095.653.898 1.133.647.687 1.058.893.877 1.028.752.800 1.354.006.035 1.468.072.743
Hollanda 2.951.934.342 2.710.961.245 2.828.794.460 3.610.480.279 3.430.616.617 3.528.639.048 3.900.773.330 3.404.215.339 3.853.601.532 4.068.196.973 4.330.042.141
Yeni Zelanda 971.300.797 897.706.954 1.070.956.841 1.528.194.739 1.249.675.720 1.214.186.220 1.252.789.956 1.118.810.689 1.209.213.351 1.051.548.254 1.067.716.240
Norveç 6.953.185.775 7.089.841.156 8.873.369.700 9.477.353.375 8.925.848.922 10.383.195.074 10.823.545.753 9.206.645.269 10.798.033.753 11.245.966.830 11.926.335.262
Polonya 1.167.681.266 1.093.969.376 1.329.717.361 1.493.347.761 1.447.238.084 1.828.240.554 1.905.427.550 1.695.348.548 1.891.631.212 2.095.188.158 2.540.073.171
Portekiz 898.747.139 725.880.572 911.013.357 1.109.304.733 1.007.116.623 1.085.458.177 1.192.778.218 996.611.550 1.062.620.463 1.069.755.600 1.232.024.017
Slovakya 9.669.113 8.195.546 10.034.895 20.982.808 9.730.402 19.951.549 28.296.203 11.825.728 10.264.835 11.768.680 18.852.422
Slovenya 22.425.184 23.462.658 20.299.315 23.938.147 22.618.494 25.944.519 33.503.781 27.083.162 31.599.357 31.743.674 37.662.951
İspanya 3.544.099.198 3.159.191.099 3.308.040.874 3.987.610.166 3.852.024.461 3.905.036.339 4.018.583.990 3.724.516.648 4.067.859.441 4.225.618.304 4.560.898.105
İsveç 1.902.020.244 2.042.038.355 2.660.125.827 2.865.043.277 2.875.147.652 3.594.804.599 3.888.195.958 3.678.127.770 4.438.299.218 4.145.136.014 4.834.397.534
İsviçre 24.169.199 21.630.283 21.389.631 25.211.261 23.515.274 26.740.582 23.109.280 20.826.858 19.488.824 19.969.746 21.343.019
Türkiye 439.702.140 346.243.100 361.149.945 437.195.622 448.107.383 574.303.640 696.134.080 699.629.942 806.756.207 844.969.341 950.153.325
İngiltere 1.953.714 152 1.711.926.894 2.124.245.832 2.470.084.296 2.161.808.067 2.383.457.691 2.709.556.514 2.180.322.752 2.354.835.533 2.386.623.287 2.300.180.627
Amerika Birleşik Devletleri 4.247.786.335 3.961.806.821 4.518.371.457 5.590.495.488 5.489.590.992 5.688.432.133 5.850.685.097 5.675.829.185 5.589.671.438 5.649.980.179 5.505.457.366
Ülkelere göre su ürünleri ithalat tablosu (kg) [13]
Ülke 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Avustralya 1.189.591.993 1.144.575.831 1.333.782.484 1.448.623.306 1.593.435.140 1.668.307.510 1.769.486.473 1.463.013.367 1.505.565.707 1.551.367.911 1.587.361.535
Avusturya 449.485.004 430.624.667 431.992.674 503.243.232 485.044.887 563.707.202 579.034.103 504.090.920 561.032.122 574.564.847 613.643.593
Belçika 2.275.643.729 1.973.655.835 2.005.806.715 2.321.579.267 2.059.790.651 2.307.331.965 2.393.182.060 1.942.147.139 2.138.585.552 2.236.036.719 2.194.759.210
Kanada 2.064.507.065 2.025.166.107 2.275.599.709 2.666.911.964 2.712.341.187 2.833.715.331 3.000.420.919 2.722.456.257 2.818.129.506 2.791.919.038 2.860.923.491
Şili 291.727.027 136.948.419 278.684.929 395.677.711 402.474.885 438.725.993 461.687.782 454.454.813 347.846.853 397.208.607 430.577.603
Kolombiya 242.099.744 229.801.962 258.535.264 312.388.235 368.881.980 465.697.936 518.093.554 438.374.141 424.793.882 399.984.350 474.557.612
Çek Cumhuriyeti 225.874.420 205.429.017 206.611.482 258.710.362 254.798.946 286.671.965 312.511.246 283.486.448 321.512.769 360.964.292 379.095.047
Danimarka 2.423.941.757 1.987.727.769 2.224.511.545 2.539.507.307 2.495.612.975 2.734.941.959 2.926.428.532 2.627.446.572 2.901.930.385 2.899.091.047 2.974.301.774
Estonya 143.332.753 99.453.543 119.212.574 153.651.154 171.963.885 216.865.543 202.944.179 165.773.874 129.808.532 142.475.799 148.693.405
Finlandiya 341.908.244 342.566.727 392.681.434 459.589.736 442.987.675 527.491.226 515.903.691 407.656.588 433.433.869 570.428.801 611.553.718
Fransa 5.865.084.414 5.564.942.004 5.937.584.606 6.689.337.200 6.092.819.874 6.590.686.584 6.592.606.633 5.815.905.831 6.241.988.849 6.403.757.907 6.719.325.578
Almanya 4.970.175.068 4.618.563.000 5.014.167.904 5.688.142.156 5.409.274.633 5.800.435.061 6.265.466.212 5.379.433.662 5.714.285.429 5.862.428.978 6.067.313.054
Yunanistan 850.960.414 750.634.200 682.417.962 740.783.400 635.668.169 628.526.734 657.011.034 552.096.756 618.850.850 645.804.051 728.517.550
Macaristan 81.496.000 72.662.000 76.106.000 85.082.000 79.910.104 88.787.755 102.735.397 97.975.832 99.731.833 117.832.826 133.089.798
İzlanda 130.480.262 78.264.428 111.420.001 137.037.256 113.760.509 120.722.137 134.334.206 198.328.997 133.798.631 119.942.140 146.915.187
İrlanda 258.928.563 223.559.242 233.878.621 268.907.602 279.426.542 295.040.157 333.533.507 313.291.702 314.574.780 335.087.938 356.284.651
İsrail 247.948.000 227.982.000 306.696.000 387.701.000 385.798.000 453.577.000 484.950.000 446.584.000 508.595.000 625.996.000 663.055.000
İtalya 5.580.245.354 5.103.633.250 5.390.505.038 6.259.630.899 5.501.459.746 5.741.116.079 6.099.423.139 5.552.412.905 6.168.781.400 6.129.350.674 6.487.928.290
Japonya 14.706.781.392 13.529.697.932 15.219.005.608 17.750.902.604 18.363.515.278 15.640.243.638 15.202.607.240 13.742.343.937 14.214.338.467 14.532.241.024 14.898.648.301
Kore 2.950.746.305 2.712.305.973 3.226.845.925 3.959.643.002 3.759.910.193 3.674.716.481 4.309.988.390 4.383.881.943 4.634.992.361 4.391.324.942 5.019.651.883
Letonya 144.225.985 118.505.282 134.667.870 168.540.395 191.048.235 228.103.164 191.258.552 153.103.167 182.570.871 183.780.458 190.418.013
Litvanya 289.011.165 298.065.589 349.601.039 357.755.808 365.840.329 441.444.354 507.576.029 448.545.737 538.424.073 572.499.555 632.586.525
Lüksemburg 100.429.486 98.406.381 100.360.661 110.331.474 108.364.034 118.329.404 127.301.938 109.442.043 117.823.533 111.108.562 126.151.927
Meksika 598.645.232 393.247.428 539.850.896 641.672.666 458.366.226 803.269.149 955.640.254 807.097.936 837.860.926 939.381.301 926.988.357
Hollanda 2.393.720.482 2.309.827.854 2.434.619.507 3.223.774.109 2.973.740.248 2.984.759.168 3.240.737.343 2.563.321.172 2.875.249.842 3.092.237.206 3.204.201.314
Yeni Zelanda 128.606.454 108.153.354 127.405.231 197.086.301 159.130.120 153.081.070 186.059.402 176.323.166 166.994.401 172.343.680 195.570.428
Norveç 1.228.568.762 1.192.300.226 1.124.195.204 1.363.938.891 1.384.052.585 1.303.034.419 1.385.113.243 1.259.656.881 1.270.841.128 1.210.676.225 1.297.606.356
Polonya 1.275.742.424 1.207.510.746 1.503.361.365 1.601.944.403 1.536.033.389 1.993.861.115 2.082.455.109 1.820.823.563 2.133.875.418 2.183.540.037 2.567.172.978
Portekiz 2.040.905.859 1.759.736.308 1.831.998.845 2.087.882.804 1.867.437.856 1.908.852.915 2.075.932.597 1.941.390.634 2.125.598.349 2.183.328.217 2.464.612.275
Slovakya 78.592.371 72.647.028 79.598.318 92.567.979 89.416.477 108.870.068 122.014.611 105.098.756 104.247.723 110.299.256 122.944.913
Slovenya 85.611.587 80.131.490 74.589.817 90.915.681 82.839.107 88.562.282 94.292.197 86.452.302 103.607.117 105.029.452 114.557.514
İspanya 7.311.483.335 5.994.914.951 6.545.464.406 7.268.342.546 6.327.210.505 6.435.447.757 6.971.278.517 6.475.567.696 7.163.505.685 7.324.217.749 7.746.724.693
İsveç 2.743.903.936 2.616.123.103 3.273.176.419 3.630.888.023 3.608.840.887 4.479.826.577 4.771.240.449 4.412.366.490 5.193.906.682 4.905.144.749 5.585.603.655
İsviçre 654.070.004 629.924.176 669.694.760 772.122.016 736.087.612 829.695.620 860.646.520 775.021.268 816.668.556 824.590.509 855.890.154
Türkiye 205.007.448 191.637.716 248.470.744 279.704.795 321.420.800 380.630.646 384.949.789 438.522.836 399.695.353 453.772.537 458.729.100
İngiltere 4.418.489.708 2.689.392.227 3.809.317.278 4.484.716.245 4.219.838.446 4.510.925.070 4.724.448.907 4.290.268.463 4.377.560.117 4.257.696.730 4.409.301.436
Amerika Birleşik Devletleri 4.247.786.335 3.961.806.821 4.518.371.457 5.590.495.488 5.489.590.992 5.688.432.133 5.850.685.097 5.675.829.185 5.589.671.438 5.649.980.179 5.505.457.366

Dünyada su ürünleri fiyatları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya üzerinde su ürünleri piyasası ülkeden ülkeye değişiklik gösteren yapıya sahiptir. Su ürünlerinin ithal edilip edilmemiş olması, yetiştirilme yapılan coğrafya, yetiştirilme yöntemi gibi etkenler fiyata doğrudan etki etmektedir.

Dünyada yetiştirilen balık türleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

FAO (Gıda ve Tarım Örgütü) tarafından 2013 yılında açıklanan bir çalışmanın sonucuna göre dünya üzerinde en çok yetiştirilen 15 kültür balığı türü aşağıdaki tabloda sıralanmıştır.[14]

Tür Yetiştirme ortamı Üretim miktarı

(milyon ton)

Ticari Değeri

(milyar ABD Doları)

Sazangiller * Tatlı su 21,31 30,91
Nil tilapyası Tatlı su 3,26 5,39
Havuz balığı Tatlı su 2,45 2,67
Atlantik sombalığı

(Atlantik somonu)

Deniz 2,07 10.10
Süt balığı Deniz 0,94 1,71
Gökkuşağı alabalığı Tatlı su, acı su, deniz 0,88 3,80
Çin çipurası Tatlı su 0,71 1,16
Kuzey yılanbaşı Tatlı su 0,48 0,59
Amur yayın balığı Tatlı su 0,41 0,55

*Sazangiller: Çim sazanı (ot sazanı), gümüş sazan, sazan (ortak sazan), kocabaş sazan, Hint sazanı,kara sazan, rohu balığı türlerinin toplam üretim miktarı ve ticari değerini ifade eder.

Türkiye'de su ürünleri yetiştiriciliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre Türkiye'de 2036 adet [15] izinli su ürünleri yetiştirme tesisi bulunmaktadır. Türkiye'de 2019 tarihi itibarı ile 373 bin ton balık üretimi gerçekleştirilmiştir. Üretilen balıkların 138 bin tonu levrek, 100 bin tonu çipura ve geri kalan kısmı ise alabalık türevleri olarak üretilmiştir.[16]

Türkiye su ürünleri üretimi (ton) [17]
Yıl Deniz İç su Toplam
2000 35.646 43.385 79.031
2001 29.730 37.514 67.244
2002 26.868 34.297 61.165
2003 39.726 40.217 79.943
2004 49.895 44.115 94.010
2005 69.673 48.604 118.277
2006 72.249 56.694 128.943
2007 80.840 59.033 139.873
2008 85.629 66.557 152.186
2009 82.481 76.248 158.729
2010 88.573 78.568 167.141
2011 88.344 100.446 188.790
2012 100.853 111.557 212.410
2013 110.375 123.019 233.394
2014 126.894 108.239 235.133
2015 138.879 101.455 240.334
2016 151.794 101.601 253.395
2017 172.492 104.010 276.502
2018 209.370 105.167 314.537

Türkiye’de ağ kafeste ve karasal alanda balık yetiştiriciliği ile ilgili karşılaşılan sorunlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de su ürünleri yetiştiriciliği yapmak isteyen müteşebbis ve hayvancılar günümüzde aşağıdaki sorunları yaşamaya devam etmektedir.[18]

Bürokratik sorunlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Su ürünleri yetiştiriciliği için işletme kuruluşu başvurusu yapmak ve ruhsat almak oldukça zordur.[18] Bu sebeple girişimciler su ürünleri yetiştiriciliğine yeteri kadar[18] ilgi göstermemektedir.

Su kirası sorunu

[değiştir | kaynağı değiştir]

Su ürünleri yetiştiriciliği yapmak için kafeslerin yerleştirildiği iç sulardaki alanların kiraya verilmesi il özel idaresi'nin sorumluluğu ve inisiyatifi altındadır. Kiraya verme talebinde ise Orman ve Tarım Bakanlığı'ndan yalnızca üretim kapasitesi ve yeterliliği konusunda görüş alınmaktadır. Yapılacak olan üretimin ya da kapasitenin önemi olmaksızın kiralama işlemlerinde birim alan fiyatlarında bölgeden bölgeye değişen önemli fiyat dalgalanmaları gözlemlenmektedir. Girişimcinin kiralama taleplerinde yapılacak üretimin kar/zarar dengesi ve bölgesel gereklilik kriterleri unsurlarından ziyade, ilgili alanın rayiç bedelleri hesaplanmaktadır. Bu sebeple girişimci tarafından kârlılığı imkansız olan kiralama bedelleri talep edilmektedir.[18]

Ülkedeki yem üretiminin yetersiz olması ve su ürünleri üreticilerinin yem tedarik etmede ithalata bağımlı olması, küçük yatırımcıyı ve aile işletmelerini zora sokmaktadır.[18]

Örgütsel yetersizlik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Su ürünleri yetiştiricileri her ilde tam anlamı ile mesleki sivil topluk örgütleri ve meslek odaları kuramadıkları için yetkili organlar tarafından çıkarılan kanun ve yönetmeliklerde sektörün ihtiyaçlarını dile getirememektedir.[18]

Su ürünleri üretim tesisi içi alınması zorunlu olan ÇED raporu düzenlenmesi için ayrılması gereken bütçenin ve beklenilen sürenin; küçük ölçekli girişimciler tarafından hayata geçirilmesi oldukça zordur.[18]

Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği kaynaklı sorunlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de yaşanılan kuraklık sorunlarından dolayı içilebilir su kaynaklarının büyük bir kısmı içme suyu rezervlerine ayrılmaktadır. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği uyarınca, içme suyu için tahsis edilen kaynaklarda su ürünleri yetiştiriciliği yapılamamaktadır.[19]

Kullanım alanları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yetiştiricilik yöntemi ile üretilen balıkların büyük bir kısmı gıda olarak tüketilmektedir. Ayrıca kozmetik ve ilaç sanayisi için de alternatif iç su ürünleri türleri alanında üretim gerçekleştirilmektedir.[20]

  1. ^ "Türkiye'nin çiftlik balığı üretimi 10 yılda ikiye katlandı". Anadolu Ajansı. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2021. 
  2. ^ Tarimci; Tarimci. "BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ". www.tarimkutuphanesi.com (İngilizce). 28 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2021. 
  3. ^ ""Dünyada su ürünleri yetiştiriciliği ve ülkemizin geleceğine bakış" makalesi" (PDF). SÜMAE YUNUS Araştırma Bülteni. aquast.org. 2004. 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ ""Türkiye'de Su Ürünleri Yetiştiriciliği ve Pazarlanması" başlıklı makale (indirilebilir PDF dosyası)". Tarım İstanbul TKB İstanbul İl Müdürlüğü Yayın Organı. 2003. 
  5. ^ Özacar, İlyas Umut (2020). "Dünyada ve Türkiye'de balık yetiştiriciliği artıyor". trthaber.com. 
  6. ^ "En Çok Deniz Ürünleri İhracatı Yapan 10 Ülke". tr.halal-seafood.com. 2017. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. 
  7. ^ "Türkiye ve Dünya'da Su Ürünlerinin Mevcut Durumu". dergipark.org.tr. 2017. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Dünyada Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliğinin Durumu" (PDF). 2018. foa.org. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  9. ^ "Tarım Ürünleri Piyasaları (Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü)" (PDF). tarimorman.gov.tr. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. 
  10. ^ "Su Ürünleri Raporu" (PDF). isub.org.tr. 31 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  11. ^ "Su Ürünleri Ürün Raporu 2020" (PDF). tarimorman.gov.tr. 2020. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  12. ^ "Fao Su Ürünleri Raporu". fao.org. 2020. 31 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ a b "International trade of fisheries products". oecd.org. 2019. 20 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "World aquaculture production of fish" (PDF). fao.org. 2014. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  15. ^ "T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından lisans verilmiş su ürünleri işletmeleri" (PDF). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. tarimorman.gov.tr. 2021. 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  16. ^ Özacar, İlyas Umut (2020). "Dünyada ve Türkiye'de balık yetiştiriciliği artıyor". trthaber.com. 
  17. ^ "Su Ürünleri Sektör Politika Belgesi 2019-2023" (PDF). tarimorman.gov.tr. 2019. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. 
  18. ^ a b c d e f g ""Türkiye'de Ağ Kafeste Alabalık Yetiştiriciliği, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri" başlıklı makale". Süleyman Demirel Üniversitesi, Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi. dergipark.org.tr. 2008. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ "Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği". mevzuat.gov.tr. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021. 
  20. ^ "Alternatif İç Su Ürünleri Yetiştiriciliği Çalıştayı Raporu" (PDF). tarimorman.gov.tr. 2016. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.