PETA
| People for the Ethical Treatment of Animals | |
|---|---|
 | |
| Slogan | Animals are not ours to eat, wear, experiment on, or use for entertainment |
| Kuruluş | 1980 |
| Tür | Kâr amacı gütmeyen ve vergiden muaf kuruluş |
| Merkez | Norfolk, Virginia |
| Lider | Ingrid Newkirk |
| Bütçe | www.peta.org |
| Personel | 187 |
Hayvanlara Etik Muamele İçin Mücadele Edenler (PETA, People for the Ethical Treatment of Animals) bir hayvan hakları organizasyonudur. Norfolk, Virginia kökenli ve yaklaşık 6.5 milyon üye ve destekçisi olan[1] organizasyon dünyanın en büyük hayvan hakları grubudur. Grubun uluslararası başkanı Ingrid Newkirk'tür.[2][3]
1980'de kurulan organizasyon, 187 çalışanlı, 501(c)(3) kapsamında, kâr amacı gütmeyen, vergiden muaf bir kuruluştur ve neredeyse tamamen üyeleri tarafından finanse edilir. ABD dışında Kanada, Hindistan, Güney Afrika ve Avrupa Birliği'nde de kuruma ait ofisler bulunur. Ayrıca organizasyona bağlı, liseli ve üniversiteli aktivistler için peta2 Street Team ve PETA'nın malvarlığını yöneten Foundation to Support Animal Protection (PETA Vakfı olarak da bilinir) bulunur.
Organizasyon temelde dört konuya odaklanır: fabrika çiftçiliği, kürk çiftçiliği, hayvan testleri ve hayvanların eğlence amaçlı kullanılması. PETA ayrıca balıkçılık, haşere olarak nitelendirilen hayvanların öldürülmesi, hayvanları zincirle bağlamak veya esaret altında tutmak, arka bahçe köpekleri, horoz dövüşü ve boğa güreşine karşı da kampanyalar düzenler.
PETA, türcülüğe ve hayvanların yiyecek, giyecek, eğlence veya araştırma gibi herhangi bir şekilde istismar edilmesine karşı çıkan bir hayvan hakları örgütüdür. PETA, hayvan refahı mevzuatı ihlal edildiğinde para cezaları ve/veya hayvanlara el konulması için devlet kurumlarına kulis yapar, vegan bir yaşam tarzını teşvik eder, fabrika çiftlikleri ve mezbahalardaki uygulamaları reform etmeye çalışır, hayvan araştırma laboratuvarlarına, çiftliklere ve sirklere gizli araştırmacılar gönderir, belirli şirketlere veya uygulamalara karşı medya kampanyaları başlatır, daha önce sirkler ve hayvanat bahçeleri tarafından kullanılan hayvanlar için barınakların bulunmasına yardımcı olur ve uygulamalarını değiştirmeyi reddeden şirketlere karşı davalar başlatır.[4]
Grup bazı kampanyaları için ve ötanazi yaptığı hayvanlar için eleştirilir. Ayrıca 2005'te Oklahoma senatörü Jim Inhofe tarafından senatörün terörizm hareketleri dediği bu gruplarla ortaklaşa yapılan eylemler sonrasında, PETA'yı Hayvan Kurtuluş Cephesi (ALF) ve Yeryüzü Kurtuluş Cephesi'nin (ELF) sözcü grubu gibi hareket etmekle suçladı.[5][6]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]1980'de kurulan PETA ilk kez 1981'de Silver Spring maymunları olayı duyulduğunda halkın ilgisini çekti.[7]
Ingrid Newkirk ile birlikte PETA'nın ortak kurucularından biri olan Alex Pacheco, 1981 yazında Silver Spring, Maryland'deki Davranış Araştırması Enstitüsü'ne gizli bir çalışan olarak girdi. Araştırmacı Dr. Edward Taub deafferentasyon denilen bir işlemle maymunların, parmaklarına, ellerine, kollarına ve parmaklarına sinir sağlayan duyusal gangliyonlarını kesiyordu böylece maymunlar bu organlarını hissedemiyordu. Doktor bazı durumlarda ise spinal kolonun tamamına deafferentasyon uyguluyordu.[8] Sonrasında doktor maymunlar üzerinde engel ve elektrik şok kullanıyordu ve onları deafferente edilen uzuvlarını kullanmaları için yiyecek ve içecek kısıtlamasına maruz bırakıyordu.[9] Bu araştırma nöroplastisite kavramının gelişmesine ve inme kurbanları için zorunlu kullanım tedavisi (constraint-induced movement therapy) isimli yeni fiziksel terapinin keşfine götürdü.[10] PETA, Silver Spring maymunları'na ait resimlerle bu konudaki toplumsal farkındalığı artırmaya çalışmıştır. PETA onları "Bu bir dirikesimdir, size bundan farklı bir şey söylenmesine izin vermeyin." resimaltı yazısıyla dağıtmaya başladığında ikonik hale geldi. ILAR'ın (Institute for Laboratory Animal Research) yayınına göre, Pacheca gece laboratuvara giderek maymunların berbat koşullarda tutulduğunu belgeleyen fotoğraflar çekti.[11] Daha sonra bu delilleri polise götürdü. Polis laboratuvara baskın düzenledi ve Taub'u tutukladı. Taub hayvanlara işkence etmesi sebebiyle altı dava maddesinden mahkûm edildi. Taub (karar daha sonra temyizde bozulmuş olsa da) bu konuda mahkûm edilen ilk Amerikalı araştırmacı bilim insanı oldu.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Financial Reports". PETA. 23 Haziran 2010. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ PETA letter to the Sarasota County Commission 13 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 23 Mayıs 2008 tarihinde erişildi
- ^ "About Peta" 8 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 10 Temmuz 2006 tarihinde erişildi.
- ^ "PETA annual review 2004". Archived from the original on 15 Şubat 2005. Erişim tarihi: 15 Şubat 2005.
- ^ "PETA and Euthanasia" 2 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Newsweek, 28 Nisan 2008
- ^ "U.S. Senate Committee on Environment & Public Works, Hearing Statements, 05/18/2005". 7 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2009.
- ^ Newkirk, Ingrid. Free the Animals. Lantern Books, 2000. ISBN 1-930051-22-0
- ^ Doidge, Norman. The Brain That Changes Itself. Viking Penguin 2007, p. 141.
- ^ Johnson, David. Review of The Mind and the Brain: Neuroplasticity and the Power of Mental Force 6 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., curledup.com.
- ^ "Constraint-Induced Movement Therapy" 3 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., excerpted from "A Rehab Revolution," Stroke Connection Magazine, September/October 2004.
- ^ Sideris, Lisa et al. "Roots of Concern with Nonhuman Animals in Biomedical Ethics" 1 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Institute for Laboratory Animal Research, ILAR Journal V40(1) 1999.
