Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti
| Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti Ўзбекистон ССР Олий Совети | |
|---|---|
 Özbekistan SSC (1938-1991) | |
 | |
| Tür | |
| Tür | |
| Tarih | |
| Kuruluş | 1938 |
| Dağılış | 1991 |
| Önceki | Tüm Özbek Sovyetler Kongresi |
| Sonraki | Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Konseyi |
| Seçimler | |
Son seçim | 1990 |
| Toplantı yeri | |
.jpg) Senato ve Yasama Meclisi Binası, Taşkent, Özbekistan SSC, Sovyetler Birliği | |
Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti (Özbekçe: Ўзбекистон ССР Олий Совети, latinize: Oʻzbekiston SSR Oliy Soveti; Rusça: Верховный Совет Узбекской ССР, latinize: Verkhovnyy Sovet Uzbekskoy SSR), 1938'den 1991'e kadar Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Yüksek Sovyeti (ana yasama kurumu) idi. Özbekistan SSC Yüksek Sovyeti, 1925'ten 1938'e kadar faaliyet gösteren Tüm Özbek Sovyetler Kongresi'nden sonra geldi. Özbekistan'ın 1991'de bağımsızlığından sonra, Özbekistan SSC Yüksek Sovyeti'nin yerine 1991'den 1994'e kadar Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Konseyi geçti.[1]
1990 Özbekistan Yüksek Sovyeti seçimi, çok partili seçimlere izin veren ilk ve son yüksek Sovyet seçimiydi.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Özbekistan SSC Yüksek Sovyeti, cumhuriyetin ana siyasi organlarının organizasyonunu değiştiren Özbekistan SSC içindeki anayasal reformlara uygun olarak kuruldu. Teoride, Yüksek Sovyet, Özbekistan SSC'nin yasama organı üzerinde güç kullanan bir yasama organı olacaktı. Gerçekte, Yüksek Sovyet'in gücü, Özbekistan Komünist Partisi tarafından alınan kararları onaylamakla sınırlıydı. 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması sonucunda Özbekistan bağımsızlığını kazandığında, Özbekistan SSC Yüksek Sovyeti'nin adı Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Kurulu olarak değiştirilmiştir. Özbekistan Yüksek Meclisi, Şubat 1995'te Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Kurulunun yerini almıştır.
Toplantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]53 yıllık varlığı boyunca, Özbekistan SSR Yüksek Sovyeti toplam on iki toplantı yaptı. 12. ve son toplantı, 1990'da İslam Kerimov'u Özbekistan SSC'nin Cumhurbaşkanı seçen ve 31 Ağustos 1991'de Özbekistan'ın bağımsızlığını ilan eden 500 milletvekilinden oluşuyordu.
- 1. Toplantı (1938-1946)
- 2. Toplantı (1947-1950)
- 3. Toplantı (1951-1954)
- 4. Toplantı (1955-1959)
- 5. Toplantı (1959-1962)
- 6. Toplantı (1963-1966)
- 7. Toplantı (1967-1970)
- 8. Toplantı (1971-1974)
- 9. Toplantı (1975-1979)
- 10. Toplantı (1980-1984)
- 11. Toplantı (1985-1989)
- 12. Toplantı (1990-1991)
Yüksek Sovyet Başkanları
[değiştir | kaynağı değiştir]| No. | Ad
(Doğum-Ölüm) |
Görev başlangıcı | Görev sonu | Siyasi parti |
|---|---|---|---|---|
| Yüksek Sovyet Başkanları | ||||
| 1 | Usman Yusupov
(1901-1966) |
17 Temmuz 1938 | 21 Temmuz 1938 | SBKP |
| 2 | Abdurazak Mavlyanov
(1908-1975) |
_ | _ | |
| 3 | Nuritdin Mukhitdinov
(1917-2008) |
_ | _ | |
| 4 | Arif Khakimov
(1912-1982) |
1956 | 1958 | |
| 5 | Rasul Gulamov
(1911-?) |
1959 | 30 Mayıs 1961 | |
| 6 | Mirzamahmud Musakhanov
(1912-1995) |
30 Mayıs 1961 | 22 Mart 1963 | |
| 7 | Abid Sadykov
(1913-1987) |
_ | _ | |
| 8 | Sagdy Sirzahdinov
(1920-1989) |
1967 | 1980 | |
| 9 | Asadilla Khodjaev
(1920-1983) |
14 Mart 1980 | 6 Eylül 1983 | |
| 10 | Erkin Yusupov
(1929-2003) |
30 Aralık 1983 | 30 Mart 1985 | |
| 11 | Pulat Khabibullaev
(1936-2010) |
30 Mart 1985 | 9 Nisan 1988 | |
| 12 | Rasul Gulamov
(1911-?) |
9 Nisan 1988 | 24 Mart 1990 | |
| 13 | Mirzaolim Ibragimov
(?-?) |
_ | _ | |
| 14 | Shavkat Yuldashev
(1943) |
_ | 1991 | |
Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanları
[değiştir | kaynağı değiştir]| No. | Ad
(Doğum-Ölüm) |
Görev başlangıcı | Görev sonu | Siyasi parti |
|---|---|---|---|---|
| Yüksek Sovyet Başkanlığı Başkanları | ||||
| 1 | Yuldash Akhunbabaev
(1885-1943) |
21 Temmuz 1938 | 28 Şubat 1943 | SBKP |
| 2 | Abduvali Muminov
(1902-1965) |
22 Mart 1943 | 17 Mart 1947 | |
| 3 | Amin Niyazov
(1903-1973) |
17 Mart 1947 | 21 Ağustos 1950 | |
| 4 | Sharof Rashidov
(1917-1983) |
21 Ağustos 1950 | 24 Mart 1959 | |
| 5 | Yodgor Nasriddinova
(1920-2006) |
24 Mart 1959 | 25 Eylül 1970 | |
| 6 | Nazar Matchanov
(1923-2010) |
25 Eylül 1970 | 20 Aralık 1978 | |
| 7 | Inomjon Usmonxo‘jayev
(1930-2017) |
20 Aralık 1978 | 20 Aralık 1983 | |
| 8 | Akil Salimov
(1928-2014) |
20 Aralık 1983 | 9 Aralık 1986 | |
| 9 | Rafik Nishanov
(1926) |
9 Aralık 1986 | 9 Nisan 1988 | |
| 10 | Pulat Khabibullaev
(1936-2010) |
9 Nisan 1988 | 6 Mart 1989 | |
| 11 | Mirzaolim Ibragimov
(?-?) |
6 Mart 1989 | 24 Mart 1990 | |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti
- Yüksek Sovyet
- Yüksek Sovyet Prezidyumu
- Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ " 336-XII-сон 31.08.1991. Об основах государственной независимости Республики Узбекистан". lex.uz. 8 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021.