590 Roma veba salgını
| 590 Roma veba salgını | |
|---|---|
 I. Gregorius'un vebanın bitişini simgeleyen aparsiyonu, Orta çağ sanatının popüler bir teması haline geldi. | |
| Hastalık | Hıyarcıklı Veba |
| Yer | Roma |
| İstatistikler | |
Ölümler | 100 milyon civarı |
590 Roma veba salgını, 590 yılında Roma şehrini etkileyen bir veba salgınıdır.[1] Justinianus Veba Salgınını takip eden İlk Veba Salgınının bir parçasıdır. Hıyarcıklı veba olduğu düşünülmektedir. Dünyanın diğer bölgelerine yayılmadan önce 100 milyondan fazla Avrupalıyı öldürdüğü ihtimali üzerinde durulur.[2][3] Geç Antik Çağ'ın sonuna dek sürmüştür. Salgın, piskopos ve vakanüvis Gregorius ve daha sonraları tarihçi Diyakoz Paul tarafından veba olarak tanımlanmıştır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Veba patlak vermeden önceki kış, Kasım 589'da Roma'nın Tiber Nehri'nin suları altında kaldı ve tahıl ambarlarının çoğu hasara uğradı. Piskopos Gregorius suların içinde uğursuz yılan ve ejderhaların görüldüğünü aktarmıştır. Salgın 590 yılında başladı. Enfekte olmuş hastalar hızla yayılıyor ve ölüm oranları da yükseliyordu. Gregorius hastalığı hıyarcıklı veba olarak tanımlamıştır.
Roma piskoposu Papa II. Pelagius, Şubat 590'da vebadan öldü ve yerine I. Gregorius halefi seçildi. Gregorius keşiş olmadan önce praefectus urbi idi.
Papalık tören alayları
[değiştir | kaynağı değiştir]590 yılında veba Roma'ya yayılırken I. Gregorius henüz bir diyakoz iken, Roma'da gerçekleşecek olan bir tören alayı tertipledi. Bu törende yedi grup şehrin ortasında alaylar düzenleyecek ve Santa Maria Maggiore bazilikasında Meryem'e dilekle son bulacaktı. Alay 25 Nisan 590'da gerçekleşti.[4]
Yedi alay grubu şunlardı:[4]
- Papazlar
- Başrahip ve keşişler
- Başrahibe ve rahibeler
- Erkekler
- Evli kadınlar
- Dullar
- Çocuklar
Tören alaylarının nedeni, veba ve diğer felaketlerin Tanrı'nın günahkarlığa yönelik bir cezası olarak yorumlanmasıdır. Tanrı'nın gazabını yatıştırmak adına bu önlemler alınmıştır.
80 kişi alaylar esnasında vebaya yakalanmış ve geçit töreninde yere yığılmıştır.[1]
Papa Gregorius'un Aparisyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir efsaneye göre Papa I. Gregorius, alayı ile Tiber'in sağ kıyısındaki Vatikan Tepesi civarında bulunan Roma İmparatoru Hadrianus'ın anıt mezarına yaklaşırken bir aparsiyon gördü. Papa, Mikâil'in kılıcını anıtın tepesine doğru savurduğunu ve ardından kılıcını kınına soktuğunu gördü. Bu Tanrı'nın gazabının geri çevrildiğini, havanın berraklaştığını ve vebanın sözde o anda durduğunu işaret ediyordu.[5]
Geç Antik Çağ'da bir kale halini alan imparatorun mezarı daha sonraları Sant'Angelo Kalesi olarak tanınmıştır. 18. yüzyılda efsaneyi anlatmak için kalenin zirvesine Peter Anton von Verschaffelt'in tasarladığı Mikâil'i tasvir eden bronz bir heykel yerleştirildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Kohn, George C. (2007) [1995]. Encyclopedia of Plague and Pestilence: From Ancient Times to the Present. ss. 323-324. ISBN 9781438129235. 26 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2022.
- ^ Thomas H. Maugh II (6 Mayıs 2002). "An Empire's Epidemic". Los Angeles Times. Ph.ucla.edu. 4 Ağustos 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2022.
- ^ "History of Plague" [Veba Tarihi] (İngilizce). dshs.texas.gov. 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Andrew J. Ekonomou (2007). Byzantine Rome and the Greek Popes. Lexington Books. ISBN 9780739152751.
- ^ "Plague in Rome 591". Roman-catholic-saints.com. 14 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.