Adolf Hurwitz
Adolf Hurwitz | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 26 Mart 1859 Hildesheim, Hanover Kontluğu (günümüzde Almanya) |
| Ölüm | 18 Kasım 1919 (60 yaşında) Zürih, İsviçre |
| Milliyet | Yahudi |
| Eğitim | Leipzig Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik |
| Doktora danışmanı | Felix Klein |
| Doktora öğrencileri | L. Gustave du Pasquier |
Adolf Hurwitz (Almanca telaffuz: [ˈaːdɔlf ˈhʊʁvɪts]; 26 Mart 1859 - 18 Kasım 1919), cebir, analiz, geometri ve sayı teorisi üzerine çalışmalar yürütmüş Yahudi kökenli Alman matematikçiydi.[1]
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Hurwitz, 1859'da o zamanlar Hannover Krallığı'nın bir paraçsı olan Hildesheim'da, Aşkenazi Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Salomon Hurwitz, zengin olmayan bir tüccardı. Annesi Elise Wertheimer ise, Adolf henüz 3 yaşındayken ölmüştü.[2] Ailesinin tuttuğu kayıtlar Adolf'un kardeşleri ve kuzenleri olduğunu gösteriyor, fakat 1890'larda sürekli kesirler için aritmetik bir teori geliştirdiği arada kitabında bahsettiği ağabeyi Julius dışında diğerleri henüz doğrulanmadı.
1868'de Hurwitz, Hildesheim'da Gymnasium Andreanum'girdi. Orada Hermann Schubert tarafından kendisine matematik öğretildi.[3] Schubert, Hurwitz'in babasını üniversiteye gitmesine izin vermeye ikna etti ve Hurwitz'in Münih'te Felix Klein ile birlikte çalışması için düzenleme yaptı. Salomon Hurwitz, oğlunu üniversiteye göndermeyi göze alamazdı, ancak arkadaşı Bay Edwards maddi olarak yardım etti.
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Hurwitz 18 yaşında, 1877'de Münih Üniversitesi'ne girdi. Orada bir yılını Klein'ın derslerine katılarak geçirdi ve 1877-1878 akademik yılını Kummer, Weierstrass ve Kronecker'in derslerine katılarak geçireceği Berlin Üniversitesi'nde geçmeden hemen önce Münih'e gitti.[4]
Ekim 1880'de, Felix Klein Leipzig Üniversitesi'ne geçti. Hurwitz onu orada takip etti ve Klein'ın yönetimindeki bir doktora öğrencisi oldu. 1881'de eliptik modüler fonksiyonlar üzerine bir tez yazdı ve bitirdi. Göttingen Üniversitesi'nde iki yıl geçirdikten sonra, 1884'te Königsberg'deki Albertus Universität'ta "Olağanüstü Profesör" olmaya davet edildi; orada genç David Hilbert ve Hermann Minkowski ile karşılaştı. Frobenius'un ayrılmasının ardından Hurwitz, 1892'de Eidgenössische Polytechnikum Zürich'te (günümüzde ETH Zürih) bir sandalye aldı (kısa bir süre sonra Göttingen'deki bir pozisyonu geri çevirmek zorunda kaldı) ve hayatının geri kalanında orada kaldı.[4]
Hurwitz, Zürih'te geçirdiği süre boyunca öğrencilik çağlarında sıkça muzdarip olduğu hastalığı, tifoya tekrar yakalandı. Şiddetli migrenden yüzünden de çokça kariyerinden uzak kaldı ve ardından 1905'te, böbrekleri iyice sağlığını kaybetti.[5]
Aile yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hurwitz 1884'te Königsberg'de iken tıp fakültesindeki bir profesörün kızı Ida Samuel ile tanıştı ve evlendi. Üç çocukları oldu.
Bazı makaleleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hurwitz, A., 1898. Ueber die Composition der quadratischen Formen von beliebig vielen Variablen . Nachrichten von der Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen, Mathematisch-Physikalische Klasse, 1898, s. 309–316.
- Vorlesungen über allgemeine Funktionentheorie und elliptische Funktionen (= Die Grundlehren der mathematischen Wissenschaften in Einzeldarstellungen mit besonderer Berücksichtigung der Anwendungsgebiete. Vol. 3, ). Richard Courant'ın geometrik <i id="mwYQ">Funktionentheorie</i> bölümü ile düzenlenmiş ve tamamlanmıştır. Springer, Berlin 1922 (Helmut Röhrl tarafından ekli 4., genişletilmiş ve baskı, ibid 1964, çevrimiçi metin )
- Mathematische Werke. Zürih'teki Eidgenössischen Technischen Hochschule Matematik ve Fizik Bölümü tarafından yayınlandı. 2 cilt. Birkhäuser, Basel 1932–1933 (Ernst Meissner tarafından Hurwitz üzerine bir anı ile)
- Übungen zur Zahlentheorie. 1891–1918 (= Schriftenreihe der ETH-Bibliothek. Cilt 32, ). Barbara Aquilino tarafından çevrildi. Herbert Funk ve Beat Glaus tarafından düzenlenen kopyalanmış bir el yazması olarak. ETH-Bibliothek, Zürih 1993, DOI:10.3929/ethz-a-001313794 .
- Sayı Teorisi Üzerine Dersler. 12 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nikolaos Kritikos tarafından yayınlanmak üzere düzenlenmiştir. William C. Schulz tarafından bazı ek materyallerle (Almancadan) çevrilmiştir. Springer, New York 1986,0-387-96236-0.
- Karl Weierstraß : Theorie der analytischen Funktionen'da Einleitung. Vorlesung Berlin 1878 (= Dokumente zur Geschichte der Mathematik. Cilt 4). Adolf Hurwitz'in bir transkriptinde. Peter Ullrich tarafından düzenlenmiştir. Vieweg, Braunschweig 1988,3-528-06334-3.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Birinci Hurwitz üçlüsü
- Hurwitz sınıf numarası
- Hurwitz belirleyicisi
- Hurwitz matrisi
- Hurwitz polinomu
- Hurwitz kuaterniyon sırası
- Hurwitz kuaterniyonu
- Hurwitz yüzeyi
- Hurwitz zeta fonksiyonu
- Hurwitz'in otomorfizm teoremi
- Hurwitz teoremi (karmaşık analiz)
- Hurwitz teoremi (normlu bölme cebirleri)
- Hurwitz teoremi (sayı teorisi)
- Riemann-Hurwitz formülü
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Adolf Hurwitz - Biography". Maths History (İngilizce). 11 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ Oswald (1 Temmuz 2014). "Complex continued fractions: early work of the brothers Adolf and Julius Hurwitz". Archive for History of Exact Sciences (İngilizce). 68 (4): 499-528. doi:10.1007/s00407-014-0135-7. ISSN 1432-0657.
- ^ Einleitung in die Theorie der analytischen Funktionen. Braunschweig. 1988.
- ^ a b O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Adolf Hurwitz" 8 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce), MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews.
- ^ Gopal, M. (2002). Control Systems: Principles and Design, 2nd Ed. Tata McGraw-Hill Education. s. 14. ISBN 0070482896.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Adolf Hurwitz
- LMS ölüm ilanı 3 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- O'Connor, John J. .; Robertson, Edmund F., "Adolf Hurwitz", MacTutor Matematik Tarihi arşivi, St Andrews Üniversitesi
- 2008 "Hurwitz'i Anma Konferansı" nın kaydı (Prof. 16 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Christos H. Papadimitriou) 16 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
