Anna Tumarkin
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Haziran 2023) |
Anna Tumarkin | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Anna-Ester Pavlovna Tumarkin 16 Şubat 1875 Dubrowna, Rus İmparatorluğu'nun Mogilev Valiliği |
| Ölüm | 07 Ağustos 1951 (76 yaşında) Gümligen, İsviçre |
| Milliyet | Rus; İsviçreli(1921) |
| Meslek | profesör, akademik |
| Etkin yıllar | 1905-1943 |
| Tanınma nedeni | Bern Üniversitesi'nde ilk kadın felsefe profesörü |
Anna Tumarkin (Belarusça: А́нна-Э́стер Паўлаўна Тума́ркін, İbranice: אנה-אסתר פבלובנה טומרקין,16 Şubat 1875 - 7 Ağustos 1951), Bern Üniversitesi'nde ilk kadın felsefe profesörü olan Rusya doğumlu, İsviçre vatandaşlığına sahip bir akademisyendir. Avrupa'da doktora ve profesörlük adaylarını incelemesine izin verilen ve Avrupa'nın herhangi bir yerinde Üniversite Senatosu üyesi olarak oturan ilk kadındır.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Anna-Ester Pavlovna Tumarkin, 16 Şubat 1875'te Rusya İmparatorluğu'nun Mogilev Valiliği'ndeki Dubrowna'da Sofya (kızlık soyadı Gertsenshtein veya Herzenstein) ve Poltiel Moiseevich Tumarkin'in (Pavel olarak da bahsedilir) kızı olarak dünyaya geldi. Babası, kendisine kişisel soyluluk verilmiş bir Besarabyalı tüccardı. [1] [2] Ortodoks bir Yahudi olarak Pavel başlangıçta çocuklarının Rusça öğrenmesine izin vermemiş, ancak çocukları hem Rusça hem de Almancada yeterli seviyede konuşmayı öğrenmişlerdir. Tumarkin küçük bir çocukken ailesi, Besarabya Valiliğinin başkenti olan Kişinev'e (Chișinău) taşınmıştır.
Üniversiteye gitmek isteyen ancak Rusya'da yüksek öğrenimi yasak olan [4] Tumarkin, 1892'de, Ludwig Stein altında olan Bern Üniversitesi'nde okumak için İsviçre'ye taşınmıştır. [5] [3] Üç yıl sonra, Johann Gottfried Herder ve Immanuel Kant üzerine savunduğu tezini [4] sunmuş ve sınavları geçerek doktorasını kazanmıştır. [2] Aynı sıralarda, Dr. Stein'nın evinde verdiği derslere sık sık katılan, Dr. Stein'nın arkadaşı ve kendisinden yaşça büyük bir kadın olan Anna Hoff ile tanışmıştır. İkisi arkadaş olurlar, derslerde birlikte oturmayı alışkanlık haline getirirler ve Hoff, Tumarkin'i Tumarkin'den beş yaş küçük kızı Ida ile tanıştırır. [6] Tumarkin ve genç Hoff, daha sonra ömür boyu arkadaş olurlar, ancak herhangi bir şekilde ilişkilerinin bir lezbiyen ortaklığı olup olmadığını belirlemek için bir kanıt yok. [6] Daha sonra, Wilhelm Dilthey ve Erich Schmidt ile üç yıl boyunca çalışmalarına devam ettiği Berlin'e taşınmıştır ve Habilitation için tezini ve sınavını tamamlamak üzere Bern'e dönmeden önce 1898'de doktora sonrası çalışmasını sadece İsviçre'de değil, bütün Avrupa'da tamamlayan ilk kadın olmuştur. [5] [4] [7]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarih veya felsefe fakültesine bir kadının atanma teamülü olmadığı için, Bern Üniversitesi Eğitim Müdürü Albert Gobat'a bir kadının yardımcı doçent olarak atanmasına bir itiraz olup olmadığını sormak için bir mektup gönderilmiştir. Albert Gobat'ın herhangi bir çekincesi olmayışından dolayı, Tumarkin, Venia Docendi unvanını alarak doçent olmuştur. [2] [4] [3] 1905'te Bern Üniversitesi'nde ilk kadın öğretim görevlisi olmuş ve 1906'da fahri profesör olmuştur, yine aynı şekilde Bern Üniversitesi için bir ilk gerçekleşmiştir. [5] [4] [8] Dersleri, Platon ve Aristoteles gibi klasik filozoflardan Martin Heidegger gibi daha modern filozoflara kadar uzanır ve Johann Gottfried Herder, Kant ve Baruch Spinoza'ya karşı özel bir ilgisi vardır. [9] Stein 1909'da ayrıldığında, görevini devralmış ve olağanüstü profesörlük unvanına terfi edilmiştir. [2] [4] 30 aday arasından göreve başvuran tek kadın olarak yeterli niteliklere sahip olmasına rağmen, yönetim ona bölüm başkanlığını vermek istemez ve onun yerine Richard Herbertz'ı tercih etmişlerdir. [9] Ders vermek, profesörlük sınavlarını hazırlanmak ve doktora öğrencilerini denetlemek dahil olmak üzere Stein'ın sahip olduğu görevlerin aynısını yapmasına rağmen, Tumarkin'e hiçbir zaman bölüm başkanlığına sahip olan bir profesörlük verilmemiş; ancak yaptığı işiyle bile, Avrupa'da bir kadına verilen ilk bu tür pozisyon unvanını almıştır. [2] [4]13 Mayıs 1910'da, İsviçre veya Avrupa'da, üniversitedeki en yüksek akademik organın bir parçası olan ilk kadın olarak Üniversite Senatosundaki yerini almıştır. [2] [8]
1912'de Tumarkin, o zamana kadar çalışmalarından mezun olan ve Bern'deki ilk kadın doktorlardan biri olan Ida Hoff'un oda arkadaşı olmuştur. Hoff, 1911'de kendi muayenehanesini açmış ve yakın zamanda, büyüyen muayenehanesini kolaylaştırmak için Amthausgasse'de daha büyük bir eve taşınmıştır. [6] Boş yeri olduğundan, konaklama yerini paylaşmak için Tumarkin'den kendisine katılmasını istemiştir. [6] Hoff'un sağlam temellere dayanan, pratik ve özgür ruhlu olmasıyla birlikte kişilik olarak tam zıddı; Tumarkin ise soyut bir düşünen, rutini tercih eden ve genellikle önemsiz şeyler için rasyonel açıklamalar aramakla meşgul biriydi. [6] 1918'de, Kişinev [2] Romanya Krallığı'nın bir parçası olduğunda Tumarkin'in Rus pasaportu geçersiz kılınmış ve İsviçre vatandaşlığı isteğiyle beraber 1921'de gerçekleşmiştir. Aynı sene, bahar ayında, beraber Hallwylstrasse'de İsviçre Ulusal Kütüphanesi'nden birkaç kapı aşağıdaki yeni evlerine taşınmışlardır.
Hoff, Bern'de araba sahibi olan ilk kadınlardan biriydi ve iki kadın Pazar günleri İsviçre'nin çeşitli kantonlarını ziyaret etmek için araba kullanmaktan keyif alırlardı. Ayrıca, yurtdışında da gezmeye Tumarkin'in Hoff'u Kişinev'deki ailesini ziyarete ilk defa götürmesiyle 1925'te başlamışlardır. [6] 1927'de birlikte Yunanistan gezisine de çıkmışlardır. [6] 1920'lerde feminist olan Hoff, Tumarkin'i kadınların oy hakkının avantajları konusunda ikna edince Tumarkin, kadınların oy hakkı kazanmasına karşın kendini adamıştır. 1928'de ilk defa gerçekleşen İsviçre Kadın Emekleri Sergisine katılmış (Almanca: Schweizeische Ausstellung für Frauenarbeit ) ve bilimsel katılımcıları temsil etmiştir. [4] Aynı yıl, Ein Blick in das Geistesleben der Schweizer Frauen (İsviçreli Kadınların Manevi Yaşamına Tarihsel Bir Bakış) ve Das Stimmrecht der Frauen (Kadınların Oy Hakları) adlı iki makale yayınlamış ve kadınların İsviçre'de toplumdaki yerini değerlendirmiştir. [2]
Rus Devrimi, Rus İç Savaşı ve Almanya'da Nazi Partisi'nin yükselişi sırasında anavatanında yaşanan olaylardan, ailesi gözetim altında hedef alınması ve sınır dışı edilmekle tehdit edilmesi Tumarkin'i derinden rahatsız etmiştir. 1937'de Tumarkin ve Hoff, ailesini ziyaret etmek için tekrar Kişinev'e bir gezi yaptıklarında ve iki ziyaret arasındaki gördükleri keskin zıtlık karşısında şaşkına dönmüşlerdir. [2] [6] Aynı yıl, Üniversiteden Theodor Kocher Ödülü'ne layık görülmüştür. [5] 1930'lar ve 1940'lar boyunca Tumarkin, Rus kültürünü tarihsel bağlamında ve bunun İsviçre toplumunu nasıl şekillendirdiğini değerlendiren birçok eser yayınlamıştır. Bu bağlamda en çok dikkat çeken eserlerinden bazıları Der Aesthetiker Johann Georg Sulzer (Ateist Johann Georg Sulzer, 1933), Das Problem der Freiheit in der schweizerischen Philosophie (İsviçre Felsefesindeki Özgürlük Problemi, 1940) ve Der Anteil der Schweiz an der Entwicklung der Philosophie (İsviçre'nin Felsefenin Gelişimine Katkıları, 1942). [2] 1948 tarihli yayını Wesen und Werden der schweizerischen Philosophie, Huldrych Zwingli'nin entelektüel tarihini Johann Heinrich Pestalozzi'ye değerlendirdiği ve İsviçre'nin özerk bir felsefe geliştirdiğinin sonucuna vardığı bir yazısıdır. [4]
Birçok aile üyesini ve arkadaşını kaybettiği Holokost olayları sağlığını etkilemeye başlamıştır. 1943'te elefantiyazis (veya fil hastalığına) yakalanınca tıbbi sorunlar nedeniyle emekli olmak zorunda kalmıştır. [2] [4] Hoff, arkadaşına evde bakmaya çalışmış, ancak Tumarkin sağlında gittikçe düşüş yaşamaya başlamış ve psikolojisi giderek daha fazla bozulmuştur. [6]
Ölümü ve Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]Hoff, Tumarkin'i Gümligen'deki Siloah Diyakoz Evi'ne getirdikten altı hafta sonra, Tumarkin 7 Ağustos 1951'de ölmüştür. Hoff'un yaşama isteği, ömür boyu birlikte olduğu partnerinin kaybıyla sarsılmış ve [6] tam bir yıl sonra 4 Ağustos 1952'de ölmüştür. Tumarkin'in eski danışmanı Wilhelm Dilthey (1912) üzerindeki çalışması gelecekteki bilim adamlarının çalışmalarını değerlendirme şeklini etkilemiştir. Kendi çalışmalarında aynı sorunları farklı zamanlarda yeni açılardan nasıl değerlendirdiğini ve görünüşte çelişkili çözümlere ulaştığını gösteren üç aşamalı çalışmasını tanımlamıştır. Tumarkin, sürecini "eşmerkezli daireleriyle organik bir gelişme: her zamankinden daha derin ve orijinal bir şekilde" olarak tanımlamıştır. [10]
Şubat 2000'de, Bern Üniversitesi'ni barındıran orijinal binanın yanında, bir cadde olan Tumarkinweg, onun onuruna adlandırılmıştır. [2] 2014 yılında, kadın öncüleri onurlandıran bir kitap olan Pionnières de la Suisse moderne: Des femmes qui ont vécu la liberté (Modern İsviçre'nin Öncüleri: Özgürlük İçin Yaşayan Kadınlar ) Editions Slatkine tarafından yayınlanmış ve içeriğinde Tumarkin hakkında bir profil yer almıştır. [4] [11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Adler, Tibère; Epp, Verna Pazer; Wirz, Claudia (2014). Pionnières de la Suisse moderne: Des femmes qui ont vécu la liberté [Pioneers of Modern Switzerland: Women Who Lived for Freedom] (Fransızca). Genève, Switzerland: Editions Slatkine. ISBN 978-2-8321-0638-9.
- Bambach, Charles R. (1995). Heidegger, Dilthey, and the Crisis of Historicism. Ithaca, New York: Cornell University Press.
- Бургер (Berger), Даша Чернова (Dasha Chernova) (12 Mayıs 2010). "Анна Тумаркина, первая женщина-профессор в Швейцарии" [Anna Tumarkina, the first female professor in Switzerland] (Rusça). Geneva, Switzerland: Nasha gazeta. 24 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2017.
- Epp, Verena Parzer (29 Temmuz 2014). "Anna Tumarkin: la savante qui venait de l'Est" [Anna Tumarkin: the scholar who came from the East] (Fransızca). Geneva, Switzerland: Le Temps. 23 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2017.
- Hirsch, Luise (2013). From the Shtetl to the Lecture Hall: Jewish Women and Cultural Exchange. Lanham, Maryland: University Press of America. ISBN 978-0-7618-5993-2.
- Ludi, Regula (29 Kasım 2012). "Tumarkin, Anna". hls-dhs-dss (Almanca). Berne, Switzerland: Historischen Lexikon der Schweiz. 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2017.
- Мялешка (Meleshko), Андрэй (Andrew) (September 2016). "Ганна Тумаркіна—першая ў Еўропе жанчына прафесар філасофіі" [Anna Tumarkin-Europe's first female professor of philosophy] (PDF). Адлюстраванне (Belarusian). Saint Petersburg, Russia: Nevsky Prostor for the Жанчыны БСДП (Women of the Belarusian Social Democratic Party) (8): 18-19. 23 Haziran 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2017.
- Rogger, Franziska (1999). "Anna Tumarkin (1875-1951)". Der Doktorhut im Besenschrank: das abenteuerliche Leben der ersten Studentinnen-am Beispiel der Universität Bern [The Doctors Hat in the Broom Closet: The adventurous life of the first female students-using the example of the University of Bern] (Almanca). Bern, Switzerland: eFeF-Verlag. ISBN 978-3-905561-32-6. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023.
- Rogger, Franziska (2002). "Kropfkampagne, Malzbonbons und Frauenrechte...Zum 50. Todestag der ersten Berner Schulärztin Dr. med. Ida Hoff, 1880-1952" [Goats, malt candies and Women's rights: the 50th anniversary of the death of the first Bernese school medical doctor Ida Hoff, 1880-1952] (PDF). Berner Zeitschrift für Geschichte (Almanca). Bern, Switzerland: Bernisches Historisches Museum. 64 (3): 101-119. doi:10.5169/seals-247089. ISSN 0005-9420. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2017.
- Scandola, Pietro; Rogger, Franziska (2002). "Ub: The History of the University" (PDF). UniBe. Bern, Switzerland: Universität Bern. 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2017.
- Zabolotnaia, Lilia (2002). "Destinul unei familii:Câteva crâmpeie din istoria dinastiei Tumarkin" [The fate of a family: Fragments of the history of the Tumarkin dynasty]. Tyragetia (Rumence). Chișinău, Moldova: Muzeul Național de Istorie a Moldovei (11): 193-196.
