İçeriğe atla

Svahili

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Svahili
Kiswahili
Ana dili olanlarTanzanya Tanzanya
Kenya Kenya
Uganda Uganda
Ruanda Ruanda
Burundi Burundi
Kongo Demokratik Cumhuriyeti Kongo DC
Madagaskar Madagaskar
Komorlar Komorlar (Mayotte dahil)
Mozambik Mozambik
Konuşan sayısı5-15 milyon anadil,[1]
Toplam 90 milyon  (2015)
Dil ailesi
Yazı sistemiLatin
Dil kodları
ISO 639-1sw
ISO 639-2swa
ISO 639-3swa
  Komorca veya Swahili yerli bir dil
  Resmi veya ulusal dil
  Ticaret dili

Svahili veya Swahili (Svahili: Kiswahili), Doğu Afrika'da kullanılan bir dildir. Tanzanya, Kenya, Uganda ve Afrika Birliği'nde resmî dil olan Svahili, günümüzde yaklaşık 80 milyon insan tarafından konuşulmaktadır ve en yaygın konuşulan Bantu dilidir.

Svahili, bölgede önce İslam'ın Altın Çağı boyunca ticarete gelen Arap tüccarlar tarafından, daha sonralarıysa emperyalizmle gelen Avrupalılar tarafından Doğu Afrika'da bir nevi lingua franca olarak kullanılmıştır. Halen bile kendi içlerinde farklı diller konuşan kabileler, ortak dil olarak Svahili konuşmaktadır.

Svahili, Arapçadan çok büyük ölçüde etkilenmiştir ve tonlamalı olmayan çok az sayıdaki Bantu dillerinden birisidir.

Svahili (sawāhilī سواحلي), Arapçada "sevahildekiler/sahillerdekiler (sāhil ساحل, çoğul: sawāhil سواحل)" anlamına gelmektedir. Bu bağlamda Svahili ismi Doğu Afrika'nın sahillerinde konuşulan dili ifade etmektedir.

Bazı sözcükler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Swahili dilinde Baba Yetu olarak geçen "Pederimiz" adlı Hristiyan Duası
  • Merhaba - Salam, habari, jambo
  • Hoşçakal - Kwa kheri, kila lakheri
  • Endişelenecek Bir Şey Yok - Hakuna Matata
  • Nasılsın, nasılsınız - Hujambo, habari gani
  • Günaydın - Habari za asubuhi
  • İyi geceler - Usiku mwema
  • Teşekkürler - Shukrani, ahsante sana
  • Önemli değil - Hakuna matata
  • Hoş geldin, hoş geldiniz - Karibu
  • Görüşürüz - Tuonane baada ya muda
  • Bol şans - Kila la kheri, kheri yako, bahati njema
  • Seni seviyorum - Nakupenda
  • Kalem - Kalamu
  • Kâğıt -Karatasi
  • Merhaba - Marahaba
  • Masa - Meza
  • Sandalye - Kiti
  • Gazete - Gazeti
  • Türkiye - Uturuki
  • Portakal - Chungwa
  • Arkadaş - Rafiki
  • Çocuk - Mtoto
  • Küçük, ufak - Haba, ndogo
  • Burada - Hapa
  • Yaşlı - Mzee
  • Asker - Askari
  • Gökyüzü - Ubinguni

Genel kültürde ve edebiyatta

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aslan Kral'daki karakterlerin çoğunun adı Svahilicedir. Mesela Simba "aslan", Mufasa "kral", Nala "hediye", Pumbaa "düğmeli domuz" anlamına gelir.

Che Guevara, Kongo-Kinşasa'daki (bugünkü Kongo Demokratik Cumhuriyeti) devrimcilere yardım ettiği dönemin anılarını anlattığı Afrika Rüyası kitabında Svahili öğrenme çabalarından bahseder. Kendisine ve arkadaşlarına Svahilice sayılardan oluşan isimler veren Guevara, Svahili'den "zengin ama zor bir dil" olarak bahsetmiştir.[2]

  1. ^ Hinnebusch, Thomas J. (2003). "Swahili". William J. Frawley (Ed.). International Encyclopedia of Linguistics (2 ed.). Oxford: Oxford University Press. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2019. First-language (L1) speakers of Swahili, who probably number no more than two million 
  2. ^ Afrika Rüyası (Pasajes de la Guerra Revolucionaria: Congo), Che Guevara. Everest Yayınları.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]