İçeriğe atla

Toplumcu Kurtuluş Partisi (Türkiye)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Türkiye Komünist Partisi (1920) ve Toplumcu Kurtuluş Partisi Yeni Güçler ile karıştırılmamalıdır.
Başlığın diğer anlamları için TKP sayfasına bakınız.
Toplumcu Kurtuluş Partisi
Kısaltma1920 TKP
Genel başkanİsmail Kaplan[1]
Slogan(lar) • Bütün ülkelerin işçileri ve ezilen halklar, birleşin!
 • Emperyalizme geçit yok!
 • VATAN, CUMHURİYET, EMEK için mücadeleye!
Kuruluş tarihi6 Şubat 2012
ÖnceliTürkiye Komünist Partisi (1920)
MerkezSelanik 1 Cd. Limoncuoğlu İşhanı No:23 Kat 5 D17 Kızılay, Çankaya, Ankara[2]
Üyelik (2023)azalış 96[3]
İdeolojiKomünizm
Marksizm-Leninizm
Sosyalist yurtseverlik
Anti-emperyalizm
Enternasyonalizm
Siyasi pozisyonAşırı sol
İnternet sitesi

Toplumcu Kurtuluş Partisi (kısaca 1920 TKP), Ürün dergisi çevresi ve daha önce Türkiye Komünist Partisi saflarında siyaset yapmış bireylerin birleşerek önce "Suphi'den Bilen'e Gelenek Yaşıyor Girişimi", ardından "TKP Kurucular Kurulu" isimleriyle yaptıkları çalışmalar sonucunda 6 Şubat 2012 tarihinde yasal kuruluşunu tamamlayan genel merkezi Ankara'da bulunan[2] partinin (TKP 1920); 12 Kasım 2016'da Ankara'da yapılan olağanüstü kongrenin aldığı karar ile isim değişikliği sonucu aldığı haldir.

Parti, SCP ile yürüttüğü birleşme konulu görüşme süreçlerinin sonucunda 9 Eylül 2023'te SCP ile beraber Türkiye Sosyalist Partisi adıyla birleşti.[4] Fakat 1920 TKP'den yapılan açıklama ile iki partinin örgütlenme ilkeleri ve kitle içinde parti çalışmasını tamamlayamadıkları konusunda açıklama yapıldı. 9 Kasım 2023 tarihinde iki parti "dostça ayrıldığını ve ayrı hareket edeceğini" duyurdu.[5]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

1996 yılında TKP'nin likidasyona uğratıldığı gerekçesiyle TBKP ve SBP süreçlerine muhalif olan 10 Eylül grubu farklı çevrelerin de birleşimiyle 1997'de Ürün Sosyalist Dergi'yi yeniden yayınlamaya başladı. Ürün Sosyalist Dergi 1974 yılında Türkiye Komünist Partisi kadroları tarafından kurulmuş, partinin yasal alanda sesini duyurmuş, ancak 1980 yılında sıkıyönetim kararıyla kapatılmıştı.[6] Yeniden çıkarılmaya başlayan Ürün Sosyalist Dergi'si klasik TKP çizgisiyle yayınlanmaya başladı.[7]

2011 yılında Ürün Sosyalist Dergi çevresi ve likidasyon öncesinde Türkiye Komünist Partisi saflarında mücadele etmiş bireyler birleşerek Suphi'den Bilen'e Gelenek Yaşıyor Girişimi'ni kurdu. 1 Mayıs 2011'de Taksim'de alana çıkan girişim parti tüzüğünü internette tartışmaya açarak ve çeşitli il ve ilçelerde toplantılar gerçekleştirerek partileşme sürecini başlatmış oldu. Girişim daha sonra adını TKP "Kurucular Kurulu" olarak değiştirerek partileşme çalışmalarını hızlandırdı.

6 Şubat 2012 Pazartesi, yasal olarak TKP'nin kurulması için dilekçe verildi. Fakat aynı isimde başka bir yasal parti olduğu gerekçesi ile bakanlık hukuka aykırı bir şekilde dilekçeyi kabul etmedi.[8] Bakanlığın dilekçeyi kabul etmemesi nedeniyle aynı gün Toplumcu Kurtuluş Partisi adıyla yasal parti başvurusunda bulunmuş oldu.[9] 15 Şubat 2012 tarihinde kurucular kurulunun aldığı karar ile Toplumcu Kurtuluş Partisi'nin tüzüğünün birinci maddesi değiştirilerek partinin adı Türkiye Komünist Partisi olarak değiştirdiğini duyurdu ve bu değişikliği Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na bildirdi.[9] Doç. Dr. Sultan Uzeltürk ise aynı isimde iki partinin tescil edilmesinin mümkün olmadığını ve kararı Anayasa Mahkemesinin vereceği belirtti.[10] 29 Şubat tarihinde ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı "mevcut siyasi partiler siciline göre aynı isimle başka bir parti bulunduğu ve bu partinin ismi daha öncesinde sicile tescil edildiği için isim benzerliği nedeniyle parti isminizin değiştirilmesi gerekmektedir" şeklinde cevap verdi.[11] Bu arada tarihsel TKP'nin bir dizi üyesi ise TKP adıyla ikinci bir yasal parti kurma yönündeki girişimin komünist harekette yersiz bir bölünmeye neden olacağını söyleyen bir deklarasyonu kamuoyuna duyurdu.[12]

İsim değişikliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

15 Nisan 2012'de TKP kurucular kurulu, yaşanan şiddet olaylarının[13][14] medya tarafından "sol içi şiddet" olarak yayınlaması ve 1 Mayıs öncesi bir provakosyana yer verilmemesi için partinin adını TKP 1920 olarak değiştirdiğini açıkladı.[15]

Ancak Anayasa Mahkemesi, parti isimlerinin karışıklığa neden olacağı nedeniyle "Türkiye Komünist Partisi 1920" adının ve "TKP 1920" kısaltmasının hükümsüzlüğüne ve partinin siyasi parti sicilinden silinmesine [16] oyçokluğu ile 26 Mayıs 2016'da karar almış ve bu kararı 22 Eylül 2016'da duyurmuştur. Alınan kararda başkanvekili Engin Yıldırım ile Üye Osman Alifeyyaz Paksüt parti sicilinin silinmesine karşı çıkarken diğer başkanvekili Burhan Üstün ve üyeler Serdar Özgüldür, Serruh Kaleli, Alparslan Altan, Celal Mümtaz Akıncı, Erdal Tercan, Muammer Topal, Emin Kuz, Hasan Tahsin Gökcan, Kadir Özkaya ve Rıdvan Güleç silinmesi yönünde oy kullanmışlardır.

Anayasa Mahkemesinin kararı üzerine parti adı 12 Kasım 2016'da alınan olağanüstü kongre kararıyla değiştirildi. Partinin yeni adı Toplumcu Kurtuluş Partisi, kısa adı ise 1920 TKP oldu.[17]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  2. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2014. 
  3. ^ "Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  4. ^ "Türkiye Sosyalist Partisi kuruluşunu ilan etti... 'Vatan, emek, cumhuriyet!'". VeryansınTV. 9 Eylül 2023. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2023. [ölü/kırık bağlantı]
  5. ^ "Sosyalist Cumhuriyet Partisi ile Toplumcu Kurtuluş Partisi'nin, Türkiye Sosyalist Partisi TSP olarak birleştiğini sizlere duyurmuştuk. Birliğimizi maalesef örgütlenme ilkeleri ve kitle içinde parti çalışması alanlarında bir türlü tamamlayamadık. Sizlerden özür diliyoruz". X (formerly Twitter). Erişim tarihi: 30 Kasım 2023. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2015. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2020. 
  9. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2020. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  16. ^ http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/3ceb8c14-06f2-469b-8b6e-9736774cffe0?excludeGerekce=False&wordsOnly=False[ölü/kırık bağlantı]
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Toplumcu_Kurtuluş_Partisi_(Türkiye)&oldid=33832140" sayfasından alınmıştır