Um Kasr
| Um Kasr Arapça: أم قصر | |
|---|---|
 | |
| Ülke |  Irak |
| İl | Basra İli |
| Nüfus (2003)[1] | |
| • Toplam | 47.000 |
| Zaman dilimi | [[UTCUTC+03.00]] (GMT) |
Um Kasr (Arapça: أم قصر, Türkçe: Ana Kale), Irak'ın güneyinde bir liman kenti. Basra Körfezi'nde oluşmuş Havr Abdullah halici boyunca Basra Körfezi kıyısında kurulmuştur. Küçük bir koy, Kuveyt ile arasında sınır olmuştur.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Köyden Limana
[değiştir | kaynağı değiştir]Um Kasr, önceleri küçük bir balıkçı kasabasıydı, fakat ticaretin gelişmesi ve kıyıya sağlam bir liman yapılmasıyla askeri bir liman olarak kullanıldı. M.Ö 325 yılında Büyük İskender buradan Mezopotamya'ya çıkarma yaptı. II. Dünya Savaşı sırasında Müttefikler Sovyetler Birliği'ne bu limandan ikmal yaptılar. Savaş sonrası kaptılsa da, II. Faysal hükûmeti tarafından 1950'lerde sürekli olarak hizmete açıldı.[2]
1958 Irak Devrimi'nden sonra burada bir donanma üssü kuruldu. Abdülkerim Kasım tarafından da 1961'de bir liman kuruldu. Batı Almanya, İsveç ve Lübnanlı şirketler limanın inşasında görev aldı ve Basra-Bağdat demiryolu kuruldu. Liman Temmuz 1967'de ticaret için kullanıma açıldı.[3]
İran-Irak Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]İran-Irak Savaşı (1980-1988) sırasında daha doğudaki limanlarda çatışmaların yoğun olması üzerine önemi daha da arttı. 1986 yılında İran'ın Fao yarımadasındaki başarılı işgaline rağmen Um Kasr düşmedi.
Limanın kullanımı konusundaki bölgesel çatışmalar Kuveytle 1991'de Körfez Savaşı'na neden oldu. Her iki ülkede hem Um Kasr'ın hem Kuveyt adaları Bubiyen adası ve Varbeh adası üzerinde mülkiyet iddiasında bulundu.[4] Savaş sonrası körfezin kontrolü Kuveyt'e geçti ve Um Kasr bölgesi iki ülke arasında sınır kabul edildi. Irak hükûmeti sınırları kabul etmedi ve Kuveyt'in kendi parçası olduğu iddialarına devam etti. Diğer yandan Irak yönetimi ticaretini Basra bölgesinden Um Kasr'a kaydırarak Basralıları yönetime karşı ayaklandıkları oldukları için ekonomik olarak cezalandırdı.[5]
İkinci Körfez Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Um Kasr, 19 Mart 2003 tarihinde Irak İşgali sırasında ilk büyük askeri operayonun hedefi oldu. Limana taarruzu İngiliz Kraliyet Donanması önderliğinde koalisyon güçleri yaptı. Denizde ve karada çatışmalar yaşandı. Burası savaşın ilerleyen zamanlarında insani yardım için ikmal noktası haline geldi.[6] Ocak 2006'da 100. İngiliz asker burada hayatını kaybetti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Dilip Hiro. The Essential Middle East: A Comprehensive Guide. Carroll & Graf (2003), pp.166. ISBN 0786712694 and Action Dominic Nutt, Churches Together International (ACT). Lack of security hampers aid efforts 28 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. April 16, 2003.
- ^ "Iraq Hopes For Revival As An International Highway", The Times, 15 May 1961
- ^ Ports of the World 1969, p. 697. Shipping World Ltd
- ^ "Iraq - First Persian Gulf War - Causes", Encyclopædia Britannica (2006)
- ^ "Kuwait - The First Persian Gulf War and its aftermath", Encyclopædia Britannica (2006)
- ^ "Iraq aid confined to south", The Guardian, 2 April 2003
