kindik

Oʻzbekcha (uz)

kindik I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

kin-dik

Etimologiyasi

KINDIK ' qorindagi bolani ona tanasi bilan bogʻlab turuvchi ichakning boshi'. Kishi hariganidan keyin k i n d i k honi toʻkilgan joyini hoʻmsab holarkan (B.Rahmonov). Bu ot qadimgi turkiy tilda mavjud boʻlib, keyin isteʼmoldan chiqqan, asli ' tutash-tir-', ' birlaiggir—' maʼnosini anglatgan kin— feʼli-dan —di qoʻshimchasi bilan yasalgan otga (asli sifat— doshga) kichraytirish maʼnosini ifodalovchi —k qoʻshim-chasini qoʻshib hosil qilingan boʻlsa kerak: (kin— + di = kindi) + k = kindik (ДС, 308).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 anat. Qorindagi bolani yoʻldosh (platsenta) orqali ona tanasi bilan birlashtiruvchi, bolani oziq modda-lari bilan taʼminlash uchun xizmat qiluv-chi ichak-nay. Uchqunning kindigini kesganda, Tozagul koʻzlarini yumib, qalt-qalt tit-rab turdi. H. Gʻulom, Mashʼal.

2 Bola tugʻilgach, shu ichak-nayni kesib tashlash natijasida qorin oʻrtasida hosil boʻlgan kichiq chuqurcha; qorinning oʻrta qis-mi. U [Soli sovuq ] shoshib-pishib Azimboy-vachchani koʻkragidan itargan edi, Azim uning kindigiga oʻxshatib tepdi. M. Ismoiliy, Fargʻona t. o.

Kindik qoni toʻkilgan yer (yoki joy, tup-roq) Tugʻilgan yer, tugʻilgan, oʻsgan joy; vatan. ◆ Safargaldiga bu qumlar chaqayuq vaqtidan oshna. Qoraqumda uning kindik qoni toʻkilgan. J. Sharipov, „Xorazm“ . ◆ Kishi qarigandan keyin kindik qoni toʻkilgan joyini qoʻmsab qolar-kan. B. Rahmonov, „Oltin odamlar“ .

3 koʻchma Markaz, oʻrta. -Dashtning kindi-gi mana shu yer, — dedi Oʻktam. Oybek, O. v. shabadalar. Mana, uch yshgdirki, Markaziy Fargʻona kindigida goʻzaiik yaratyapmiz. Gazetadan.

kindik II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

kin-dik

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Dorboz yuradigan arqon-ning oʻrtaroq joyidan koʻtarib turuvchi ikki yogʻoch uchlarining bir-biri bilan, shuningdek, arqon bilan tutashgan, kesish-gan joyi. ◆ Uni [dorbozni[ kindikdan kindik-ka, chigʻiriqdan chigʻiriqqa yoʻrgʻalatib, salo-mat olib chiquvchi narsa uning qoʻlidagi lan-gari! Shukrullo, „Javohirlar sandigʻi“ .

Antonimlari

КИНДИК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

kindik I
1 анат. пуповина; Uchqunning kindigini kesganda, Tozagul koʻzlarini yumib, qalt-qalt titrab turdi (Ѓ. Ѓулом, «Машъал») Когда перерезали пуповину Учкуна, Тозагюль зажмурилась и дрожала;
2 пуп, пупок; ◆ ~ qoni toʻkilgan joy (или tuproq) место рождения, родина (букв. место, где пролита кровь от пупка); ◆ Safargaldiga bu qumlar chaqaloq vaqtidan oshna. Qoraqumda uning ~ qoni toʻkilgan (Ж. Шарипов, «Хоразм») Сафаргельды дружен с песками с младенчества. Он родился в Кара-кумах;
3 перен. центр, середина; yerning kindigi пуп земли; Dashtning kindigi mana shu yer... - dedi Oʻktam (Ойбек, «О. в. шабадалар») Здесь самая середина степи, - сказал Уктам.

kindik II
место скрещения двух жердей, поддерживающих канат, по которому ходит канатоходец (на этом месте канатоходец часто отдыхает во время представления).

kindik III:
arava kindigi брус в основании арбы.