Tailandan kel'
Tailandan kel' vai Tai-kel' (ičeze nimituz om ภาษาไทย /pʰa:sa:tʰɑj/) om Tailandan oficialine kel', mülüb tai-kadajan kel'kundha. Sen kaikiš lähižemb kel' om laosan kel', niiden keliden pagižijad el'getas toine tošt jügedusita.
Pagižijoiden ühthine lugu om läz 60 millionad ristituid, hö elädas Tailandas päpaloin.
Kirjutadas kel't tailandan kirjamištol.
Kirjamišt
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Tailandan kirjamišt kävutase kirjutamha tailandan kel't da sen man toižid kelid. Siš om 44 kirjant 28 konsonantan täht, znamad kuvatas erazvuiččid kulundoid vaihen lopus da augus. Sen ližaks 15 znamad jonoštadas vokalid i nell' znamad kuvatas tonid. Pened da sured kirjamed ei olgoi erigoittud.
Konsonantad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]| Znam | Nimituz | Latinan kirjamištol | Kulund | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Tailandan kirjamištol | Latinan kirjamištol | Augus | Lopus | Augus | Lopus | |
| ก | ก ไก่ | ko kai | k | k | [k] | [k̚] |
| ข | ข ไข่ | kho khai | kh | k | [kʰ] | [k̚] |
| ฃ | ฃ ขวด | kho khuat | kh | k | [kʰ] | [k̚] |
| ค | ค ควาย | kho khwai | kh | k | [kʰ] | [k̚] |
| ฅ | ฅ คน | kho khon | kh | k | [kʰ] | [k̚] |
| ฆ | ฆ ระฆัง | kho ra-khang | kh | k | [kʰ] | [k̚] |
| ง | ง งู | ngo ngu | ng | ng | [ŋ] | [ŋ] |
| จ | จ จาน | cho chan | ch | t | [tɕ] | [t̚] |
| ฉ | ฉ ฉิ่ง | cho ching | ch | – | [tɕʰ] | – |
| ช | ช ช้าง | cho chang | ch | t | [tɕʰ] | [t̚] |
| ซ | ซ โซ่ | so so | s | t | [s] | [t̚] |
| ฌ | ฌ เฌอ | cho choe | ch | – | [tɕʰ] | – |
| ญ | ญ หญิง | yo ying | y | n | [j] | [n] |
| ฎ | ฎ ชฎา | do cha-da | d | t | [d] | [t̚] |
| ฏ | ฏ ปฏัก | to pa-tak | t | t | [t] | [t̚] |
| ฐ | ฐ ฐาน | tho than | th | t | [tʰ] | [t̚] |
| ฑ | ฑ มณโฑ | tho montho | th vai d | t | [tʰ] vai [d] | [t̚] |
| ฒ | ฒ ผู้เฒ่า | tho phu-thao | th | t | [tʰ] | [t̚] |
| ณ | ณ เณร | no nen | n | n | [n] | [n] |
| ด | ด เด็ก | do dek | d | t | [d] | [t̚] |
| ต | ต เต่า | to tao | t | t | [t] | [t̚] |
| ถ | ถ ถุง | tho thung | th | t | [tʰ] | [t̚] |
| ท | ท ทหาร | tho thahan | th | t | [tʰ] | [t̚] |
| ธ | ธ ธง | tho thong | th | t | [tʰ] | [t̚] |
| น | น หนู | no nu | n | n | [n] | [n] |
| บ | บ ใบไม้ | bo baimai | b | p | [b] | [p̚] |
| ป | ป ปลา | po pla | p | p | [p] | [p̚] |
| ผ | ผ ผึ้ง | pho phueng | ph | – | [pʰ] | – |
| ฝ | ฝ ฝา | fo fa | f | – | [f] | – |
| พ | พ พาน | pho phan | ph | p | [pʰ] | [p̚] |
| ฟ | ฟ ฟัน | fo fan | f | p | [f] | [p̚] |
| ภ | ภ สำเภา | pho sam-phao | ph | p | [pʰ] | [p̚] |
| ม | ม ม้า | mo ma | m | m | [m] | [m] |
| ย | ย ยักษ์ | yo yak | y | –
vai n |
[j] | –
vai [n] |
| ร | ร เรือ | ro ruea | r | n | [r] | [n] |
| ล | ล ลิง | lo ling | l | n | [l] | [n] |
| ว | ว แหวน | wo waen | w | – | [w] | – |
| ศ | ศ ศาลา | so sala | s | t | [s] | [t̚] |
| ษ | ษ ฤๅษี | so rue-si | s | t | [s] | [t̚] |
| ส | ส เสือ | so suea | s | t | [s] | [t̚] |
| ห | ห หีบ | ho hip | h | – | [h] | – |
| ฬ | ฬ จุฬา | lo chu-la | l | n | [l] | [n] |
| อ | อ อ่าง | o ang | – | – | [ʔ] | – |
| ฮ | ฮ นกฮูก | ho nok-huk | h | – | [h] | – |
Vokalid da diftongad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Pen' kehker znam kuvadab konsonantoid.
| Lühüdad | Pit'kad | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nimituz | Znam | Kulund | Latinan kirjamištol | Nimituz | Znam | Kulund | Latinan kirjamištol | |||
| Monoftongad | ||||||||||
| สระอะ | Sara a | ◌ะ
◌ ◌ั◌ |
a | a | สระอา | Sara a | ◌า
◌า◌ |
aː | a | |
| สระอิ | Sara i | ◌ิ
◌ิ◌ |
i | i | สระอี | Sara i | ◌ี
◌ี◌ |
iː | i | |
| สระอึ | Sara ue | ◌ึ
◌ึ◌ |
ɯ | ue | สระอือ | Sara ue | ◌ือ
◌ื◌ |
ɯː | ue | |
| สระอุ | Sara u | ◌ุ
◌ุ◌ |
u | u | สระอู | Sara u | ◌ู
◌ู◌ |
uː | u | |
| สระเอะ | Sara e | เ◌ะ
เ◌็◌ |
e | e | สระเอ | Sara e | เ◌
เ◌◌ |
eː | e | |
| สระแอะ | Sara ae | แ◌ะ
แ◌็◌ |
ɛ | ae | สระแอ | Sara ae | แ◌
แ◌◌ |
ɛː | ae | |
| สระโอะ | Sara o | โ◌ะ
◌◌ |
o | o | สระโอ | Sara o | โ◌
โ◌◌ |
oː | o | |
| สระเอาะ | Sara o | เ◌าะ
◌็อ◌ |
ɔ | o | สระออ | Sara o | ◌อ
◌อ◌ ◌◌ ◌็ |
ɔː | o | |
| สระเออะ | Sara oe | เ◌อะ | ɤʔ | oe | สระเออ | Sara oe | เ◌อ
เ◌ิ◌ เ◌อ◌ |
ɤː
ɤ |
oe | |
| Diftongad | ||||||||||
| สระเอียะ | Sara ia | เ◌ียะ | iaʔ | ia | สระเอีย | Sara ia | เ◌ีย
เ◌ีย◌ |
ia | ia | |
| สระเอือะ | Sara uea | เ◌ือะ | ɯaʔ | uea | สระเอือ | Sara uea | เ◌ือ
เ◌ือ◌ |
ɯa | uea | |
| สระอัวะ | Sara ua | ◌ัวะ | uaʔ | ua | สระอัว | Sara ua | ◌ัว
◌ว◌ |
ua | ua | |
| สระอิ + ว | Sara i + wo waen | ◌ิว | iu; iw | io | ||||||
| สระเอะ + ว | Sara e + wo waen | เ◌็ว | eu; ew | eo | สระเอ + ว | Sara e + wo waen | เ◌ว | eːu; eːw | eo | |
| สระแอ + ว | Sara ae + wo waen | แ◌ว | ɛːu; ɛːw | aeo | ||||||
| สระเอา | Sara ao | เ◌า | au; aw | ao | สระอา + ว | Sara a + wo waen | ◌าว | aːu | ao | |
| สระเอีย + ว | Sara ia + wo waen | เ◌ียว | iau; iaw | iao | ||||||
| สระอะ + ย | Sara a + yo yak | ◌ัย | ai; aj | ai | สระอา + ย | Sara a + yo yak | ◌าย | aːi; aːj | ai | |
| สระไอ | Sara ai | ใ◌, ไ◌
ไ◌ย | ||||||||
| สระเอาะ + ย | Sara o + yo yak | ◌็อย | ɔi; ɔj | oi | สระออ + ย | Sara o + yo yak | ◌อย | ɔːi; ɔːj | oi | |
| สระโอ + ย | Sara o + yo yak | โ◌ย | oːi; oːj | oi | ||||||
| สระอุ + ย | Sara u + yo yak | ◌ุย | ui; uj | ui | ||||||
| สระเออ + ย | Sara oe + yo yak | เ◌ย | ɤːi; ɤːj | oei | ||||||
| สระอัว + ย | Sara ua + yo yak | ◌วย | uai; uaj | uai | ||||||
| สระเอือ + ย | Sara uea + yo yak | เ◌ือย | ɯai; ɯaj | ueai | ||||||
| Ližad | ||||||||||
| สระอำ | Sara am | ำ | am | am | ||||||
| ฤ | Rue | ฤ | rɯ
ri rɤː |
rue, ri, roe | ฤๅ | Rue | ฤๅ | rɯː | rue | |
| ฦ | Lue | ฦ | lɯ | lue | ฦๅ | Lue | ฦๅ | lɯː | lue | |
Fonetik
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Tailandan kelen fonetikal om tonid, ned oma tarbhaižed lujas, sikš miše mahttas toižetada vaihiden znamoičendoid. Oficialižes paginas om viž tonid. Vokalid voidas lindä pit'kikš.
Grammatik
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Tailandan kel' om analitine kel'. Mugoižiš keliš ei voi toižetada vaihid läz nikonz.
Nimil ei ole suguid, kändoid i artiklid. Voib toštta nimid jonoštamha äilugud: เด็ก (dek, laps') — เด็ก ๆ (dek dek, «lapsed» vai «lapsiden jouk»), i voib kävutada toižid vaihid jonoštamha äilugud, ozutesikš, พวก ([pʰûak]): พวกหมา phuak ma «koirad».
Verboid ei voi toižetada, pidab seižutada erazvuiččid vaihid edel verboid vai niiden taga jonoštamha aigoid, ozutesikš, กำลัง kamlang «nügüd'»: เขากำลังวิ่ง ([kʰǎw kamlaŋ wîŋ]) «Hän jokseb nügüd'».
Pronominad da vaihed voidas lindä erazvuiččikš situacijan da pagižijan statusan mödhe.
Vaihišt
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Velgsanad ottas nügüdläižen tailandan kelen vaihišton läz pol't.
Homaičendad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]
 |
Tailandan kel' Vikiaitas |