George Orwell

George Orwell
Orwell, soos hy in die pers voorgestel is.
Gebore	Eric Arthur Blair 25 Junie 1903 Motihari, Bengale, Indië
Sterf	21 Januarie 1950 Londen
Beroep	Skrywer
Nasionaliteit	Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland
Noemenswaardige werke	Nineteen Eighty-Four Big Brother
Eggenoot	Eileen O'Shaughnessy Sonia Brownell

George Orwell (25 Junie 1903 – 21 Januarie 1950) is 'n nom de plume vir die Britse skrywer Eric Arthur Blair. Orwell is bekend vir sy boek Nineteen Eighty-Four waar die term Big Brother geskep is. Hy het ook die term Koue Oorlog vir die eerste keer gebruik in 1945.

Hy is gebore in Motihari in Bengale, Indië waar sy vader 'n aksyns beampte was. In 1916 verwerf hy 'n beurs om by Eton te kan studeer. Hy het sy kinderjare in Engeland deurgebring, maar was in sowel die laerskool as die deftige hoërskool Eton, waar hy ʼn beurshouer was, 'n eensame en ongelukkige kind.

Hoewel Orwell briljant was, het hy 'n beurs om aan 'n universiteit te gaan studeer, geweier en verkies om in die familietradisie te volg en Birma toe te gaan. Van 1922 af was hy 5 jaar lank lid van die Indiese Imperiale Polisiemag.

Op 1 Januarie 1928 het hy egter bedank omdat hy toenemend bewus geword het van maatskaplike ongeregtigheid. Mettertyd het daar in hom 'n sterk sosiale gewete en 'n skuldgevoel ontwikkel en hy het hom altyd aan die kant van die verontregtes geskaar, wat in sy geval veral die inheemse bevolking van Brits-Indië en die arbeiders van Brittanje was.

Na sy bedanking uit die polisiemag het hy besluit om as boetedoening hom met die armes in Europa te vereenselwig. In Londen het hy saam met arbeiders en bedelaars geleef en in die agterbuurte van Parys het hy die een swak betrekking na die ander beklee. Hy was dikwels ook werkloos en honger. Hierdie swerwersbestaan het hy in Down and out in Paris and London (1933) beskryf.

In 1934 het Orwell se roman Burmese days verskyn, wat ʼn somber herroeping is van sy lewe in Indië en waarin hy 'n uitsiglose koloniale bestaan beskryf. By sy tradisionele romans ontbreek die hegte opbou en veelsydigheid van sy verslae, met hulle afwisseling van persoonlike menings en beskouings oor die gemeenskap as geheel. In 1935 het The clergyman's daughter verskyn, wat volgens Orwell self sy swakste roman is.

Die werk handel oor 'n pligsgetroue predikantsdogter wat haar geheue verloor en na talle teëspoede ontnugter en ongelowig haar ou lewe hervat. In 1936 het die roman Keep the aspidistra flying verskyn, wat handel oor 'n jong man wat steeds swakker betrekkings aanvaar en met 'n soort genoegdoening alle burgerlike waardigheid verloor. As dit egter blyk dat sy vriendin swanger is, keer hy vinnig terug na sy burgerlike bestaanswyse. In dieselfde jaar het die Left Book Club aan Orwell opdrag gegee om die situasie van die arbeiders in Noord-Engeland te ondersoek en dit in 'n boek weer te gee.

So het The road to Wigan Pier (1937) ontstaan, met 'n beskrywing van Orwell se eie siening oor die sosialisme. Ondanks sy eie agtergrond vol burgerlike vooroordele gee hy in die werk 'n uiteensetting van sy vertroue in die arbeidersklas, wat volgens hom vitaliteit en tradisionele Engelse deugde besit wat by die hoër stande ontbreek. Hy waarsku die sosialiste dat hulle besig is om die arbeider van hulle te vervreem, en Orwell verset hom teen elke vorm van magstrewe. Aan die einde van 1936 het Orwell na Spanje vertrek om aan die kant van die Republikeine aan die Spaanse Burgeroorlog deel te neem.

Hier was hy in sy element, omdat hy aktief deelgeneem het aan 'n stryd waarin hy geglo het. By Teruel is hy ernstig gewond en sy keel is so beseer dat sy spraak lewenslank aangetas was. Die Kommuniste het hom egter teleurgestel toe hulle alle mag opgeëis het en selfs valse propaganda en verdraaide nuus versprei het. Toe die Kommuniste hul politieke teenstanders probeer onderdruk, moes Orwell uit Spanje vlug en hy het daarna 'n lewenslange weersin in die Kommunisme gehad.

Uit sy behoefte om die ware gebeure van hierdie oorlog weer te gee soos hy dit self beleef het, het Homage to Catalonia (1938) ontstaan, wat as een van sy beste werke beskou word. Hy het altyd politieke gehalte bo die literêre in sy werke gestel, maar vir hom was die belangrikste om die waarheid omtrent politieke situasies weer te gee. In 1939 het die roman Coming up for air verskyn.

Hierin word weer eens 'n ontnugterde hoofkarakter uitgebeeld wat 'n mistroostige bestaan voer, maar, anders as in sy vroeëre romans, is die karakter ouer, met 'n ontwikkelde humorsin en 'n verset wat slegs nog passief is. Gedurende die Tweede Wêreldoorlog het Orwell vir die BBC gewerk en in hierdie tyd het hy onder meer die pamfletagtige The lion and the unicorn (1941) geskryf, waarin patriotiese sentimente en ʼn gedesentraliseerde vorm van sosialisme verkondig word.

In Orwell se bekendste boek, die dierefabel Animal farm (1945), het hy die letterkunde en die politieke boodskap tot ‘n perfekte eenheid saamgesnoer. Hierdie werk is ʼn regstreekse aanval op die Sowjetunie en die nagevolge van die Russiese Revolusie van 1917. Die varke motiveer naamlik die ander diere op die plaas om die boer te verdryf, maar hulle neem self die beheer oor en binnekort kan hulle eie optrede nie van die van die ander boere onderskei word nie.

Dit was die eerste boek waarmee Orwell geld verdien het. Terwyl hy reeds van tyd tot tyd as gevolg van tering gehospitaliseer is, het hy die somber toekomsroman Nineteen eighty-four (1949) geskryf, waarin 'n beeld geskets word van die soort gemeenskap wat kan ontstaan as 'n regering steeds meer mag kry en uiteindelik ʼn totalitêre diktatuur word wat deur leuens in stand gehou word. Orwell is op 21 Januarie 1950 in ʼn Londense hospitaal oorlede. Buiten sy romans het Orwell baie artikels en boekbesprekings geskryf wat tot sy beste werk behoort. Hierdie werke is versamel in Inside the whale (1940), Critical essays (1946), Shooting an elephant (1950), Such, such were the joys (1953), England your England (1953) en Collected essays (1961).

Bibliografie

Romans

• 1934 – Burmese Days
• 1935 – A Clergyman's Daughter
• 1936 – Keep the Aspidistra Flying
• 1939 – Coming Up for Air
• 1945 – Animal Farm
• 1949 – Nineteen Eighty-Four

Nie-fiksie

• 1933 – Down and Out in Paris and London
• 1937 – The Road to Wigan Pier
• 1938 – Homage to Catalonia

Essays

• 1945 - Notes on Nationalism - eerste gepubliseer in Polemic
• 1945 - Antisemitism in Britain - gepubliseer in die Contemporary Jewish Record
• 1945 - The Sporting Spirit - gepubliseer in die Tribune

Bronnelys

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 090840963X, volume 22, bl. 14