Rooireus
’n Rooireus is ’n helder reusester met ’n lae of gemiddelde massa (rofweg 0,5–10 sonmassas) in ’n laat stadium van sterevolusie. Die buitenste atmosfeer is uitgesprei en yl – daarom is die radius groot en die oppervlaktemperatuur laag, vanaf sowat 5 000 kelvin en laer. Die ster lyk geel-oranje tot rooi en sluit in spektraaltipes K en M, maar ook S- en koolstofsterre.
Beskrywing
[wysig | wysig bron]
Daar word geglo hoofreekssterre van spektraaltipe A tot K (soos die Son, 'n tipe G-hoofreeksster) ontwikkel in rooireuse.[1] Tydens sy hoofreeksfase verbrand ’n ster langsamerhand waterstof in sy kern en sit dit om in helium; sy hoofreeksfase eindig wanneer byna al die waterstof in die kern opgebruik is en hy betree dan die rooireusfase op die Hertzsprung-Russell-diagram (regs).[2]
Die meeste rooireuse se buitekant sit steeds waterstof in helium om, terwyl die kern uit onaktiewe helium bestaan. Hierdie fase duur net ’n paar miljoen jaar[3] en is dus kort in vergelyking met die miljarde jare van die ster se bestaan.
Die Son se hoofreeksfase is sowat 10 miljard jaar; groter sterre het ’n korter leeftyd en kleiner sterre ’n langer leeftyd.[2]
Prominente helder rooireuse aan die naghemel sluit in Aldebaran (Alpha Tauri), Arcturus (Alpha Bootis) en Gamma Crucis (Gacrux), terwyl die nog groter Antares (Alpha Scorpii) en Betelgeuse (Alpha Orionis) rooi superreuse is.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Color of star ranging blue through orange
- ↑ 2,0 2,1 Zeilik, Michael A.; Gregory, Stephan A. (1998). Introductory Astronomy & Astrophysics (4de uitg.). Saunders College Publishing. pp. 321–322. ISBN 0-03-006228-4.
- ↑ Red Giants
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Rooireuse.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
