Steenbok

Steenbok
	'n Ram en ooi in die Nasionale Etoshawildtuin
Bewaringstatus
	; Veilig (IUCN 3.1)
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:	Animalia
Filum:	Chordata
Klas:	Mammalia
Orde:	Artiodactyla
Familie:	Bovidae
Genus:	Raphicerus
Spesie:	R. campestris
Binomiale naam
	Raphicerus campestris; Thunb., 1811
	Verspreiding gebaseer op data uit die 1970's.;

Hierdie artikel behandel die wildsbok. Sien Steenbok (sterrebeeld) vir die sterreteken.

Die steenbok (Raphicerus campestris) is 'n klein wildsbokkie wat in die suide en ooste van Afrika voorkom.

Beskrywing

'n Volwasse steenbok het 'n gemiddelde massa van 12 kg en is ongeveer 50 cm hoog. Steenbokke het twee klein, reguit horinkies. Die langste horings wat al aangeteken is, was 18 cm. 'n Steenbok se kleur kan wissel van rooibruin tot baksteenrooi met 'n wit penskant.

Verspreiding

Daar is twee afsonderlike steenbokbevolkings. Die een is in Suider-Afrika, wat die lande Angola, Namibië, Suid-Afrika, eSwatini, Botswana, Mosambiek, Zambië, Zimbabwe en Lesotho insluit. Die ander bevolking is in Oos-Afrika, in Sentraal- en Suid-Kenia en Tanzanië.

Habitat

Steenbokke kan in 'n groot verskeidenheid habitats oorleef. Daar word gesê dat hulle onstabiele en oorgangshabitats verkies.^[3] Hulle word aangetref in gebiede wat wissel van halfdroë sanderige gebiede soos die rand van die Kalahari-woestyn en die Nasionale Etoshawildtuin tot oop bosveld, wat oop vlaktes, klipperige savanne en akasia-grasveld insluit.

In die sentrale deel van die Krugerwildtuin het steenbokke die hele jaar deur 'n duidelike voorkeur vir haak-en-steek-savanne en hulle het nie die neiging om in die droë seisoen na natter gebiede te migreer nie. In hierdie opsig verskil hulle van baie ander hoefdiere in Afrika, ook diere wat in die nat seisoen in dieselfde gebiede as die steenbok voorkom.^[4]

Sosiale gedrag

Steenbokke is alleenlopers en vorm net 'n band om te paar.^[5] Hulle is bedags en snags aktief, maar wanneer dit warmer raak, soek hulle gedurende die warmste dele van die dag skuiling in die skaduwee. In die droë seisoen eet hulle meer tydens die nag.^[6] Terwyl hulle rus, kan steenbokke hul pels versorg, herkou of kort slapies neem.^[7]

Roofdiere

By die eerste teken van moeilikheid gaan lê die steenbok laag in die gras. Wanneer 'n roofdier nader kom, sal hy opspring en met 'n sigsag-naelloop probeer om die roofdier af te skud. Verder stop hy gereeld om terug te kyk. In lang agtervolgings kan steenbokke ook plat op die grond gaan lê. Hulle kan ook hulle toevlug neem in erdvarkgate. Natuurlike vyande van die steenbok sluit in die vaalboskat, rooikat, rooijakkals, luiperd, breëkoparend, en luislang.

Voortplanting

Steenbokke bly op hulle eie, behalwe wanneer die ooi deur 'n hofmakende ram of lammetjie vergesel word.^[5] Paartjies hou egter in vaste aangrensende of oorvleuelende gebiede van sowat 0,03^[8] tot 1 km².^[7] Hulle behou kontak met mekaar deur middel van reukmerke en mishope. Hulle gebruik dit ook as passiewe vertoon om hulle gebied af te baken. Dit loop selde uit op 'n fisieke konfrontasie met mekaar.^[5]

Gedurende die paartyd tree die ramme aggressief op en doen mee aan bluf- en skyngevegte met mededingende ramme. Dit loop uit op lang kompetisies tussen uitgegroeide ramme in hulle fleur; gewoonlik is die teenstanders goed opgeweeg teen mekaar en van dieselfde kaliber wat ouderdom, grootte en vernuf betref.

'n Steenbokooi is sewe maande lank dragtig, waarna sy die lewe skenk aan 'n enkele lammetjie.

Voedsel

Die grootste deel van 'n steenbok se voedsel bestaan uit laaghangende blare (hulle kan nie hoër as 0,9 m bykom nie,^[9]) maar hulle is ook vaardig in die uitpluk van wortels en knolle. In die sentrale deel van die Krugerwildtuin verkies hulle Euphorbiaceae. Wanneer dié tipe plante nie beskikbaar is nie, verkies hulle houtagtige plante. Hulle eet soms ook vrugte en wei net by uitsondering op gras.^[4] Hulle is byna onafhanklik van oop waterbronne omdat hulle genoeg vog uit hulle voedsel kry.

Fotogalery

'n Steenbok wat laaglê in die Krugerwildtuin, Suid-Afrika
'n Steenbokooi in mopanieveld naby Okongwati, Kunenestreek, Namibië
'n Steenbokram in die Nasionale Etoshawildtuin, Namibië
Steenbokke lê gewoonlik in plantegroei by die eerste teken van bedreiging

Sien ook

Verwysings

↑ IUCN SSC Antelope Specialist Group (2008). Raphicerus campestris. 2008 IUBN Rooi Lys van bedreigde spesies. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur 2008. Verkry op 29 March 2009.
↑ Williams, John G. 1967. A Field Guide to the National Parks of East Africa. Collins, Londen. (ISBN 0-00-219294-2)
↑ Kingdon, Jonathan. 1997. The Kingdon Field Guide to African Mammals. Academic Press, San Diego & London. bl. 387–388. ISBN 0-12-408355-2
↑ ^4,0 ^4,1 Du Toit, Johan T. 1993. The feeding ecology of a very small ruminant, the steenbok (Raphicerus campestris). African Journal of Ecology 31: 35–48.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Emmett, Megan; Pattrick, Sean (2012). Die veldwagter stap saam. Pretoria: Briza Publikasies. p. 32-35. ISBN 978-1-920217-18-1.
↑ Smithers, Reay H.N. (2000). Apps, Peter (red.). Smithers' Mammals of Southern Africa. A field guide. Kaapstad: Struik publishers. p. 197. ISBN 1868725502.
↑ ^7,0 ^7,1 Cohen, Michael. 1976. The Steenbok: A neglected species. Custos (April 1976): 23–26.
↑ Emmett, Megan; Pattrick, Sean (2012). Die veldwagter stap saam. Pretoria: Briza Publikasies. p. 198. ISBN 978-1-920217-18-1.
↑ Du Toit, J.T. 1990. Feeding-height stratification among African browsing ruminants. African Journal of Ecology 28: 55–61.

Bronne

Soogdiere van die Krugerwildtuin en ander Nasionale Parke (1979). Saamgestel deur Die Nasionale Parkeraad. 'n Publikasie van die Raad van Kuratore vir Nasionale Parke van die Republiek van Suid-Afrika. ISBN 0-86953-027-5.

Eksterne skakels

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Steenbok.

Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir steenbok.

Wikispecies het meer inligting verwant aan Steenbok

[iucn-1] IUCN SSC Antelope Specialist Group (2008). Raphicerus campestris. 2008 IUBN Rooi Lys van bedreigde spesies. Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur 2008. Verkry op 29 March 2009.

[Williams-2] Williams, John G. 1967. A Field Guide to the National Parks of East Africa. Collins, Londen. (ISBN 0-00-219294-2)

[Kingdon-3] Kingdon, Jonathan. 1997. The Kingdon Field Guide to African Mammals. Academic Press, San Diego & London. bl. 387–388. ISBN 0-12-408355-2

[DuToit-4] 4,0 ^4,1 Du Toit, Johan T. 1993. The feeding ecology of a very small ruminant, the steenbok (Raphicerus campestris). African Journal of Ecology 31: 35–48.

[Veldwagter-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Emmett, Megan; Pattrick, Sean (2012). Die veldwagter stap saam. Pretoria: Briza Publikasies. p. 32-35. ISBN 978-1-920217-18-1.

[6] Smithers, Reay H.N. (2000). Apps, Peter (red.). Smithers' Mammals of Southern Africa. A field guide. Kaapstad: Struik publishers. p. 197. ISBN 1868725502.

[Cohen-7] 7,0 ^7,1 Cohen, Michael. 1976. The Steenbok: A neglected species. Custos (April 1976): 23–26.

[Veldwagter2-8] Emmett, Megan; Pattrick, Sean (2012). Die veldwagter stap saam. Pretoria: Briza Publikasies. p. 198. ISBN 978-1-920217-18-1.

[DuToit-a-9] Du Toit, J.T. 1990. Feeding-height stratification among African browsing ruminants. African Journal of Ecology 28: 55–61.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]