Тэхналёгія: розьніца паміж вэрсіямі
д r2.7.1) (робат дадаў: my:နည်းပညာ |
→Вонкавыя спасылкі: Commons |
||
(не паказаныя 23 прамежныя вэрсіі аўтарства 13 удзельнікаў) | |||
Радок 1: | Радок 1: | ||
[[Файл:Bruce McCandless II during EVA in 1984.jpg|міні|220пкс|Да сярэдзіны [[20 стагодзьдзе|XX стагодзьдзя]] разьвіцьцё касьмічным тэхналёгіяў дазволіла чалавеку дасягнуць [[Сусьвет|космасу]] і дасьледаваць ягоную прастору.]] |
|||
'''Тэхналёгія''' – у шырокім значэньні, гэта выкарыстоўваньне ведаў, прыладаў і майстэрства для кантролю, прыстасаваньня і пераўтварэньня навакольнага асяродзьдзя. Слова «''тэхналёгія''» мае паходжаньне ад [[Грэцкая мова|грэцкага]] слова «''technologia''», «''τεχνολογία''» — «''techne''», «''τέχνη''» («''майстэрства''») і «''logia''», «''λογία''» («''гаварыць''»). Гэты тэрмін ужываецца як у агульным значэньні, так і ў канкрэтных галінах жыцьця, напрыклад «будаўнічыя тэхналёгіі», «мэдыцынскія тэхналёгіі», «перадавыя тэхналёгіі». |
|||
'''Тэхналёгія''' ({{мова-el|τέχνη}} — «мастацтва, майстэрства, хітрасьць» , і {{мова-el|-λογία|скарочана}} — навука) — у шырокім значэньні, гэта выкарыстоўваньне [[веды|ведаў]], прыладаў, машынаў, тэхнікі, [[рамяство|рамёстваў]], сыстэмаў і мэтадаў іхнай арганізацыі, а таксама майстэрства для кантролю, прыстасаваньня і пераўтварэньня [[прырода|навакольнага асяродзьдзя]]. Тэхналёгія можа таксама ставіцца да збору такіх прыладаў, у тым ліку машынаў, правядзеньня мадыфікацыяў, новых мераў і працэдураў. Тэхналёгіі істотна паўплывалі на здольнасьць чалавека кантраляваць і адаптаваць да сябе натуральнае асяродзьдзе. Гэты тэрмін ужываецца як у агульным значэньні, гэтак і ў канкрэтных галінах жыцьця, напрыклад «будаўнічыя тэхналёгіі», «мэдычныя тэхналёгіі», «перадавыя тэхналёгіі». |
|||
Чалавек пачаў разьвіваць тэхналёгіі |
Чалавек пачаў разьвіваць тэхналёгіі зь пераўтварэньня прыродных матэрыялаў у простыя прылады. У старажытнасьці, адкрыцьцё мажлівасьці кантролю [[агонь|агню]], дазволіла павялічыць крыніцы [[ежа|ежы]], а вынаходніцтва [[кола]], дапамагло людзям у вандроўках і разьвіцьці кантролю за навакольным асяродзьдзем. Сучасныя тэхналягічныя вынаходкі, напрыклад [[друкавальны прэс]], [[тэлефон]] і [[інтэрнэт]], зьнімаюць фізычныя бар’еры для зносінаў і дазволілі людзям узаемадзейнічаць на глябальным узроўні. Аднак, часьцяком тэхналёгіі выкарыстоўваюцца ня толькі ў мірных мэтах, але і для вынаходніцтва новых відаў [[зброя|зброі]], якая зь цягам часу становіцца больш разбуральнай. |
||
{{накід}} |
|||
Тэхналёгіі паўплывалі на [[грамадзтва]] ў шэрагу кірунках. У шматлікіх грамадзтвах тэхналёгіі дапамаглі распрацаваць больш разьвітую [[эканоміка|эканоміку]], у тым ліку сучасную глябальную эканоміку, а таксама паўплывала на рост вольнага часу чалавека. Многія тэхналягічныя працэсы вытворчасьці маюць непажаданыя пабочныя прадукты, якія забруджваюць навакольнае асяродзьдзя, а таксама выкарыстоўваюць прыродныя рэсурсы ў шкоду навакольнага асяродзьдзя [[Зямля|Зямлі]]. Розныя рэалізацыі тэхналёгіяў уплываюць на каштоўнасьці грамадзтва, бо новыя тэхналёгіі часьцяком ставяць новыя этычныя пытаньні да грамадзтва. Прыклады ўключаюць уздым панятку эфэктыўнасьці ў пляне прадукцыйнасьці чалавека, тэрмін першапачаткова прымяняўся толькі да машынаў. |
|||
Філясофскія спрэчкі паўсталі па існым і будучым выкарыстаньні [[інфармацыйныя тэхналёгіі|інфармацыйных тэхналёгіяў]] у грамадзтве, рознагалосьсі адбываюцца з нагоды пытаньня ўзьдзеяньня тэхналёгіі на стан чалавека. [[Нэалудызм]], [[анарха-прымітывізм]] і іншыя падобныя рухі крытыкуюць паўсюднае выкарыстаньне тэхналёгіяў у сучасным сьвеце, выказваючы меркаваньне, што гэта наносіць шкоду навакольнаму асяродзьдзю й адштурхвае людзей адзін ад аднаго. Прыхільнікі [[ідэалёгія]]ў, як то [[трансгуманізм]] і [[тэхна-прагрэсівізм]], лічаць неабходным працягваньне разьвіцьця тэхнічнага прагрэсу, як выгаднага для грамадзтва і стану чалавека. Да нядаўняга часу лічылася, што разьвіцьцё тэхналёгіяў было абмежавана толькі людзьмі, але нядаўнія навуковыя дасьледаваньні паказалі, што іншыя [[прыматы]] і некаторыя [[дэльфіны]] распрацавалі простыя прылады і навучыўся перадаваць свае веды іншым пакаленьням. |
|||
== Вонкавыя спасылкі == |
|||
{{Партал|Навука}} |
|||
* [http://www.greatachievements.org/ Найбольшыя інжынэрныя дасягненьні 20 стагодзьдзя] {{ref-en}} |
|||
{{Накід:Навука}} |
|||
[[Катэгорыя:Тэхналёгіі| ]] |
[[Катэгорыя:Тэхналёгіі| ]] |
||
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]] |
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]] |
||
[[af:Tegnologie]] |
|||
[[am:ቴክኖዎሎጂ]] |
|||
[[ar:تقنية]] |
|||
[[an:Tecnolochía]] |
|||
[[ast:Teunoloxía]] |
|||
[[ay:Lurañ yänaka]] |
|||
[[az:Texnologiya]] |
|||
[[bn:প্রযুক্তি]] |
|||
[[zh-min-nan:Ki-su̍t]] |
|||
[[map-bms:Teknologi]] |
|||
[[ba:Технология]] |
|||
[[be:Тэхналогія]] |
|||
[[bs:Tehnologija]] |
|||
[[br:Teknologiezh]] |
|||
[[bg:Технология]] |
|||
[[ca:Tecnologia]] |
|||
[[ceb:Teknolohiya]] |
|||
[[cs:Technologie]] |
|||
[[cy:Technoleg]] |
|||
[[da:Teknologi]] |
|||
[[de:Technologie]] |
|||
[[et:Tehnoloogia]] |
|||
[[el:Τεχνολογία]] |
|||
[[en:Technology]] |
|||
[[es:Tecnología]] |
|||
[[eo:Teknologio]] |
|||
[[eu:Teknologia]] |
|||
[[fa:فناوری]] |
|||
[[fr:Technologie]] |
|||
[[fy:Technology]] |
|||
[[fur:Tecnologjie]] |
|||
[[ga:Teicneolaíocht]] |
|||
[[gd:Teicneòlas]] |
|||
[[gl:Tecnoloxía]] |
|||
[[gan:技術]] |
|||
[[ko:기술]] |
|||
[[hy:Տեխնոլոգիա]] |
|||
[[hi:तकनीकी]] |
|||
[[hr:Tehnologija]] |
|||
[[io:Teknologio]] |
|||
[[ig:Nzù]] |
|||
[[id:Teknologi]] |
|||
[[ia:Technologia]] |
|||
[[iu:ᓴᓇᕐᕈᑏᑦ ᐊᑑᑎᖏᑕᓗ ᖃᐅᔨᒪᔭᐅᓂᖓ/sanarrutiit atuutingitalu qaujimajauninga]] |
|||
[[is:Tækni]] |
|||
[[it:Tecnologia]] |
|||
[[he:טכנולוגיה]] |
|||
[[jv:Tèknologi]] |
|||
[[kn:ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ]] |
|||
[[krc:Технология]] |
|||
[[ka:ტექნოლოგია]] |
|||
[[kk:Технология]] |
|||
[[ky:Технология]] |
|||
[[sw:Teknolojia]] |
|||
[[ht:Teknoloji]] |
|||
[[lo:ເຕັກໂນໂລຊີ]] |
|||
[[la:Technologia]] |
|||
[[lv:Tehnoloģija]] |
|||
[[lt:Technologija]] |
|||
[[hu:Technológia]] |
|||
[[mg:Teknôlôjia]] |
|||
[[ml:സാങ്കേതികവിദ്യ]] |
|||
[[ms:Teknologi]] |
|||
[[mwl:Tecnologie]] |
|||
[[mn:Технологи]] |
|||
[[my:နည်းပညာ]] |
|||
[[nah:Āmantēcayōtl]] |
|||
[[nl:Technologie]] |
|||
[[ne:प्रौद्योगिकी]] |
|||
[[ja:テクノロジー]] |
|||
[[no:Teknologi]] |
|||
[[nn:Teknologi]] |
|||
[[nrm:Technologie]] |
|||
[[oc:Tecnologia]] |
|||
[[mhr:Технологий]] |
|||
[[pnb:ٹیکنالوجی]] |
|||
[[pap:Teknologia]] |
|||
[[ps:تكنالوژي]] |
|||
[[km:បច្ចេកវិជ្ជា]] |
|||
[[pl:Technologia]] |
|||
[[pt:Tecnologia]] |
|||
[[ro:Tehnologie]] |
|||
[[qu:Allwiya kamay]] |
|||
[[rue:Технолоґія]] |
|||
[[ru:Технология]] |
|||
[[sah:Технология]] |
|||
[[sq:Teknologjia]] |
|||
[[si:තාක්ෂණය]] |
|||
[[simple:Technology]] |
|||
[[sk:Technológia]] |
|||
[[sl:Tehnologija]] |
|||
[[sr:Технологија]] |
|||
[[sh:Tehnologija]] |
|||
[[su:Téhnologi]] |
|||
[[fi:Teknologia]] |
|||
[[sv:Teknologi]] |
|||
[[tl:Teknolohiya]] |
|||
[[ta:தொழில்நுட்பம்]] |
|||
[[tt:Технология]] |
|||
[[tet:Teknolojia]] |
|||
[[th:เทคโนโลยี]] |
|||
[[tg:Технолоҷӣ]] |
|||
[[tr:Teknoloji]] |
|||
[[uk:Технологія]] |
|||
[[ur:طرزیات]] |
|||
[[vec:Tegnołogia]] |
|||
[[vi:Công nghệ]] |
|||
[[fiu-vro:Teknoloogia]] |
|||
[[vls:Technologie]] |
|||
[[war:Teknolohiya]] |
|||
[[yi:טעכנאלאגיע]] |
|||
[[yo:Tẹknọ́lọ́jì]] |
|||
[[diq:Portal:Teknolociye]] |
|||
[[bat-smg:Teknuoluogėjė]] |
|||
[[zh:技术]] |
Цяперашняя вэрсія на 15:25, 21 жніўня 2023
Тэхналёгія (па-грэцку: τέχνη — «мастацтва, майстэрства, хітрасьць» , і грэц. -λογία — навука) — у шырокім значэньні, гэта выкарыстоўваньне ведаў, прыладаў, машынаў, тэхнікі, рамёстваў, сыстэмаў і мэтадаў іхнай арганізацыі, а таксама майстэрства для кантролю, прыстасаваньня і пераўтварэньня навакольнага асяродзьдзя. Тэхналёгія можа таксама ставіцца да збору такіх прыладаў, у тым ліку машынаў, правядзеньня мадыфікацыяў, новых мераў і працэдураў. Тэхналёгіі істотна паўплывалі на здольнасьць чалавека кантраляваць і адаптаваць да сябе натуральнае асяродзьдзе. Гэты тэрмін ужываецца як у агульным значэньні, гэтак і ў канкрэтных галінах жыцьця, напрыклад «будаўнічыя тэхналёгіі», «мэдычныя тэхналёгіі», «перадавыя тэхналёгіі».
Чалавек пачаў разьвіваць тэхналёгіі зь пераўтварэньня прыродных матэрыялаў у простыя прылады. У старажытнасьці, адкрыцьцё мажлівасьці кантролю агню, дазволіла павялічыць крыніцы ежы, а вынаходніцтва кола, дапамагло людзям у вандроўках і разьвіцьці кантролю за навакольным асяродзьдзем. Сучасныя тэхналягічныя вынаходкі, напрыклад друкавальны прэс, тэлефон і інтэрнэт, зьнімаюць фізычныя бар’еры для зносінаў і дазволілі людзям узаемадзейнічаць на глябальным узроўні. Аднак, часьцяком тэхналёгіі выкарыстоўваюцца ня толькі ў мірных мэтах, але і для вынаходніцтва новых відаў зброі, якая зь цягам часу становіцца больш разбуральнай.
Тэхналёгіі паўплывалі на грамадзтва ў шэрагу кірунках. У шматлікіх грамадзтвах тэхналёгіі дапамаглі распрацаваць больш разьвітую эканоміку, у тым ліку сучасную глябальную эканоміку, а таксама паўплывала на рост вольнага часу чалавека. Многія тэхналягічныя працэсы вытворчасьці маюць непажаданыя пабочныя прадукты, якія забруджваюць навакольнае асяродзьдзя, а таксама выкарыстоўваюць прыродныя рэсурсы ў шкоду навакольнага асяродзьдзя Зямлі. Розныя рэалізацыі тэхналёгіяў уплываюць на каштоўнасьці грамадзтва, бо новыя тэхналёгіі часьцяком ставяць новыя этычныя пытаньні да грамадзтва. Прыклады ўключаюць уздым панятку эфэктыўнасьці ў пляне прадукцыйнасьці чалавека, тэрмін першапачаткова прымяняўся толькі да машынаў.
Філясофскія спрэчкі паўсталі па існым і будучым выкарыстаньні інфармацыйных тэхналёгіяў у грамадзтве, рознагалосьсі адбываюцца з нагоды пытаньня ўзьдзеяньня тэхналёгіі на стан чалавека. Нэалудызм, анарха-прымітывізм і іншыя падобныя рухі крытыкуюць паўсюднае выкарыстаньне тэхналёгіяў у сучасным сьвеце, выказваючы меркаваньне, што гэта наносіць шкоду навакольнаму асяродзьдзю й адштурхвае людзей адзін ад аднаго. Прыхільнікі ідэалёгіяў, як то трансгуманізм і тэхна-прагрэсівізм, лічаць неабходным працягваньне разьвіцьця тэхнічнага прагрэсу, як выгаднага для грамадзтва і стану чалавека. Да нядаўняга часу лічылася, што разьвіцьцё тэхналёгіяў было абмежавана толькі людзьмі, але нядаўнія навуковыя дасьледаваньні паказалі, што іншыя прыматы і некаторыя дэльфіны распрацавалі простыя прылады і навучыўся перадаваць свае веды іншым пакаленьням.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Гэта — накід артыкула пра навуку. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |