Σύνορα

Γέφυρα στα σύνορα Φινλανδίας και Σουηδίας

Τα σύνορα ορίζουν γεωγραφικά όρια πολιτικών οντοτήτων ή νομικών αρμοδιοτήτων, όπως κυβερνήσεις, κράτη ή τοπικές διοικητικές περιοχές εντός ενός κράτους. Μπορεί να συντελέσουν στη δημιουργία νεκρών ζωνών. Ορισμένα σύνορα είναι πλήρως ή μερικώς ελεγχόμενα και μπορούν να προσπελαστούν νόμιμα μόνο σε ενδεδειγμένα ελεγχόμενα σημεία.

Ορισμός των συνόρων

Κατά το παρελθόν πολλά σύνορα δεν είχαν σαφώς καθορισμένες γραμμές, αλλά υπήρχαν ζώνες που ενισχύονταν στρατιωτικά με στόχο την προστασία του ενός κράτους από το γειτονικό του. Αυτή είναι και η διάκριση από τις ουδέτερες ζώνες που υπάρχουν σήμερα, καθώς αυτές αποτελούν αποστρατικοποιημένες περιοχές. Σήμερα τα σύνορα είναι σαφώς καθορισμένα και οροθετημένα.

Με στόχο των έλεγχο της διέλευσης ανθρώπων και αγαθών από ένα κράτος σε ένα άλλο, και τα αεροδρόμια και τα λιμάνια ορίζονται ως σύνορα. Οι περισσότερες χώρες έχουν κάποια μορφή ελέγχου των συνόρων ώστε να περιορίσουν την κίνηση ανθρώπων, ζώων, φυτών και αγαθών προς ή από μία χώρα. Βάση της διεθνούς νομοθεσίας, κάθε χώρα είναι γενικά ελεύθερη να ορίσει τις συνθήκες που πρέπει να πληρούνται ώστε ένα άτομο να μπορεί να περάσει τα σύνορα νόμιμα, βάση των νόμων της, και να εμποδίσει τη διέλευση ατόμων όταν παραβιάζονται αυτοί οι νόμοι.

Για να περάσει κάποιος τα σύνορα, συνήθως απαιτείται η παρουσίαση διαβατηρίου και βίζας ή κάποιου κατάλληλου εγγράφου στις εποπτεύουσες αρχές. Για να διαμείνει ή να εργαστεί ένα άτομο μέσα στα σύνορα μιας χώρας μπορεί να χρειάζεται ειδικά έγγραφα όπως άδεια παραμονής ή άδεια εργασίας. Σε περίπτωση που δεν έχει αυτά τα έγγραφα μπορεί να θεωρηθεί παράνομος μετανάστης και να κινηθούν διαδικασίες εκδίωξης του από τη χώρα και επαναπροώθησής του στη χώρα προέλευσης.

Η διέλευση αγαθών από τα σύνορα συχνά απαιτεί την πληρωμή κάποιου φόρου, που εισπράττεται από Τελωνειακούς Υπαλλήλους. Τα ζώα (και σε ορισμένες περιπτώσεις και οι άνθρωποι) που διασχίζουν σύνορα μπορεί να χρειαστεί να μπουν σε καραντίνα ώστε να εμποδιστεί η διάδοση κάποιας λοιμώδους νόσου. Οι περισσότερες χώρες απαγορεύουν τη διακίνηση ναρκωτικών ουσιών ή ζώων υπό εξαφάνιση από τα σύνορα τους. Η διακίνηση αγαθών, ζώων ή και ανθρώπων από τα σύνορα παράνομα, χωρίς να έχουν δηλωθεί ή να έχει ζητηθεί άδεια, ή η εσκεμμένη αποφυγή του ελέγχου από τις αρχές συνιστά το έγκλημα της λαθρεμπορίας.

Πολιτικά σύνορα

Τα πολιτικά σύνορα έχουν διάφορες σημασίες για αυτούς που επηρεάζουν. Πολλά σύνορα στον κόσμο διαθέτουν σημεία ελέγχου, όπου συνοριοφύλακες ελέγχουν αυτούς που περνούν τα σύνορα.

Τα σύνορα Ολλανδίας και Βελγίου δίπλα ακριβώς σε μία καφετέρια

Στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, τέτοιοι έλεγχοι έχουν καταργηθεί από τη συνθήκη Σένγκεν και από τη μετέπειτα νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την υπογραφή της συνθήκης του Άμστερνταμ, η ικανότητα νομοθέτησης για θέματα που αφορούν τη διέλευση συνόρων, εσωτερικών και εξωτερικών μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στα συνδεδεμένα κράτη της συνθήκης Σένγκεν (Ιρλανδία, Νορβηγία, Ελβετία και Λίχτενσταϊν) βρίσκεται αποκλειστικά στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής ένωσης. Η περιοχή όπου εφαρμόζεται αυτή η νομοθεσία ονομάζεται περιοχή Σένγκεν.

Τμήμα του τείχους του Βερολίνου

Ιστορικά σύνορα όπως το Μέγα Σινικό Τείχος, η Γραμμή Μαζινό και το Τείχος του Αδριανού έχουν διαδραματίσει πολλούς ρόλους. Ενώ τα πέτρινα συμπαγή τείχη είχαν στρατιωτική λειτουργία, υπήρχαν σημεία στα σύνορα λιγότερο προστατευμένα, με στόχο όμως την ενθάρρυνση των κατοίκων εκείνων των περιοχών να αναπτύξουν οικονομικές σχέσεις με τις γειτονικές περιοχές και χώρες. Αντίθετα, η Γραμμή Μαζινό είχε απόλυτα στρατιωτική λειτουργία και παρεμπόδιζε πλήρως την πρόσβαση από τη γειτονική Γερμανία στη Γαλλία.

Σύνορα και οικονομία

Η παρουσία συνόρων συχνά παράγει ορισμένα οικονομικά χαρακτηριστικά ή ανωμαλίες. Όπου έρχονται σε επαφή δύο ξεχωριστές οικονομικές και διοικητικές οντότητες, προκύπτουν ειδικές οικονομικές ευκαιρίες για εμπόριο. Μια συνοριακή περιοχή μπορεί να αναπτυχθεί ιδιαίτερα οικονομικά μέσω φόρων στα αγαθά που διακινούνται, ή από υπηρεσίες Εισαγωγών-Εξαγωγών, νόμιμων, ημινόμιμων ή παράνομων. Διαφορετικές ρυθμίσεις σε κάθε πλευρά των συνόρων μπορεί να ενθαρρύνουν την εγκατάσταση, κοντά στα σύνορα, παροχή υπηρεσιών, που είναι παράνομες στη μια πλευρά αλλά νόμιμες ή ημινόμιμες-ανεκτές στην άλλη (π.χ. πορνεία).

Η απομάκρυνση των εσωτερικών φραγμών στο εμπόριο, όπως στη Γαλλία μετά τη Γαλλική επανάσταση ή την Ευρώπη μετά τη δεκαετία του 1940, υποβάθμισε την οικονομική σημασία των συνόρων και προήγαγε την ιδέα του Ελεύθερου Εμπορίου.